اهلی شیرازی

اهلی شیرازی

محمد بن‌ یوسف اهلی شیرازی (زادهٔ ۸۵۸ هجری قمری در شیراز – درگذشتهٔ ۹۴۲ هجری قمری در شیراز) شاعر قرن نهم و دهم هجری است. اهلی در سرودن انواع شعر استاد بود و آنچنان که از شعرش مشخص است مطالعهٔ وسیعی روی دیوانهای شاعران پیش از خود دارد. در غزلیات او تأثیر حافظ و سعدی و همچنین شیوهٔ وقوعی تحت تأثیر شاعران این مکتب همچون بابا فغانی شیرازی دیده می‌شود. او در قصیده‌سرایی تحت تأثیر اساتید قصیده‌سرایی است و قصایدی مصنوع به شیوهٔ سلمان ساوجی ساخته است. مثنوی سحر حلال او که ذوبحرین و ذوقافیتین است در پاسخ به مثنویهای کاتبی نیشابوری سروده شده است. او در خاتمۀ مثنوی شمع و پروانه، خود را در فن مثنوی، فرزند کوچک نظامی و جامی می‌خواند. اهلی با توجه به مقام استادیش در شعر، مورد توجه پادشاهان، امیران و وزیران بود. او افرادی از هر سه دودمان تیموریان هرات، آق قویونلوها و صفویان را ستوده است که از میان آنها می توان به امیر علیشیر نوایی، سلطان یعقوب آق قویونلو، شاه اسماعیل صفوی، نجم ثانی و شماری از امرا و وزرای معاصرش را برشمرد. آرامگاه اهلی در شیراز در جوار حافظ قرار دارد.
آمار
ردیفوزنتعداد ابیاتدرصد از کل
۱مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)۲٬۵۰۵۱۵٫۶۱
۲مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)۲٬۳۷۰۱۴٫۷۷
۳فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)۲٬۰۰۹۱۲٫۵۲
۴مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)۱٬۷۰۱۱۰٫۶۰
۵مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)۱٬۵۱۲۹٫۴۲
۶فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)۱٬۲۴۳۷٫۷۵
۷مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)۱٬۱۰۴۶٫۸۸
۸فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)۵۴۷۳٫۴۱
۹مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)۵۲۰۳٫۲۴
۱۰مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)۴۹۷۳٫۱۰
۱۱فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)۳۲۵۲٫۰۳
۱۲مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)۳۰۹۱٫۹۳
۱۳مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)۲۸۳۱٫۷۶
۱۴مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)۲۲۹۱٫۴۳
۱۵فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول)۲۰۷۱٫۲۹
۱۶مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)۱۸۵۱٫۱۵
۱۷وزن‌یابی نشده۱۷۸۱٫۱۱
۱۸مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)۶۴۰٫۴۰
۱۹مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)۵۶۰٫۳۵
۲۰مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون)۴۲۰٫۲۶
۲۱فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)۳۲۰٫۲۰
۲۲فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)۲۶۰٫۱۶
۲۳فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)۲۵۰٫۱۶
۲۴فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون)۲۱۰٫۱۳
۲۵فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم)۱۹۰٫۱۲
۲۶مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض)۸۰٫۰۵
۲۷فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع)۷۰٫۰۴
۲۸متفاعلن متفاعلن متفاعلن متفاعلن۵۰٫۰۳
۲۹مفتعلن مفتعلن مفتعلن فع۳۰٫۰۲
۳۰مستفعلتن مستفعلتن۳۰٫۰۲
۳۱مفاعیل فعولن مفاعیل فعولن۲۰٫۰۱
۳۲مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن (رجز مثمن مطوی)۲۰٫۰۱
۳۳مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)۲۰٫۰۱
۳۴مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن (بسیط مخبون)۲۰٫۰۱
۳۵مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع۱۰٫۰۱
ردیفقالب شعریتعداد ابیاتدرصد از کل
۱غزل۸٬۴۵۳۵۴٫۴۵
۲قصیده۲٬۴۱۲۱۵٫۵۴
۳رباعی۱٬۶۸۱۱۰٫۸۳
۴مثنوی۱٬۵۷۳۱۰٫۱۳
۵چند بندی۴۹۰۳٫۱۶
۶ترکیب بند۳۲۷۲٫۱۱
۷قطعه۲۹۹۱٫۹۳
۸غزل/قصیده/قطعه۲۰۲۱٫۳۰
۹مسمط مخمس۶۶۰٫۴۳
۱۰مستزاد۱۴۰٫۰۹
۱۱رباعی مستزاد۴۰٫۰۳
۱۲نامشخص۲۰٫۰۱
۱۳تک بیت۱۰٫۰۱
منابع کاغذی
اهلی شیرازی
اهلی شیرازی