شما اینجا هستید :
آشفتهٔ شیرازی

آشفتهٔ شیرازی

محمد کاظم آشفتهٔ شیرازی (۱۲۰۰- ۱۲۸۸ هجری قمری)، شاعر و صاحب‌منصب دیوانی عصر قاجار است. او فرزند آقامحمدجعفر کدخدا بود و در خانواده‎ای سرشناس و متمکن در شیراز به دنیا آمد. در اوان جوانی علم عروض و محاسبات دفتری را فرا گرفت و با ادب پارسی و عربی آشنا شد. او خط نستعلیق و شکسته را خوش می‎نوشت. این ویژگیها و نیز اعتبار خانوادگی او سبب شد که وی در کارهای دیوانی ترقی کند. در ۱۲۷۰ق پس از انتقال حسام‎السلطنه مرادمیرزا از فرمانفرمایی فارس به ولایت خراسان، با او به آن دیار رفت و به کلانتری مشهد و امارت دیوان‌خانۀ عدلیّۀ خراسان منصوب شد. چهار سال در این مقام بود و سپس به شیراز بازگشت و به کشاورزی روی آورد و در این راه کارهای سودمند انجام داد که از آن جمله آوردن آب از رودخانۀ کردستان به شهر بهبهان بود. وی به خاندان رسول اکرم(ص) ارادت و اعتقادی خاص داشت و در تعزیه‎داری و برپاداشتن مجالس یادبود بزرگان دین کوشا بود. شعر او بیشتر غزل، قصیده و مرثیه است. چکامۀ او در مدح امیرالمؤمنین علی(ع) که در ۱۲۷۷ق به هنگام ولایت مؤیدالدوله ابوالفتح میرزا در شیراز سروده و در پایان آن به مدح ناصرالدین‎شاه، امین‎السلطان و مؤیدالدوله پرداخته و نیز ملمع او در وصف جوانی که شاعر در سفر حج او را دیده، از آثار برجستۀ اوست. از لحاظ اشاره به وقایع تاریخی، برخی اشعار وی، چون قصیده‎ای در وصف زلزلۀ شیراز، درخور اعتناست. غزلیات او عاشقانه است. او از شیوۀ غزل‎سرایی سعدی و حافظ پیروی کرده و رباعی نیز می‎سروده است. احمد دیوان‌بیگی ‎دوست و تذکره‎نویس معاصر آشفته، اشعار او را بالغ بر سی هزار بیت، غزلیاتش را مطبوع‌تر از قصاید و مراثی او را مرغوب‌تر از غزلیاتش گزارش کرده است. دست‎نوشته‎های دیوان او در پانزده هزار بیت تا سال ۱۳۳۷ق در شیراز موجود بوده است. آقابزرگ تهرانی می‎گوید که نسخۀ ناقصی از دیوان او را که اول و آخر آن افتاده بود و نزدیک ۷۵۰ بیت شعر داشت، نزد سیدمحمد موسوی جزایری در نجف دیده است. نمونه‎هایی از اشعار او را دیوان‌بیگی و رکن‎زاده آدمیت نقل کرده‎اند. وی در نجف اشرف مدفون است. آثار وی از روی نسخهٔ آماده شده به همت مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان در گنجور در دسترس قرار گرفته است.
غزلیات
آمار
ردیفوزنتعداد ابیاتدرصد از کل
۱فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)۲٬۶۶۷۲۰٫۸۱
۲مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)۱٬۴۷۶۱۱٫۵۲
۳مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)۱٬۳۱۲۱۰٫۲۴
۴فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)۹۷۴۷٫۶۰
۵مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)۹۶۸۷٫۵۵
۶فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)۸۹۶۶٫۹۹
۷مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)۸۰۴۶٫۲۷
۸مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)۴۳۷۳٫۴۱
۹مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)۳۵۷۲٫۷۹
۱۰فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)۳۴۵۲٫۶۹
۱۱مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)۳۳۷۲٫۶۳
۱۲مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)۳۰۷۲٫۴۰
۱۳مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)۳۰۰۲٫۳۴
۱۴فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول)۲۹۹۲٫۳۳
۱۵مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)۲۵۲۱٫۹۷
۱۶مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون)۲۴۰۱٫۸۷
۱۷مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)۲۳۸۱٫۸۶
۱۸مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)۱۵۷۱٫۲۲
۱۹مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)۱۲۳۰٫۹۶
۲۰فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون)۱۱۸۰٫۹۲
۲۱فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم)۶۷۰٫۵۲
۲۲فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)۵۷۰٫۴۴
۲۳فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)۴۳۰٫۳۴
۲۴مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم)۳۰۰٫۲۳
۲۵فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)۱۴۰٫۱۱
ردیفقالب شعریتعداد ابیاتدرصد از کل
۱غزل۱۲٬۸۰۸۹۹٫۹۲
۲چند بندی۱۰۰٫۰۸
منابع کاغذی