فردوسی

بخش ۵ - گفتار اندر آفرینش آفتاب

ز یاقوت سرخ است چرخ کبود

نه از آب و گرد و نه از باد و دود

به چندین فروغ و به چندین چراغ

بیاراسته چون به نوروز باغ

روان اندر او گوهر دل‌فروز

کز او روشنایی گرفته است روز

ز خاور بر آید سوی باختر

نباشد از این یک روش راست‌تر

ایا آن که تو آفتابی همی

چه بودت که بر من نتابی همی

تصاویر و صوت

شاهنامهٔ دیگری از کتابخانهٔ بریتانیا - نسخه‌برداری شده توسط غیاث‌الدین بایزید صراف به سال ۸۹۱ هجری قمری » تصویر 9

شاهنامه خالقی مطلق - دفتر یکم - تصویر ۳۸۳

فرید حامد :

سهراب سیفی :

فرشید ربانی :

عندلیب :

فرهاد بشیریان :

نظرات

رسته

۱۳۸۷/۰۳/۱۴ - ۲۰:۰۹:۱۶

بیت اول باید اصلاح شود وگر نه اشکال وزنی وچود داردغلط : ازدرست : ز
پاسخ: با تشکر، «از یاقوت» با «ز یاقوت» جایگزین شد.

پریا

۱۳۹۱/۰۵/۲۹ - ۰۴:۵۹:۵۲

به چندین فروغ وبه چندین چراغ را معنی کنید با تشکر

ممد

۱۳۹۱/۰۸/۰۹ - ۱۲:۴۵:۴۸

سلام میشه بگید در ینجا نوروز یعنی چی؟

ممد

۱۳۹۱/۰۸/۰۹ - ۱۲:۴۶:۴۴

سلام میشه بگید در اینجا نوروز یعنی چی؟

رسته

۱۳۹۱/۰۸/۰۹ - ۱۴:۵۵:۱۸

نوروز در این جا به همان معنی روز اول بهار است که باغ ها پر گل می شوند. آسمان را با ماه و ستارگان فروزان به باغ پر گل تشبیه کرده است .

امین کیخا

۱۳۹۲/۰۱/۳۰ - ۰۸:۳۱:۱۷

فروغ در اصل پیروک است و ان نور باشد ولی رون هم معنی نور میداده است ولی باشگون شده است pyro یعنی حرارت به لاتین اما مطمئن نیستم همستاک باشند

امین کیخا

۱۳۹۲/۰۱/۳۰ - ۰۸:۳۲:۴۴

ویروک هم به همان وزن از ویر به معنی فکر است و به کردی اول فیروک شده است و به عربی سپستر فکر شده

روفیا

۱۳۹۴/۰۱/۱۸ - ۰۴:۱۲:۴۹

روان اندرو گوهر دلفروزیعنی فردوسی گمان می کرد خورشید نسبت به منظوم شمسی در حرکت است ؟

سیاوش بابکان

۱۳۹۴/۰۱/۱۸ - ۰۷:۴۲:۳۹

به گمانم مراد حکیم حرکت با سامانه‌ی خورشیدی بوده است و نه در و نسبت به آن

علی

۱۳۹۵/۱۲/۰۱ - ۱۷:۴۴:۴۸

منظور از بیت آخر چیه؟ داره از خورشید بازجویی میکنه؟ چرا میگه بر من نتابی؟ منظور از چه بودت چیست؟ یعنی چرا؟سپاس

۷

۱۳۹۶/۰۴/۱۴ - ۱۳:۱۱:۰۸

ز خاور برآید سوی باخترنباشد ازین یک روش راست‌ترخاور یا خاوران در اصل خوربر و خوربران و خوروران بوده=مغربمشرق هم خورآی و خورآیان و خورآستان.به شمال هم اپاختر و باختر گفته مییشد.جنوب هم نسا و خورتاو گفته میشد.نیمروز

شیما

۱۳۹۶/۰۹/۱۳ - ۰۰:۳۲:۱۱

کلمه دیگری که به عنوان نام قدیم افغانستان استفاده می‌شود باختر است. باختر بعضی از ساحات شمال و شمالغرب افغانستان و مقداری از حدود جنوب هندوکش را در بر داشت. در تحت نام باختر مدنیت بزرگی مانند مدنیت گریک و باختری در تاریخ افغانستان و حتی آسیای میانهه از اهمیت زیاد برخوردار است. به تعقیب ان نام «خراسان» بر سر زمین کنونی افغانستان معمول گشت .این نام در قرون وسطی از اهمیت زیاد برخودار بود. بعضی از سر زمینهای مربوط به خراسان در ایران کنونی تثبیت شده اند. خراسان که نام بخشی از «ایران تاریخی» است. خراسان بزرگ به بخش شرقی ایران

دکتر همایون یکتا aa.yekta@yahoo.com

۱۳۹۷/۰۳/۲۴ - ۰۶:۲۴:۴۲

حضرت فردوسی اگر چنین منظوری داشت یعنی منظومه را به باغ و گل تشبیه کند مسلما اینگونه می سرود تا وزن شعر هم زیبا تر می شد ولی منظور دیگری داشته استبیاراسته چون گل نوروز باغ

رضا

۱۳۹۸/۰۴/۳۱ - ۱۶:۵۶:۴۵

آقای بهنام کاملا موافق نظر شما هستم چون باختران نامیست که تغییر یافته و اشاره به افسانه ارابه ران دارد

محمد

۱۳۹۸/۰۵/۰۳ - ۰۱:۱۷:۴۳

به چندین فروغ و به چندین چراغ بیاراسته چون به نوروز باغ به نظر حقیر منظور حکیم در این بیت این بوده که با توجه به اینکه امکان دیدن اشیاء جز با وجود نور میسر نمیباشد و از طرفی خود نوری که از خورشید به زمین میرسد متشکل از چند طیف نوری است مثل رنگین کمان که در اثر برخورد با جو زمین در زمانی که باران میبارد و نور خورشید تابیده میشود این نور به جندین طیف(فروغ) از رنگهای مختلف نمایان میگردد به باغ رنگارنگی از گلها و گیاهانی تشبیه گردیده که در نوروز از خاک سر بر میآورند لذا در این بیت حکمت حضرت فردوسی بخوبی نمایانده میگردد

محمد

۱۳۹۸/۰۵/۰۳ - ۰۱:۱۹:۴۶

به چندین فروغ و به چندین چراغ بیاراسته چون به نوروز بابه

آذر. خانم معلم جغرافیا از اراک

۱۳۹۹/۰۱/۲۸ - ۱۱:۴۲:۵۴

کاش در مورد شاهنامه هم کسی مثل فرهاد که مثنوی را معنی می کند ، پیدا می شد و بیت ها را معنی می کرد

سوشیانت

۱۳۹۹/۰۲/۲۷ - ۰۲:۴۷:۰۵

سلام ببخشید در بیت 8 ازین باید زین باشد. غلط:نباشد ازیندرست:نباشد زین

س

۱۳۹۹/۰۸/۲۹ - ۱۳:۴۳:۰۵

به نظرم تو بیت به چندین فروغ و به چندین چراغ بیاراسته چون به نوروز باغ داره به یه رسم اشاره می کنه که تو نوروز باغها رو با چراغ آراسته می کردن و داره می گه آسمان هم همین طوری مثل چراغانی باغ در نوروز با چندین چراغ آراسته شده.

محمد

۱۳۹۹/۱۱/۱۰ - ۰۴:۲۲:۱۸

نه از آب و گرد و نه از باد و دود نبود آب که درسته ولی بقیه رو میشه یکی بهم توضیح بده

nabavar

۱۳۹۹/۱۱/۱۰ - ۱۵:۴۷:۵۱

گرامی محمد ز یاقوت سرخست چرخ کبودنه از آب و گرد و نه از باد و دوداز آب و خاک و باد و آتش نیستاشاره به ارکان چهار گانه ی هستی داردآب ، خاک ، باد و آتش

مصطفی قباخلو

۱۴۰۰/۰۱/۱۴ - ۲۳:۳۷:۲۷

سلام یکی از دوستان برای من ((خاور)) و ((باختر ))رو توضیح میده من تو لغت نامه ها و متون خوندم گیج شدم .بگید آیا مطلق هست یا متغییر ؟ممنون

جهن یزداد

۱۴۰۰/۱۲/۲۳ - ۰۰:۲۶:۵۲

ز یاقوت سرخ است چرخ کبود نه از اب و گرد و نه از باد و دودروان اندرو گوهر دلفروز کزو روشنایی گرفته است روز بچندین فروغ و بچندین چراغ بیاراست است چون به نوروز باغ نگیرند مر یکدگر را گذر نباشد از این یک روش راست تر بر پایه ژول مول خورآیان = خورآسان -و خور آمان = هورآمان دو سوی جهان است یک سو خور از ان میاید و یکسو خور بر ان می اید اما غروب و غربت و غریب و تاریکی در نگاه ایرانیان پیوندی با خور امان = هور امان ندارد انرا با آوار و ایوار و هاور و خاور میگفتند که پیوندی با خور ندارد - باختر نیز زین نیز بگذریم که باختر برای فردوسی سوی بلخ است و نه هورامان