انوری

انوری

شمارهٔ ۳ - موعظه در رفع امل

۱

نزد طبیبِ عقلِ مبارکُ قدم شدم

حالِ مزاج خویش بگفتم، کَما جریٰ

۲

دل را چو از عفونتِ اخلاطِ آرزو

محموم دید و سرعت نبضم بر آن گوا

۳

گفتا بدن ز فضلهٔ آمال ممتلی است

سوء المزاجِ حرص اثر کرده در قوا

۴

بی‌شک بود مولِدِ تب لرزهٔ نیاز

نامنهضمُ غذایِ امل بر سرِ غذا

۵

ای دل، به عونِ مُسهِلِ سقمونیایِ صبر

وقتست اگر به تنقیه کوشی ز امتلا

۶

مقصود از این میانه اگر حقنهٔ دلست

اول قدم ز اکل فضولست احتما

تصاویر و صوت

دیوان انوری به اهتمام محمدتقی مدرس رضوی (مقطعات، غزلیات، رباعیات) ج ۲ - انوری - تصویر ۱۶۹

نظرات

user_image
زهرا
۱۳۹۶/۰۴/۱۷ - ۰۳:۴۳:۲۶
در مصرع دوم بیت سوم، «سوءالمزاج حرص اثر کرده در قوا» صحیح است
user_image
امیرالملک
۱۴۰۲/۰۵/۱۶ - ۱۶:۳۶:۳۶
انگار انوری فقط برخی اصطلاحات طب را حفظ نکرده بلکه کاربرد دقیق هر یکی را میدانسته. خلط که اساس طب سنتی است امتلاء (ممتلی): یک گونه آنست که اخلاط و ارواح اندر تن فزون گردد و رهگذرهای اخلاط و ارواح همه پر شود و این را طبیبان، امتلاء بحسب الأوعیه گویند… هر گاه که نشانه های این امتلا پدید آید، صواب آن باشد که بشتابند و حجامت کنند و دارو خورند و طعام و شراب کمتر خورند. سوء المزاج: انحراف از مزاج پایه به سمت گرمی، سردی، خشکی و یا تری قوا: نیروهایی است که موجب فعل و انفعالات در بدن می شوند. قوای حیوانی و نفسانی و طبیعی داریم.  تنقیه: تزریق آب در روده ها از طریق مقعد مسهل سمقونیا: سمقونیا صمغی است که به مسهل صفرا معروف است. حقنه: تزریق مایع از طریق مقعد احتماء: پرهیز کردن، بیشتر در طب قدیم خطاب به مریضان میگفتند.