عطار

عطار

فی وصف حاله

۱

کردی ای اعطار بر عالم نثار

نافهٔ اسرار هر دم صد هزار

۲

از تو پر عطرست آفاق جهان

وز تو در شورند عشاق جهان

۳

گه دم عشق علی الاخلاق زن

گه نوای پردهٔ عشاق زن

۴

شعر تو عشاق را سرمایه داد

عاشقان را دایم این سرمایه داد

۵

ختم شد بر تو چو بر خورشید نور

منطق الطیر و مقامات طیور

۶

از سر دردی بدین میدان درآی

جان سِپُر زار و بدین دیوان درآی

۷

در چنین میدان که شد جان ناپدید

بل که شد هم نیز میدان ناپدید

۸

گر نیایی از سر دردی درو

روی ننماید ترا گردی درو

۹

در ازل درد تو چون شد گام زن

گر زنی گامی همه بر کام زن

۱۰

تا نگردد نامرادی قوت تو

کی شود زنده دل مبهوت تو

۱۱

درد حاصل کن که درمان درد تست

در دو عالم داروی جان درد تست

۱۲

در کتاب من مکن ای مرد راه

از سر شعر و سر کبری نگاه

۱۳

از سر دردی نگه کن دفترم

تا ز صد یک درد داری باورم

۱۴

گوی دولت آن برد تا پیشگاه

کز سر دردی کند این را نگاه

۱۵

در گذر از زاهدی و سادگی

درد باید، درد و کارافتادگی

۱۶

هرکرا دردیست درمانش مباد

هرک درمان خواهد او جانش مباد

۱۷

مرد باید تشنه و بی‌خورد و خواب

تشنه‌ای کو تا ابد نرسد به آب

۱۸

هرک زین شیوه سخن دردی نیافت

از طریق عاشقان گردی نیافت

۱۹

هرک این را خواند مرد کار شد

وانک این دریافت برخوردار شد

۲۰

اهل صورت غرق گفتار من اند

اهل معنی مرد اسرار من‌ اند

۲۱

این کتاب آرایش است ایام را

خاص را داده نصیب و عام را

۲۲

گر چو یخ افسرده‌ای دید این کتاب

خوش برون آمد جوابش از حجاب

۲۳

نظم من خاصیتی دارد عجیب

زانک هر دم بیشتر بخشد نصیب

۲۴

گر بسی خواندن میسر آیدت

بی‌شکی هر بار خوشتر آیدت

۲۵

زین عروس خانگی در خدر ناز

جز به تدریجی نیفتد پرده باز

۲۶

تا قیامت نیز چون من بی‌خودی

در سخن ننهد قلم بر کاغذی

۲۷

هستم از بحر حقیقت درفشان

ختم شد بر من سخن اینک نشان

۲۸

گر ثنای خویشتن گویم بسی

کی پسندد آن ثنا از من کسی

۲۹

لیک خود منصف شناسد قدر من

زانک پنهان نیست نور بدر من

۳۰

حال خود سر بسته گفتم اندکی

خود سخن دان داد بدهد بی‌شکی

۳۱

آنچ من بر فرق خلق افشانده‌ام

گر نمانم تا قیامت مانده‌ام

۳۲

در زفان خلق تا روز شمار

یاد گردم، بس بود این یادگار

۳۳

گر بریزد از هم این نه دایره

کم نگردد نقطهٔ زین تذکره

۳۴

گر کسی را ره نماید این کتاب

پس براندازد ز پیش او حجاب

۳۵

چون به آسایش رسد زین یادگار

در دعا گوینده را گو یاد دار

۳۶

گل فشانی کرده‌ام زین بوستان

یاد داریدم به خود ای دوستان

۳۷

هر یکی خود را در آن نوعی که بود

کرد لختی جلوه و بگذشت زود

۳۸

لاجرم من نیز همچون رفتگان

جلوه دادم مرغ جان بر خفتگان

۳۹

زین سخن گر خفته‌ای عمری دراز

یک نفس بیدار دل گردد به راز

۴۰

بی‌شکی دایم برآید کار من

منقطع گردد غم و تیمار من

۴۱

بس که خود را چون چراغی سوختم

تا جهانی را چو شمع افروختم

۴۲

همچو مشکاتی شد از دودم دماغ

شمع خلدی تا که از دود چراغ

۴۳

روز خوردم رفت، شب خوابم نماند

زآتش دل بر جگر آبم نماند

۴۴

با دلم گفتم که ای بسیار گوی

چند گویی، تن زن و اسرار جوی

۴۵

گفت غرق آتشم عیبم مکن

می بسوزم گر نمی‌گویم سخن

۴۶

بحر جانم می‌زند صد گونه جوش

چون توانم بود یک ساعت خموش

۴۷

بر کسی فخری نمی‌آرم بدین

خویش را مشغول می‌دارم بدین

۴۸

گرچه از دل نیست خالی درد این

چند گویم چون نیم من مرد این

۴۹

این همه افسانه ی بیهودگیست

کار مردان از منی پالودگیست

۵۰

دل که او مشغول این بیهوده شد

زوچه آید چون سخن فرسوده شد

۵۱

می بباید ترک جان نهمار کرد

زین همه بیهوده استغفار کرد

۵۲

چند خواهی بحر جان در جوش بود

جان فشاندن باید و خاموش بود

تصاویر و صوت

منطق الطیر عطار به کوشش دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی - عطار نیشابوری - تصویر ۴۳۸
منطق الطیر (مقامات الطیور) باهتمام دکتر سید صادق گوهرین - فریدالدین محمد عطار نیشابوری - تصویر ۲۸۰
منطق الطیر عطار نیشابوری با مقدمه و تصحیح حمید حمید - فرید الدین عطار نیشابوری - تصویر ۳۲۱

نظرات

user_image
امیر
۱۳۹۲/۰۳/۳۰ - ۰۹:۱۴:۴۶
در بیت اول "عطار" و "هزار" صحیح است.
user_image
امیر
۱۳۹۲/۰۳/۳۰ - ۰۹:۱۷:۵۰
در مصراع دوم بیت سی و سوم "نقطه ای" صحیح است.
user_image
امیر
۱۳۹۲/۰۳/۳۰ - ۰۹:۱۸:۵۷
در مصراع دوم بیت سی و نهم کتابت "براز" یا "به راز" تصحیح شود.
user_image
سعید راضی لاری
۱۳۹۷/۰۳/۲۸ - ۱۵:۱۵:۰۹
تا نگردد نامرادی قوت توکی شود زنده دل مبهوت تودرد حاصل کن که درمان درد تستدر دو عالم داروی جان درد تستسوال این است که چرا ما از خدا تقاضای درد کنیم و بعد درمانش را بخواهیم ...چرا تقاضای شادی از او نکنیم ...شاید اگر مریضمان کند و درد در ما بفرستد دل او که رحیم است باعث میشود بیشتر به بالینمان بیاید و از بودن او در کنار مان و تیمار داری و مراحل درمان لذت ببریم ...گاهی بعضی عاشقان قرص میخورند و اقدام به خودکشی ...شاید دل معشوق و اطرافیان مخالف وصل به رحم اید و مراحل رسیدن به معشوق آسان تر گردد
user_image
عباس
۱۳۹۹/۰۴/۲۷ - ۱۱:۰۴:۰۰
بیت سوم: گه دم عشق علی الاطلاق زنبیت 14 از پایین: یک نفس بیداردل گردد به راز
user_image
سبحان
۱۴۰۰/۰۱/۲۵ - ۲۲:۰۹:۴۱
س. راضی عزیزمیفرماید " درمان درد توست" دیدگاه حقیر اینه که اصلا همین درد هست که موضوعه و درمان محسوب میشه. منتهای آمال عارف، فنا و یکی شدن با خداوند هست. یعنی شادی عارف، وحدت با خداوند هست. این درک که در حال حاضر در فنای خداوند نیست و متعاقبش عطش فراوانش به این وحدت لاجرم با خودش دردی به همراه داره چون این دنیا ظرفیت اون وحدت رو نداره اما استکمال باید ازین عالم آغاز بشه.اینکه حتی طلب شادی یا به بیان عرفانی طلب وحدت هم کنه مجددا درکش اینه که در حال حاضر از معشوق دور هست و این دوری با خودش درد به همراه دارهالبته همین درد، همین درک فقدان و عطش وصال هست که منجر به طلب و حرکت انسان به سمت معشوق میشهفلذا مساله شادی و غم نیست مساله اینه که همین درد خودش درمانهجناب مولانا هم در جایی میفرمایندزین طلب بنده به کوی تو رسیددرد مریم را به خرمابن کشید