
ابوسعید ابوالخیر
ابوسعید فضلالله بن ابوالخیر احمد بن محمد بن ابراهیم (۳۵۷-۴۴۰ق) معروف به شیخ ابوسعید ابوالخیر عارف و شاعر نامدار ایرانی قرن چهارم و پنجم است.
ابوسعید در اول محرم ۳۵۷ قمری در روستای میهنه از توابع ابیورد دیده به جهان گشود و در شب جمعه چهارم شعبان ۴۴۰ در زادگاهش دیده از جهان فرو بست
او سالها در مرو و سرخس فقه و حدیث آموخت تا در یک حادثهٔ مهم در زندگی اش درس را رها کرده و به جمع صوفیان پیوست و به وادی عرفان روی آورد.
شیخ ابوسعید پس از طی طریقت تصوف در نزد شیخ ابوالفضل سرخسی و ابوالعباس آملی به دیار اصلی خود (میهنه) بازگشت و هفت سال به ریاضت پرداخت و در سن ۴۰ سالگی به نیشابور رفت.
در این سفرها بزرگان علمی و شرعی نیشابور با او به مخالفت برخاستند، اما چندی نگذشت که مخالفت به موافقت بدل شد و مخالفان وی تسلیم شدند.
بسیاری از رباعیات و اشعار منتسب به ابوسعید در واقع از آن شاعران دیگر است. فرزندان ابوسعید در کتابهای «حالات و سخنان ابوسعید» و «اسرار التوحید» گفتهاند که جدشان جز سه بیت، شعری نگفته و آنچه در مجالس میخوانده، گفتار پیرانش بوده است.
آمار
ردیف | وزن | تعداد ابیات | درصد از کل |
۱ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) | ۱٬۴۶۳ | ۹۲٫۳۰ |
۲ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) | ۲۲ | ۱٫۳۹ |
۳ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) | ۲۱ | ۱٫۳۲ |
۴ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۲۰ | ۱٫۲۶ |
۵ | مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۱۳ | ۰٫۸۲ |
۶ | مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) | ۱۰ | ۰٫۶۳ |
۷ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) | ۸ | ۰٫۵۰ |
۸ | فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) | ۸ | ۰٫۵۰ |
۹ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) | ۵ | ۰٫۳۲ |
۱۰ | مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) | ۵ | ۰٫۳۲ |
۱۱ | مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) | ۲ | ۰٫۱۳ |
۱۲ | فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) | ۲ | ۰٫۱۳ |
۱۳ | مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) | ۲ | ۰٫۱۳ |
۱۴ | فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) | ۱ | ۰٫۰۶ |
۱۵ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فع | ۱ | ۰٫۰۶ |
۱۶ | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) | ۱ | ۰٫۰۶ |
۱۷ | مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) | ۱ | ۰٫۰۶ |
ردیف | زبان | تعداد ابیات | درصد از کل |
۱ | فارسی | ۱٬۵۸۵ | ۹۹٫۷۵ |
۲ | عربی | ۴ | ۰٫۲۵ |
ردیف | قالب شعری | تعداد ابیات | درصد از کل |
۱ | رباعی | ۱٬۴۴۸ | ۹۱٫۱۳ |
۲ | غزل/قصیده/قطعه | ۱۲۰ | ۷٫۵۵ |
۳ | مثنوی | ۱۹ | ۱٫۲۰ |
۴ | قطعه | ۲ | ۰٫۱۳ |
منابع کاغذی

