بیدل دهلوی

بیدل دهلوی

غزل شمارهٔ ۷۳۴

۱

جهان ز جنسِ اثرهای این و آن خالی‌ست

به هرزه، وهم، مچینید کاین دکان خالی‌ست

۲

گرفته است حوادث، جهاتِ امکان را

ز عافیت چه زمین و چه آسمان خالی‌ست

۳

به رنگ چنبر دف در طلسم پیکر ما

به هرچه دست زنی منزل فغان خالی‌ست

۴

ز شکر تیغ تو، یا رب چه سان برون آید

دهان زخم اسیری‌ که از زبان خالی‌ست

۵

اگرچه شوق تو لبریز حیرتم دارد

چو چشمِ آینه، آغوش من همان خالی‌ست

۶

ترشحی به مزاج سحاب فیض نماند

که آستین‌ کریمان چو ناودان خالی‌ست

۷

به چشم زاهد خودبین چه توتیا و چه خاک

که از حقیقت بینش چو سرمه‌دان‌ خالی‌ست

۸

کدام جلوه‌ که نگذشت زین بساط غرور

تو هم بتاز که میدان امتحان خالی‌ست

۹

فریب منصب‌ گوهر مخور که همچو حباب

هزار کیسه در این بحر بیکران خالی‌ست

۱۰

ز چاک دانهٔ خرما، شد اینقدر معلوم

که از وفا دل سخت شکرلبان خالی‌ست

۱۱

گهر ز یأس‌،‌ کمر بر شکست‌ موج نبست

دلی‌که پر شود از خود، ز دشمنان خالی‌ست

۱۲

به جیبِ تست اگر خلوتی و انجمنی‌ست

برون ز خویش‌ کجا می‌روی؟ جهان خالی‌ست

۱۳

به هم‌زبانی آن چشم سرمه‌سا، بیدل

چو میل سرمه‌، زبان من از بیان خالی‌ست

تصاویر و صوت

دیوان بیدل دهلوی به تصحیح اکبر بهداروند انتشارات نگاه ۱۳۸۰ - تصویر ۲۷۳

نظرات

user_image
اسد
۱۳۹۶/۰۹/۲۰ - ۱۵:۱۵:۱۷
سپاس از تلاش دوستان گنجور،در این وانفسای فرهنگی که شبکه های اجتماعی و استفاده بی تخصص و بی تعهد آنها ادبیات و تاریخ ایران را درنوردیده و خود به یک پایگاه داده مجعول مبدل شده است، وجود این وبسایت مرجعیست که بخشی از ادبیات ما را از این سیل ویران کن مصون میدارد. چه خونها که موج میزند در دل از اینکه خزف ها بازار گوهر میشکند و بی قدرترین ابیات و اشعار در شبکه های اجتماعی به نام بزرگترین شاعران منتشر میشود و از ما جز نظاره بر نمی آید. وجود این وبسایت را قدر مینهیم. حقیر که خوشه چین خرمن ادب و ادب دوستان هستم و مقیم دیار غربت، در کمبود کتب ادبیاتی در خارج از میهن به این سایت پناه می آورم و با ساغر شعر پارسی غم دل می زدایم. چند مورد معدود اشتباهاتی از جنس تایپ در این مجموعه ارزشمند دیده ام که البته طبیعی است و به پایگاه بلند این مجموعه خدشه ای وارد نمیکند. با این همه در ذکر این موارد معدود و بیان ادله برای اصلاح ایراد نگارشی سودی حاصل نشد و اصولا به حفظ امانت در نگارش بدون تغییر از مرجع اشعار ارجاع شد. بدیهیست که هیچ مرجعی الزاما خالی از اشکال نیست و شاید تاملی بر این گونه پیامها اگر مستدل باشد به ارتقا سایت کمک کند. به عنوان مثال در بیت دوم همین غزل واژه "امکان" به اشتباه "مکان" تایپ شده است که هم به لحاظ وزن و هم مضمون زیبایی بیت را با اشکال مواجه کرده است. پیشنهاد دارم این مورد که در نسخ چاپی نیز "امکان" بوده و از نظر وزن و مضمون هم صحت آن قطعیست، اصلاح گردد. سپاس فراوان
user_image
اسد
۱۳۹۶/۰۹/۲۰ - ۱۵:۲۸:۳۱
در ادامه نظریات قبلی، در بیت یازدهم نیز ویگولِ بعد از واژه ی "شکست" مضمون بیت را تغییر داده که نادرست به نظر میرسد. در واقع واژه ی شکست با یک کسره به موج متصل میگردد:گوهر ز یأس ، کمر بر شکستِ موج نبستبه این معنا که گوهر کمر همت برای شکستن موج نبسته است.از اطاله ی کلام عذرخواهم و صرفا برای بازبینی به اهل فن متذکر شدم.سپاس
user_image
جلال بصیری
۱۳۹۷/۰۸/۲۴ - ۰۹:۳۸:۱۷
به جیب توست...آیا " درون توست..." درست تر و صحیح تر نیست. متاسفانه از حافظه کمک میگیرم و نسخه و مدرکی برای این جسارت ندارم!موفق باشید
user_image
ســراج
۱۳۹۷/۰۸/۲۶ - ۰۲:۱۳:۱۷
درود و مهر، بیت هشتم مصرع دوم میدن را تصحیح بفرماییدتو هم بتاز که امتحان خالیست...17.11.2018
user_image
ســراج
۱۳۹۷/۰۸/۲۶ - ۰۲:۱۴:۴۵
شرمنده ،تو هم بتاز که میدان امتحان خالیست...
user_image
احمد محمود امپراطور امپراطور
۱۳۹۹/۰۱/۲۱ - ۰۴:۴۹:۵۰
گرفته است حوادث جهاتِ امکان راز عافیت چه زمین و چه آسمان خالیستحضرت بیدل
user_image
نیلوفر صدری
۱۴۰۲/۰۳/۲۰ - ۲۳:۴۸:۰۹
درون تو ست اگر خلوتی و انجمنی ست برون ز خویش کجا می روی جهان خالی ست 
user_image
مجید مِندی
۱۴۰۳/۰۱/۱۳ - ۱۰:۱۱:۵۲
به رِنگِ چنبر دف در طلسم پیکر ما/به هرچه دست زنی منزل فغان خالی‌ستدر دهخدا آمده است: رنگ . [ رِ ] (اِ) آهنگ مخصوص رقص . آهنگی که بتوان با آن رقصید . یک رِنگی  ؛ آوازی که تابع یک مقام باشد مثل شهرآشوب . (فرهنگ نظام ). و همچنین چنبر دف حلقه چوبی دف را گویند.