گنج تاریخ ما - ملک‌الشعرا بهار - ای دیو سپید پای در بند

تک

۱۳۸۷/۱۲/۱۱ - ۲۳:۳۵:۰۳

از بیت 13 به بعد اینچنین است:پنهان مکن آتش درون رازین سوخته جان شنو یکی پندگر آتش دل نهفته داریسوزد جانت به جانت سوگندبر ژرف دهان سخت بندیبر بسته سپهر نیل پرفندمن بند دهانت بر گشایمگر بگشایند بندم از بنداز آتش دل برون فرستمبرقی که بسوزد آن دهان بندمن این کنم و بود که آیدنزدیک تواین عمل خوشایندآزاد شوی و بر خروشیماننده ی دیو جسته از بندهر رای تو افکند زلازلاز نور و کجور تا نهاونداز برقه تنوره ات بتابدزالبرز اشعه تا به الوندای مادر سر سپید بشنواین پند سیاه بخت فرزنداز آتش آه خلق مظلوموز شعله ی کیفر خداوندابری بفرست بر سر ریبارانش ز هول و بیم و ترفندبشکن در دوزخ و برون ریزپادفره کفر کافری چندزان گونه که بر مدینه عادبر سر شرر عدم پراکندچونان که به شارسار پمپیولکان اجل معلق افکندبفکن ز پی این اساس تزویربگسل زهم این نژاد و پیوندبر کن زبن این بنا که بایداز ریشه بنای ظلم بر کندزین بی خردان سفله بستانداد دل مردم خرمند

م- ع

۱۳۹۰/۰۱/۱۱ - ۱۳:۳۷:۲۰

صحبت کز دل برآید لاجرم بردل نشیند . بعضی اشعار بواسطه ی زیبایشان تاثیر گذار ند .شعر دماوند علاوه بر زیبایی کلام برخاسته از دل سوخته و دردمند یک هنرمند درد آشناست که تاثیر دو جندان بر خواننده میگذارد . خداوند روح این شاعر آزاده را قرین رحمت کند که تاثیر کلام او همواره برقرار است .

رضا زارع

۱۳۹۰/۰۸/۱۵ - ۰۵:۰۲:۵۷

با سلاممصرع دوم بیت نهم اینگونه اصلاح شود:بر وی بنواز ضربتی چند

داود

۱۳۹۰/۱۲/۲۳ - ۰۷:۰۱:۴۳

بیت بعد از بیت زیر تو قلب فسردهٔ زمینیاز درد ورم نموده یک چند به شکل زیر است که جاافتاده است:تا درد و ورم فرو نشیندکافور بر آن ضماد کردند

رسته

۱۳۹۱/۰۳/۲۴ - ۱۲:۱۱:۵۰

معنی شارسان از لغتنامه دهخدا:شارسان . (اِ مرکب ) مخفف شارستان . شهرستان . (انجمن آرای ناصری ) (آنندراج ) :برآورد پرمایه ده شارسانشد آن شارسانها کنون خارسان .فردوسی .ز داد و دهش وز خرید و فروختتو گفتی همی شارسان برفروخت .معنی ولکان از لعتنامه دهخدا:یحتمل این واژه از لغت volcano که در زبان انگلیسی به معنی "آتش فشان" میباشد، می آید."چونان که به شارسان پمپیولکان اجل معلق افکند"دماوندیه -- محمد تقی بهار( این لغت توسط اعضا به لغتنامه افزوده شده است)

مینا

۱۳۹۱/۱۲/۰۵ - ۰۸:۳۷:۲۷

‏'‏بر ری بنواز ضربتی چند‏'‏ شکل صحیح است همچنان که در ادامه نیز آمده:‏'ابری بفرست بر سر ری‏'‏ومنظور اوضاع خفقان آور حکومتی و گله شاعر از مورد اهانت واقع شدن توسط برخی مردم افراطی در آن زمان در ری بوده.که در کتب درسی ما به غلط‏'وی‏'‏ آورده شده.

حافظ مکن اندیشه...

۱۳۹۱/۱۲/۲۴ - ۱۴:۱۸:۲۵

بیت ششم به نظر می رسد که چنین باشد:چون گشت زمین ز جور گردونچونین خفه و خموش و آوند

مرتضی قاسمی

۱۳۹۲/۰۷/۲۲ - ۰۷:۲۱:۰۱

سه بیت مانده به آخر، مصراع دوم: «ییوند» خطا و «پیوند» صحیح است.

مرتضی قاسمی

۱۳۹۲/۰۷/۲۲ - ۰۹:۵۹:۰۶

در بیت آخر «ز بن» خطا و «زین» صحیح است.

Alireza

۱۳۹۳/۰۲/۰۹ - ۰۶:۵۲:۳۳

تو قلب فسردهٔ زمینیاز درد ورم نموده یک چنداین بیت جا افتاده است:"تا درد و ورم فرو نشیند کافور بر آن ضماد کردند."

میلاد

۱۳۹۴/۰۵/۲۱ - ۱۱:۱۸:۲۲

خانم مینا گرامی. برای نواختن ضربتی چند به ری، نیازی به آسمان رفتن نیست. منطق شعری بیشتر به صحیح بودن "بر وی بنواز ضربتی چند" دلالت دارد.

میلاد

۱۳۹۴/۰۵/۲۱ - ۱۱:۲۰:۳۶

خانم مینا گرامی. جهت نواختن ضربتی چند به ری نیازی به آسمان رفتن نیست. منطق شعری بیشتر بر صحیح بودن مصرع "بر وی بنواز ضربتی چند" ذلالت دلرد.

کوکب

۱۳۹۴/۰۵/۲۱ - ۱۴:۳۵:۴۵

من حق را با خانم مینا میدانم چون مشت را به هوا {آسمان} میبرند و مینوازندچه خوبست شعر شعرا را دستکاری نکنیم اگر چه اشتباه باشدبا آحترام کوکب

ناشناس

۱۳۹۴/۰۵/۲۲ - ۱۳:۵۵:۴۱

خانم میلاد ، تا چه مشتی باشد!! مشتی که بخواهد ری را خراب کند باید مشتی محکم باشد. و شاعر با اتشفشانی خاموش سخن میگوید و مرادش از مشت بیداری دماوند است تا تباهی از دامن ری با آتش بزداید.

مجید

۱۳۹۴/۰۵/۲۴ - ۰۹:۱۴:۳۶

شکل صحیح همون " بر ری بنواز ضربتی چند" میباشد.در کتاب درسی دبیرستان، عامدانه "ری" رو به "وی" تغییر داده اند.کلا شاعر در این شعر از مردم گلایه داره و حتی دیگه اونا رو مخاطب قرار نمیده. از دست مردم به کوه شکایت برده.

کودکانه

۱۳۹۴/۰۶/۲۷ - ۰۳:۳۴:۱۵

ای گرز درشت اتش افروز ای ملک زمین واسمان دوران دیو سپید تورا ندانم خفتان بگرفت ان گفت را بدانم از خون رگت به لب بنوشم از گفته بهار باز بجوشم تو مام بزرگ این زمینی تا بوده که بود تای چنینیچه حماسه ها به دیده دیدی تیری ز کمان برفت شنیدی؟

پویان

۱۳۹۴/۰۸/۰۸ - ۱۸:۴۳:۴۹

با سلامدر بیت نهم، مصرع دوم ،به جای «بر ری بنواز.....» - "بر وی بنواز ضربتی چند" صحیح است

ندا امیریان

۱۳۹۶/۰۴/۱۸ - ۰۹:۴۳:۴۶

با سلام و تشکر از زحمات شما و سایت خوبتون. زبن بیخردان سفله بستانداد دل مردم خردمنداین بیت چگونه تلفظ میشه ؟ چون من با سواد کمم حس خوبی در مورد قافیه اش بهم دست نداد .باز هم عذرخواهی می کنم . من مدتیست به ادب و شعر پارسی بشدت علاقمند شدم ولی آنچنان مثل دوستان ادیب نیستم . امیدوارم مرا بعنوان یک شاگرد خرد بپذیرید . ممنون

ندا امیریان

۱۳۹۶/۰۴/۱۸ - ۰۹:۴۶:۲۸

با سلامممنون میشم بفرمایید تلفط درست ضماد با کره هست یا ضمه . چون در فرهنگ معین با کسره ذکر شده . ولی در فیلم محافل شعر خوانی متعددی دیده ام ادبای بزرگی این کلمه را با ضمه ذکر کرده اند .سپاس از محبت و
پاسخ شما

بی سواد

۱۳۹۶/۰۷/۱۴ - ۰۵:۰۱:۰۵

volcano آتشفشان از vulcano ایتالیایی که ریشه در vulcan لاتین ( خدای آتش رومیان) دارد ، گرفته شده است

امیر

۱۳۹۷/۰۱/۱۸ - ۲۱:۲۴:۵۹

سلام. لطفا تصحیح بفرمایید:هرّای تو افکند زلازلاز نور و کجور تا نهاوند (نه از نیشابور تا نهاوند!)نیشابور نادرست است. زیرا شهرهای نور و کجور در نزدیکی دماوند واقع اند، پس زلازل از آنجا تا نهاوند افکنده می شود. نیشابور چه ربطی به دماوند دارد؟ ضمنا نور و کجور بیت را خوش آهنگ تر هم می کند.

پیام بهتاش

۱۳۹۷/۰۶/۰۶ - ۰۲:۱۵:۱۲

دربارۀ اختلاف نظر وی و ری، تعجب می کنم؛ دربارۀ حافظ که بحث نمی کنیم، قصیدۀ دماوندیۀ بهار است که منبع صحیح آن به تأیید خودِ شاعر هم رسیده. علاوه بر آن در خودِ قصیده هم نشانه ای هست که بر صحیح بودن «وی» تاکید دارد:بنواخت ز خشم بر فلک مشت آن مشت تویی تو ای دماوندپس نواختن مشت بر آسمان کار غریبی نیست. ضمن اینکه در کلّ قصیده زمین و آسمان به نوعی رویاروی یکدیگر قرار گرفته اند.

تبسم

۱۳۹۷/۰۷/۱۹ - ۰۵:۰۷:۲۹

ری درسته داستان از این قراره که این شعر بعد از مرگ فرخی نوشته شده زمانی که دفترروزنامه زیرزمینی ای که بهار و فرخی در اونجا روزنامه هایی مثل طوفان رو مینوشتند در ری کشف شد که زیر یک پنبه زنی بود و فرخی یزدی دستگیر شد و ملک الشعرا وقتی در بیمارستانی با منظره وزو بود دماوندیه 1 رو سرود و فرستاد ایران که نگرفت و این دماوندیه 2 هست یک سری بیت هاهم گلایه از مردم تهران و بدو بیراه بهشونه که حذف شده

میثم مداحی

۱۳۹۷/۰۸/۲۶ - ۱۷:۵۱:۳۱

از درد تو دامنت بر از اشک تا جوش و خوروش رود اروند

حسام

۱۳۹۷/۰۹/۲۱ - ۱۳:۰۵:۳۷

در حقیقت بر ری بنواز صحیح و از روی ذوق نباشد شعر هارا تصحیح نمود. بر ری بنواز ضربتب چند

پرویز عزیزیان گیلان

۱۳۹۷/۱۲/۰۴ - ۱۱:۰۰:۵۲

در مصراع 《بر ری بنواز ضربتی چند》《وی》 صحیح تر است. اگر قرار باشد شاعر بخواهد از دست مردم عصبانی باشد و از دماوند بخواهد که آنها را نابود کند. تهران نزدیکتر هست. در ضمن شهر ری از لحاظ سیاسی در زمان شاعر چندان اهمیت نداشته است. اگر ری را درست بدانیم این تصور شاعرانه که 《دود و خاکستری که یک مرتبه بر اثر انفجار به طرف آسمان پرتاب می شود و استاد بهار آن را به مشتی که بر فلک نواخته می شود》 را خراب کرده ایم

امین

۱۳۹۸/۰۴/۰۱ - ۱۶:۰۱:۴۸

به نظر من بر ری بنواز ضربتی چند درسته...چون تو دماوندیه اول هم ملک الشعرا یه بیت داره که از ری میگهشهر ری بی هنر فریسه توستای شیر برین فریسه غران شوپس حتما منظور شاعر شهر ری هستممنون

حبیب حسین تبار

۱۳۹۹/۰۳/۱۸ - ۰۲:۳۶:۱۵

با عرض ادب و احترام خدمت همه اساتید،شهر ری در شعرهای شعرای معاصر کنایه از شهر تهران هست100 درصد مطمئنم که نسخه اصلی شعر رو که بنده ملاحظه کردمری درستههمانطور که در دماوندیه1 هم ملک الشعرا ری رو مورد انتقاد قرار دادکه البته منظور نظر ایشان تهران بوده

ناصر قنبری

۱۳۹۹/۰۴/۳۰ - ۰۲:۰۱:۴۴

سلام بر ادب دوستانلطف کنید معنای بیت زیر در دماوندیه استاد ملک الشعرا را بفرمایید : تا وارهی از دم ستوران وین مردم نحس دیو مانندبا توجه به اینکه ستوران بمعنای چهار پایان و اسبها و یا استران میباشد

محمد حسنپور

۱۳۹۹/۰۵/۰۸ - ۱۳:۰۴:۰۳

سلام دوستان چرا دیو سپبد به کا رفته تو ابن قصیده دیو سپید که تو شاهنامه آدمها رو میکشته و فرمانده دیوان بوده که توسط رستم کشته میشه دیو سپید استعاره از دماوند هست که دیو نماد ناپاکی و آدم کشیست ولی در ابیات بعد کاملا مورد تمجید قرار گرفته

محمد حسنپور

۱۳۹۹/۰۵/۰۸ - ۱۳:۱۴:۱۲

پمپی شهری تو ایتالیاست که با فوران اتشفشان کوه وزو با همه ی شهروندانش مدفون شد و همه شهر و ساکنینش نابود شدند و در مصرعی که بهار میگه مانند وزو شراره افشان شو اشاره به این جریان داره

فرید آزاده

۱۳۹۹/۰۵/۰۸ - ۱۴:۴۵:۳۹

بخشی از دماوند وقف شد!دماوند«ای دیو سپید پای دربندای گنبد گیتی ای دماوند»خون شد دل ریش مام ایرانآن دم که تن تو وقف کردندمام وطن این زمان تو گوییبنشسته به سو و شونِ فرزند
پاسخ ندهد دگر قصیدهشعری طلبد ز آب دیده«از سیم به سر یکی کله خود»وَز سرب دهان خلق اندود«تا چشم بشر نبیندت روی»پوشاند به جبرِ ابر، آن موی«تا وارهی از دم ستوران»گنگانِ وطن، کران و کوران«با شیر سپهر بسته پیمان»کوهی همه از نژاد ایمان«چون گشت زمین ز جور گردون»لبریز ز غصه دشت پرخون«بنواخت ز خشم بر فلک مشت»بگرفت مصیبتِ وطن پشت«تو مشت درشت روزگاری»از رستم و زال یادگاری«ای مشت زمین بر آسمان شو»کوبنده ی برج غاصبان شو«نی نی، نه تو مشت روزگاری»آمال سپید این دیاری«تو قلب فسرده ی زمینی»این بودی و‌تا ابد همینی«شو منفجر ای دل زمانه»الماس بپاش دانه دانه«خامش منشین سخن همی گوی»داغِ سخنت بنه به هر کوی«ای مادر سر سپید بشنو»آن اوج صدا رسید بشنو«بگرای چو اژدهای گرزه»بر لعبتکانِ دونِ هرزه«ترکیبی ساز بی مماثل»از بهر فقیه و رند و جاهل«از آتش آه خلق مظلوم»سوزان دل زاهدان معلوم«ابری بفرست بر سر ری»زآتش و بسوز بهمن از پی«بشکن در دوزخ و برون ریز»دامن شده از فساد لبریز«زان گونه که بر مدینه ی عاد»دادار، بلای خود فرستاد«بفکن ز پی این اساس تزویر»از ریشه بنِ دروغ برگیر«بر کن ز بن این بنا که باید»معمار دگر به عرصه آید«زین بی خردان سفله بستان»یک عمر بهای خاک ایران!پی نوشت:این شعر در قالب نوین قصیده-مثنوی و به استقبال از قصیده ی زیبای دماوند اثر ماندگار استاد ملک الشعرای بهار سروده شده. فرید آزاده99/5/7

سیدهادی محسنی

۱۳۹۹/۱۰/۱۰ - ۰۶:۵۰:۴۴

با سلام و تحیت . جنابعالی حاشیه نوشته شده تک را قبوا دارید ؟

توکل

۱۴۰۰/۰۸/۰۴ - ۰۸:۲۴:۰۰

ملک الشعرا بهار درسال ۱۳۳۰ هجری شمسی درگذشت یعنی ۷۰ سال قبل و قصیده معروف او دماوندیه اینگونه تغییراتی دارد در کتاب زندگی و شعر ملک الشعرا بهار اثر کامیار عابدی ابیاتی هست که اینجا نیست .درباره اخلاق و منش سیاسی او هم نظرات مختلفی هست بعد ۱۰۰۰ سال چه بیت هایی به این قصیده اضافه شود خدا داند .قطعا آنچه از فردوسی و دیگر شاعران هم امروز دردست ما است صد درصد آنچه نیست که خود شاعر سروده است اما قطعا مردم آن زمان کمتر در ابیات دست می بردند یا بیتی را حذف یا اضافه میکردند ۳۰ سال بعد از فوت بهار قصیده معروفش تغییر میکنه تا الان که ۷۰ سال از مرگ فرزانه زمان می گذرد با این بی توجهی به آثار و ابیات ۱۰۰۰ سال دیگه چه بلایی سر ابیات شاعران دوره معاصر آید فقط خدا داندو بس

سعدی جان

۱۴۰۰/۰۸/۲۱ - ۰۳:۰۱:۵۹

کلمه ری صحیح است ولی متاسفانه بعضیا حتی با نفوذ در کتب درسی واژه ری را به وی تغییر داده اند

سعید محمودی

۱۴۰۰/۰۸/۲۱ - ۰۷:۵۸:۳۸

کلمه وی صحیح است و دماوند بعنوان خشم زمین در حال رویارویی با آسمان است که نماد فلک و گردون هست که به زمین و زمینی ها ستم کرده. البته ری در ابیات بعدی آمده که نشان سفلگی اهل آن دیار و در آنزمان است. که ظاهرا کنون هم برخی از آنها، با آسمان ریسمان بافتن سعی در تغییر معنی شعر برای نهادن واژه ری، بجای وی که درست است دارند.

نیمه پنهان ماه

۱۴۰۱/۰۲/۱۲ - ۰۸:۰۸:۵۰

سلام دوستان آیا دیو سفید و خطاب به دماوند در این شعر ارتباطی با ضحاک و اینکه ضحاک به کوه دماوند پناه میبره و در آخرالزمان بیرون خواهد آمد، به قول فردوسی، اشاره ندارد؟

حاج مهدی

۱۴۰۲/۰۹/۱۴ - ۱۲:۵۵:۱۸

درباره دو کلمه مورد اختلاف یه توضیح بدم ۱_ کلمه سروده شده توسط بهار ری هست نه وی ، چون در نسخه دستنویس شاعر ری آمده اما وی از کجا آمده از کتاب درسی که توسط یکی از اهالی روستای کجور جمع آوری شده بود ، بنده خدا نتونسته بود کلمه ری را جا بندازه برای مخاطب کار را راحت کرده بود و به جاش گذاشته بود وی ، وقتی بهار میگه بر ری بنواز ضربتی چند ، منظورش اینه که با فوران آتشفشان ری را خراب کن تا بی خردان سفله ای که در ری زندگی می‌کنند بمیرند و داد دل مردم خردمند گرفته شود ، ۲_ نویسنده کتاب درسی اصرار داشته که اسم روستای خودش کجور را در کتاب درسی بیاورد به همین خاطر به جای کلمه نیشابور که نماد شرق ایران است اسم روستای خودش را به همراه بخش تابعه یعنی نور را آورده است . وگرنه هرای دماوند در یک دایره از نیشابور در شرق تا نهاوند در غرب زلزله ایجاد خواهد کرد نه از یک روستای کور در شمال غربی دماوند تا نهاوند در غرب

P Par

۱۴۰۲/۱۱/۲۱ - ۱۶:۰۳:۴۸

سلام دوستان اگر کمی بیطرف و بی تعصب نگاه کنیم میبینیم بهار همدوره ماهم هست و شاعر گوشه گیرهم نبوده روزنامه نگار و سیاسی و فعال بوده! دست نوشته هایش موجودهست! لزومی ندارد ما ری را به وی یا نیشابور را به نور وکجور تغییر دهیم چون فکر می کنیم اینطور خوشآهنگ تر هست! بهترهست یاد بگیریم امانتدارخوبی باشیم برای اینچنین شاعربزرگی تا اینکه به میل خود ویرایش کنیم! کاملا مشخص هست که شاعر درباره ری حرف میزند قرینه های زیادی هست که از جمله قوم عاد و صرصر و ولکان و شارسان پمپی واضحترین آنهاست. شاعر کوه را تشویق می کند که مانند بلایی که برسر آن شهرها آمده, بر سر ری بیاورد.....

سرو روان

۱۴۰۲/۱۱/۲۶ - ۱۳:۲۲:۲۲

این قصیده رو خیلی زیاد دوست دارم ...

جهان

۱۴۰۳/۰۱/۱۸ - ۰۸:۰۸:۲۹

سابقه قصیده های بی انجام از محمد تقی بهار کم نداریم.« ز من نگارم..» را وقتی شروع میکند،از جفای و بیخبری دلبر میگوید واز بی تابی دلش می نالد.(امان ازین دل ..... فغان ازین دل!!).بعد در آخرهای کار یادش میافتد که سرودن شعر سیاسی مد شده و بی مقدمه و بی ربط میفرمایند.(جز انتظار و جز استقامت ... وطن علاج دگر ندارد!!).و وقتی افتضاح بالا میگیرد که میفرمایند(ز هر دو سر، بر سرش بکوبند کسی که تیغ دو سر ندارد !) که واقعا بی معنا و چرند است. خیلی به این قطعه که خیلی از خوانندها ( به طبع کار کم بهائ ضربی سازان) بدون توجه به هردمبیل بودن آن ، با آب و تاب اجرا کردند کاری ندارم. حرف سر قصیده (دماوند) است. این شاعر بی هنر گستاخ ِ اشراف زاده به خود اجازه میدهد که با کمال بیشعوری به سمبل زیبا و با شکوه پایتحت سرزمین عشق و فرهنگ،صفت«دیو» بدهد. خدایش نیامرزد که امروز دیدم که بیت نامیمون شروع این قصیده بد هیبت بر دیوار بزرگراهی در تهران به خط درشت نقش بسته است.

حاج مهدی

۱۴۰۳/۰۵/۱۵ - ۱۳:۵۷:۳۶

راجع کلمه دیو سپید چند کلمه بنویسم : اگه کسی بالای کوه دماوند رفته باشه در نزدیکی دهانه آتشفشان، چاه گوگرد فشان را دیده اند مدام از این چاه بخار به همراه ذرات گوگرد به بیرون می‌پاشد و صدایی شبیه صدای خروپف از این چاه می آید، این صدای وحشتناک ذهنیتی را ایجاد می‌کند که یک دیو در این چاه خوابیده است و صدای خروپف او اینگونه به گوش می‌رسد، دم به معنی بخار و آوند به معنی آویزان از بخارات همین چاه گرفته شده نکته جالب دیگه اینکه ناصرخسرو نیز در سفرنامه خودش از این چاه یاد کرده و میگه از این چاه کبریت و نشادر برداشت میشه و مردم آن زمان این دو ماده را در پوست گاو جمع می‌کردند و پوست گاو های پر شده را از بالای کوه بر روی برف ها به پایین میغلتاندند و پایین کوه کسانی این گوگرد و نشادر را بر می داشتند.

تصاویر و صوت

فریدون فرح‌اندوز :

فرید حامد :

نظرات

تک

م- ع

رضا زارع

داود

رسته

مینا

حافظ مکن اندیشه...

مرتضی قاسمی

مرتضی قاسمی

Alireza

میلاد

میلاد

کوکب

ناشناس

مجید

کودکانه

پویان

ندا امیریان

ندا امیریان

بی سواد

امیر

پیام بهتاش

تبسم

میثم مداحی

حسام

پرویز عزیزیان گیلان

امین

حبیب حسین تبار

ناصر قنبری

محمد حسنپور

محمد حسنپور

فرید آزاده

سیدهادی محسنی

توکل

سعدی جان

سعید محمودی

نیمه پنهان ماه

حاج مهدی

P Par

سرو روان

جهان

حاج مهدی