نظامی عروضی

نظامی عروضی

بخش ۸ - حکایت هفت - پیش‌بینی امام عمر خیامی دربارهٔ آرامگاهش

در سنهٔ ست و خمسمایة به شهر بلخ در کوی برده‌فروشان در سرای امیر ابو سعد جره خواجه امام عمر خیامی و خواجه امام مظفر اسفزاری نزول کرده بودند و من بدان خدمت پیوسته بودم.

در میان مجلس عشرت از حجة الحق عمر شنیدم که او گفت:

«گور من در موضعی باشد که هر بهاری شمال بر من گل‌افشان می‌کند.»

مرا این سخن مستحیل نمود.

و دانستم که چنوئی گزاف نگوید.

چون در سنهٔ ثلاثین به نشابور رسیدم چهار (چند - ن) سال بود تا آن بزرگ روی در نقاب خاک کشیده بود و عالم سفلی از او یتیم مانده.

و او را بر من حق استادی بود.

آدینه‌ای به زیارت او رفتم و یکی را با خود ببردم که خاک او به من نماید. مرا به گورستان حیره بیرون آورد. و بر دست چپ گشتم در پایین دیوار باغی خاک او دیدم نهاده و درختان امرود و زردآلو سر از آن باغ بیرون کرده و چندان برگ شکوفه بر خاک او ریخته بود که خاک او در زیر گل پنهان شده بود. و مرا یاد آمد آن حکایت که به شهر بلخ از او شنیده بودم. گریه بر من افتاد که در بسیط عالم و اقطار ربع مسکون او را هیچ جای نظیری نمی‌دیدم. ایزد تبارک و تعالی جای او در جنان کناد بمنه و کرمه.

تصاویر و صوت

چهارمقالهٔ نظامی سمرقندی از روی تصحیح علامه قزوینی به کوشش دکتر محمد معین چاپ ۱۳۳۱ شمسی » تصویر 121

نظرات

user_image
حمیدرضا
۱۴۰۰/۰۵/۰۷ - ۰۸:۲۷:۵۷
سنهٔ ست و خمس مأه سال ۵۰۶ هجری قمری است. سنهٔ ثلاثین (۳۰) سال ۵۳۰ هجری قمری و ۲۴ سال بعد از زمانی است که پیش‌بینی خیام را شنیده. سال وفات خیام را بین ۵۱۵ تا ۵۲۶ ثبت کرده‌اند. مأخذ سال ۵۲۶ برای وفات خیام گویا همین نقل نظامی عروضی در چهارمقاله است با این که آن طور که در متن مشخص است در بعضی از نسخه بدلها به جای «چهار» گویا «چند» درج شده است. از مقدمهٔ علامه قزوینی بر چهارمقاله برمی‌آید که نظامی عروضی در نقل سالها و حوادث تاریخ اشتباهات فراوانی داشته و حتی اگر در اصل متن این حکایت «چهار» ذکر شده باشد احتمالاً نمی‌توان این نقل را دلیل محکمی بر درستی تاریخ ۵۲۶ هجری برای سال وفات خیام به شمار آورد.