بیدل دهلوی

بیدل دهلوی

غزل شمارهٔ ۲۵۲۱

۱

سوخته لاله‌زار من رفته گل از کنار من

بی‌تو نه رنگم و نه بو ای ‌قدمت بهار من

۲

دوش نسیم مژده‌ای گل به سر امید زد

کز ره دور می‌رسد سرو چمن سوار من

۳

گر به تبسمی رسد صبح بهار وعده‌ات

آینه موج‌گل زند تا ابد از غبار من

۴

گر همه زخم خورده‌ام گل زکف تو برده‌ام

باغ حناست هر کجا خون چکد از شکار من

۵

فرصت دیگرم‌ کجاست تا کنم آرزوی وصل

راه عدم سپید کرد شش جهت انتظار من

۶

عکس تحیر آب و رنگ منفعل است از آینه

گرد نفس نمی‌کند هستی من ز عار من

۷

آه سپند حسرتم ‌گرمی مجمری ندید

سوختنم همان بجاست ناله نکرد کار من

۸

کاش به‌ وامی از عرق حق وفا ادا شود

نم نگذاشت در جبین گریهٔ شرمسار من

۹

خاک تپیدنم ‌که برد گرد مرا به‌کوی تو

بنده حیرتم که کرد آینه‌ات دچار من

۱۰

ظاهر و باطن دگر نیست به ‌ساز این نشاط

تا من و تو اثر نواست نغمهٔ توست تار من

۱۱

گربه سپهرم التجاست ورمه و مهرم آشناست

بیدل بیکس توام غیر تو کیست یار من

تصاویر و صوت

نظرات

user_image
بهرام شاهی
۱۳۹۳/۰۸/۰۳ - ۰۱:۵۷:۲۲
بیت پایانی را، شادروان استاد محمد حسین سراهنگ، موسیقیدان برجسته افغان، که خود از بیدل-شناسانِ بنام است، در کنسرت خویش در کابل در سال 1983 میلادی چنین میخواند:نی به سپهرم التجاست، نی مه و مهرم آشناستبیدل بیکسِ تو ام، غیرِ تو کیست یار من؟من نمیدانم ماخذ شادروان سراهنگ چه کتاب یا نوشته ای بوده اما به دو شوند (دلیل) قولِ استاد سراهنگ را درست تر میشمارم:نخست: رابطه طبیعیِ مصرع نخست با مصرع دوم، در قولِ استاد، بسیار منطقی تر و پُر-معنا تر است؛ شاعر می گوید: نه به فلان (سپهر) امید دارم و نه به بهمان (ماه و مهر) آشنایی! منِ بیکس (تنها) از آن تو هستم. به جز تو چه کس را دارم؟ حال آنکه در متن مندرج در گنجور، معنا چنین میشود: "(حتی" اگر به آسمان امید داشته باشم و "حتی" اگر با ماه و خورشید آشنا باشم، "نهایتاً" منِ بیکس "تنها" از آنِ تو هستم. به جز تو چه کس را دارم؟"همچنان که می بینید، با وجود افزودنِ دو واژه "حتی" و "نهایتاً" (از سویِ این کمترین، نگارنده این سطور، به منظور یافتن بهترین معنا)، شعر همچنان می لنگد و کمابیش بی معناست. حتی می توان گفت که در متنِ گنجور، برداشتی که از مصرعِ دوم می شود، بر آخشیجِ (= بر ضدّ، متضادِ ) ادعایِ شاعر در مصرع اول است زیرا که: در مصرع دوم می گوید که هیچکس را (به جز فردِ دلخواهِ) خویش ندارد حال آن که در مصرع دوم، دست کم به طور ضمنی، مدعی امید داشتن به آسمان و آشنایی با ماه و خورشید است.دوم: همین که مرجعِ معتبری چون شادروان استاد سراهنگ این بیتِ بیدل را چنین بخواند، به گمانِ این کمترین، حجت است و کافی ست.برای این اجرایِ استاد، آدرس زیر (یوتیوب) را ببینید:پیوند به وبگاه بیرونی
user_image
بهرام شاهی
۱۳۹۳/۰۸/۰۳ - ۰۲:۰۵:۲۰
تصحیح: با پوزش، حتی در بازخوانیِ نوشتهِ خویش، درنیافتم که در پاراگراف سوم، درست پیش از عبارتِ "..،دست کم به طور ضمنی،..."، میبایستی بنویسم "مصرع اول". اما نوشته ام: "مصرع دوم" که البته ناددرست است.باز، پوزش از این بی دقتی!بهرام
user_image
مجید نامجو
۱۳۹۴/۱۱/۲۵ - ۱۲:۱۵:۰۰
سلام . اگر ممکنه معنای کامل شعر بیدل را برایم ارسال کنید منظورم مفهوم کلی شعر است.. سوخته لاله زار من رفته گل از کنارمن........متشکرم