شما اینجا هستید :
عطار

عطار

حکایت سجده نکردن ابلیس بر آدم

۱

گفت چون حق می‌دمید این جان پاک

در تن آدم که آبی بود و خاک

۲

خواست تا خیل ملایک سر به سر

نه خبر یابند از جان نه اثر

۳

گفت ای روحانیان آسمان

پیش آدم سجده آرید این زمان

۴

سرنهادند آن همه بر روی خاک

لاجرم یک تن ندید آن سر پاک

۵

باز ابلیس آمد و گفت این نفس

سجده‌ای از من نبیند هیچ کس

۶

گر بیندازند سر از تن مرا

نیست غم چون هست این گردن مرا

۷

من همی‌دانم که آدم خاک نیست

سر نهم تا سر ببینم، باک نیست

۸

چون نبود ابلیس را سر بر زمین

سر بدید او زانکه بود او در کمین

۹

حق تعالی گفتش ای جاسوس راه

تو به سر در دیدنی این جایگاه

۱۰

گنج چون دیدی که بنهادم نهان

بکشمت تا برنگویی در جهان

۱۱

زانک خفیه نیست بیرون از سپاه

هر کجا گنجی که بنهد پادشاه

۱۲

بی‌شکی بر چشم آنکس کان نهد

بکشد او را و خطش بر جان نهد

۱۳

مرد گنجی دید گنجی اختیار

سر بریدن بایدت کرد اختیار

۱۴

ور نبرم سر ز تن این دم ترا

این سخن باشد همه عالم ترا

۱۵

گفت یا رب مهل ده این بنده را

چاره‌ای کن این ز کار افکنده را

۱۶

حق تعالی گفت مهلت بر منت

طوق لعنت کردم اندر گردنت

۱۷

نام تو کذاب خواهم زد رقم

تابمانی تا قیامت متهم

۱۸

بعد از آن ابلیس گفت آن گنج پاک

چون مرا روشن شد، از لعنت چه باک

۱۹

لعنت آن تست رحمت آن تو

بنده آن تست قسمت آن تو

۲۰

گر مرا لعنست قسمت، باک نیست

زهر هم باید، همه تریاک نیست

۲۱

چون بدیدم خلق را لعنت طلب

لعنت برداشتم من بی‌ادب

۲۲

این چنین باید طلب گر طالبی

تو نهٔ طالب به معنی غالبی

۲۳

گر نمی‌یابی تو او را روز و شب

نیست او گم، هست نقصان در طلب

تصاویر و صوت

منطق الطیر عطار به کوشش دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی - عطار نیشابوری - تصویر ۳۸۵
منطق الطیر عطار نیشابوری با مقدمه و تصحیح حمید حمید - فرید الدین عطار نیشابوری - تصویر ۲۵۶

نظرات

user_image
امیر
۱۳۹۱/۱۲/۲۴ - ۲۱:۳۶:۴۰
در مصراع دوم بیت ما قبل آخر "نه ای" صحیح است.
user_image
امیر
۱۳۹۱/۱۲/۲۴ - ۲۱:۴۱:۴۰
مصراع دوم بیت بیست و یکم در بعضی نسخ دیگر بدین صورت آمده:"لعنتت برداشتم من بی‌ادب"که مشکل وزنی نیز ندارد.
user_image
رامین کیا
۱۳۹۳/۰۵/۲۲ - ۲۳:۵۴:۳۸
چون بدیدم خلق را لعنت طلب ، باید به صورت « چون بدیدم خلق را رحمت طلب » باشد .
user_image
x
۱۳۹۵/۰۶/۲۸ - ۱۵:۵۷:۵۱
بیت 15 مصراع اول مهل باید بشود مهلتی گفت یا رب مهلتی ده این بنده را .....که به گفته اهل تصوف لحظه ای که ابلیس از خداوند مهلتی درخواست می کند ، خدا به او "مهلت" میدهد و "زمان" به وجود میاد ... و این نشان دهنده کوچکی این دنیا است ...
user_image
محمد
۱۳۹۵/۰۶/۲۸ - ۱۶:۱۴:۰۶
در چهار مصراع اول حضرت عطار لحظه آفرینش رو با جزییات کامل توضیح میده ، میگه که زمانی که خدا انسان را آفرید از آب و خاک و لحظه دمیده شدن از وجود خدا به "انسان" یا "آدم" یا "انسان کامل" بوده و برای اینکه سایر ملایکه از دو چیز خیلی مهم که "جان " و "اثر" هستند باخبر نشوند، فرمان میدهد تا تمامی ملایک بر "آدم" سجده کنند و در همین لحظه خداوند اون پرده حجاب رو کنار بزنه و از روح خودش به انسان بدمد . یعنی در حقیقت کلاه بزاره سر ملایکه . نکته جالب اینجاست که حضرت عطار این اطلاعات دقیق خلقت رو از کجا می دونسته؟و اینکه این "جان" و " اثر" چی هستند؟
user_image
محمد
۱۳۹۵/۰۶/۲۸ - ۱۶:۲۴:۵۹
در ابیات بعدی :ابلیس که یکی از عابد ترین بندگان خدا بود میگوید که من مثل بقیه سر به سجده نمیگزارم ، دقت کنید ابلیس میگه نه به خاطر اینکه آدم از من کمتر هست یا چیز های دیگه که به اشتباه فهمیدیم اکثرا بلکه به خاطر اینکه من میخوام اون "سرّ پاک" رو ببینم ، به خدا میگه میخوام وقتی که اون پرده حجاب رو کنار زدی تورو ببینم . در نهایت هم همین کار رو انجام میده و میبیند هر آنچه را که باید ببیند. و خداوند به ابلیس میگه که تو چیزی رو که نباید میدیدی رو دیدی و من باید تو رو بکشم، چرا که اگر الان و این لحظه تو را نکشم تو میری و این "سرّ نهان " رو به همه میگی . پس باید تورا بکشم ...
user_image
محمد
۱۳۹۵/۰۶/۲۸ - ۱۶:۴۳:۱۸
در ادامه ابلیس از خداوند طلب بخشش میکند میخواهد که خداوند به او مهلت دهد و او را نکشد. و خداوند هم به پاس عبادت های زیادش به او "مهلت" میدهد و "زمان" به وجود می آید. اما میگوید نام و اعلام تو را در دنیا کذاب میگذارم تا کسی حرف های تو را باور نکند . و ابلیس خیلی قشنگ با نهایت عشق به خدا میگه که من چیزی دیدم که دیگه برام لعنت و رحمت فرق نداره، چون از سمت توست من با آغوش باز میپذیرمش. برای من الان فقط این مهمه که با من حرف میزنی و من صدای تو رو میشنوم. دیگه برام چیزی مهم نیست ، بزار مردم به من بگن کذاب... اصلا مهم نیست..و حضرت عطار میگه اگر میخواهی در وادی طلب که یکی از وادی های عرفان و تصوف است وارد شوی این چین باید طالب باشی، مانند ابلیس ..حضرت عطار میگه من از وقتی که این موضوع رو درمورد ابلیس فهمیدم دیگه نتونستم به شیطان بد بگم. و در شعر بعدی برای اینکه منظور خودش رو کاملا برسونه داستانی از شبلی در لحظه مرگ میگه که مثل اینکه شبلی اون زمان تازه این موضوع رو در مورد ابلیس فهمیده بوده .
user_image
رضا اکبری
۱۳۹۵/۰۷/۱۱ - ۰۳:۴۹:۲۹
چون بدیدم خلق را لعنت طلب لعنتت برداشتم من بی ادبای بیت با توجه به وزن به نظر اینطوری صحیح بوده یعنی ابلیس لعنت خدا را به جان خریده است (( لعنتت ))
user_image
محمدعلی
۱۳۹۵/۱۱/۱۲ - ۲۳:۰۹:۵۵
هوالعلیمنظرات محمد بسیار بامعنا و قابل تامل است!
user_image
نادر..
۱۳۹۵/۱۱/۱۳ - ۲۲:۳۸:۲۴
در میان اهل آسمان موحّدی چون ابلیس نیست .."حلّاج"از عالم غیرت در گذر ای عزیز. آن عاشق دیوانه که تو او را ابلیس خوانی در دنیا، خود ندانی که در عالم الهی او را بچه نام خوانند؛ اگر نام او بدانی، او را بدان نام خواندن خود را کافر دانی. دریغا چه می‌شنوی؟ این دیوانه خدا را دوست داشت؛ محکّ محبّت دانی که چه آمد؟ یکی بلا و قهر، و دیگر ملامت و مذلّت. گفتند: اگر دعوی عشق ما می‌کنی، نشانی باید. محکّ بلا و قهر و ملامت و مذلّت، بر وی عرض کردند؛ قبول کرد، در ساعت؛ این دو محکّ گواهی دادند که نشان عشق صدقست. هرگز ندانی که چه می‌گویم! در عشق جفا بباید، و وفا بباید تا عاشق پخته ی قهر و لطف معشوق شود؛ و اگر نه، خام باشد و از وی چیزی نیاید. اگر دشنام دوست، به از آفرینِ دیگران ندانی، هنوز از راه عشق بی خبری ..."عین القضاه همدانی"
user_image
حمید
۱۳۹۹/۱۱/۲۰ - ۰۵:۵۸:۱۱
آقای محمد اونجایی که گفتین ابلیس بر آدم سجده نکرد نه به خاطر اونکهاز ما برتره و ما اشتباه فهمیدیم بهتره یه نگاهی به آیه 12 سوره اعراف بندازین شیطان دقیقا گفته چون من از آدم برترم به اون سجده نمیکنم در حقیقت آفرینش آدم توی دو مرحله بوده مرحله اول که جسمش آفریده میشه و مرحله دوم که روح در اون دمیده میشه ابلیس سجده نکرد چون خودش رو با مرحله اول افرینش انسان مقایسه کرد در حقیقت فرشته ها به روح آدم سجده کردند ( قَالَ مَا مَنَعَکَ أَلَّا تَسْجُدَإِذْأَمَرْتُکَ) خدا فرمود : چون تو را به سجده فرمان دادم چه چیز تو را مانع شد که سجده نکردی؟؟؟(قَالَ أَنَاْ خَیْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِی مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِینٍ) گفت: من از او بهترم مرا از آتش پدید آورده ای و او را از گل ( سوره اعراف آیه12)
user_image
امید
۱۴۰۰/۰۴/۲۱ - ۰۶:۵۲:۰۸
سلام جناب حمید . شاید ادامه حرف های ابلیس در سوره اعراف آورده نشده . برای مثال :  گفت: من از او بهترم مرا از آتش پدید آورده ای و او را از گل "میخواستم رمز و راز این آفرینش را بدانم"
user_image
امید آزاد
۱۴۰۲/۰۳/۲۰ - ۱۳:۱۶:۵۸
وقتی که خلقت انسان تمام شد و خداوند خواست روح را از طریق دهان به انسان بدمد از تمام فرشتگان خواست تا سجده کنند تا بدین ترتیب نحوه دمیدن روح را در انسان نبینند . اما بعد متوجه شد شیطان ( ابلیس) آن لحظه را دیده و بدین ترتیب او را لعنت کرد و به جهنم فرستاد.
user_image
محمد حسین
۱۴۰۲/۱۱/۱۸ - ۰۰:۰۴:۳۲
بعد از آن ابلیس گفت آن گنج پاک چون مرا روشن شد، از لعنت چه باک
user_image
هادی نیکزاد
۱۴۰۳/۰۱/۲۶ - ۱۲:۳۷:۵۸
سلام اقا محمد نظرتون در مورد برنامه روی استارت و تفسیر آقای حسینی چیه؟؟
user_image
داراب لایقی
۱۴۰۳/۰۳/۰۳ - ۱۱:۵۱:۲۶
سلام مولوی در دفتر دوم مثنوی در خواب بودن معاویه و بیدار کردن وی برای نماز توسط شیطان را بسیار زیبا و دلنشین توضیح داده.   عشقبازی ابلیس با حضرت حق تعالی عرفای بنام ما به ابلیس  از دریچه ای متفاوت می نگریستند.
user_image
عمران عمران
۱۴۰۳/۰۶/۱۹ - ۰۹:۴۱:۴۴
با سلام کلمه «ندید» در مصرع دوم بیت چهارم را «بدید» هم می توان قرائت کرد. می گوید وقتی خداوند می خواست در تن آدم که از آب و خاک، یعنی از گل درست شده بود، روح بدمد، و این از اسرار بود و نباید کسی از آن آگاه می شد، دستور داد تا خیل ملائک سجده کنند تا سر هایشان پایین باشد و پی به اسرار نبرند، همه سر بر خاک گذاشتند اما یکی که سجده نکرد، این سرّٕ پاک را «بدید». در بیت هشتم باز اشاره می کند که چون ابلیس سر بر سجده ننهاده بود، سِر را بدید چون نبود ابلیس را سَر بر زمین سِر بدید او زانکه بود او در کمین