فردوسی

فردوسی

بخش ۴

۱

سوی خانه رفتند هر سه چوباد

شب آمد بخفتند پیروز و شاد

۲

چو خورشید زد عکس برآسمان

پراگند بر لاژورد ارغوان

۳

برفتند و هر سه بیاراستند

ابا خویشتن موبدان خواستند

۴

کشیدند با لشکری چون سپهر

همه نامداران خورشیدچهر

۵

چو از آمدنشان شد آگاه سرو

بیاراست لشکر چو پر تذرو

۶

فرستادشان لشکری گشن پیش

چه بیگانه فرزانگان و چه خویش

۷

شدند این سه پرمایه اندر یمن

برون آمدند از یمن مرد و زن

۸

همی گوهر و زعفران ریختند

همی مشک با می برآمیختند

۹

همه یال اسپان پر از مشک و می

پراگنده دینار در زیر پی

۱۰

نشستن گهی ساخت شاه یمن

همه نامداران شدند انجمن

۱۱

در گنجهای کهن کرد باز

گشاد آنچه یک چند گه بود راز

۱۲

سه خورشید رخ را چو باغ بهشت

که موبد چو ایشان صنوبر نکشت

۱۳

ابا تاج و با گنج نادیده رنج

مگر زلفشان دیده رنج شکنج

۱۴

بیاورد هر سه بدیشان سپرد

که سه ماه نو بود و سه شاه گرد

۱۵

ز کینه به دل گفت شاه یمن

که از آفریدون بد آمد به من

۱۶

بد از من که هرگز مبادم میان

که ماده شد از تخم نره کیان

۱۷

به اختر کس آن‌دان که دخترش نیست

چو دختر بود روشن اخترش نیست

۱۸

به پیش همه موبدان سرو گفت

که زیبا بود ماه را شاه جفت

۱۹

بدانید کین سه جهان بین خویش

سپردم بدیشان بر آیین خویش

۲۰

بدان تا چو دیده بدارندشان

چو جان پیش دل بر نگارندشان

۲۱

خروشید و بار غریبان ببست

ابر پشت شرزه هیونان مست

۲۲

ز گوهر یمن گشت افروخته

عماری یک اندردگر دوخته

۲۳

چو فرزند را باشد آئین و فر

گرامی به دل بر چه ماده چه نر

۲۴

به سوی فریدون نهادند روی

جوانان بینادل راه جوی

تصاویر و صوت

شاهنامهٔ فردوسی - چاپ مسکو » تصویر 89
فرشید ربانی :
فرهاد بشیریان :
محمدیزدانی جوینده :

نظرات

user_image
بزرگمهر وزیری
۱۳۸۷/۰۸/۱۴ - ۱۵:۳۰:۰۱
به نظر می رسد که یک بخش، یعنی" آزمودن فریدون پسران خود را" بین بخش چهارم و پنج جا افتاده است.
پاسخ: با تشکر از دقت نظرتان، از دوستان هر کس به نسخه‌ی تایپی ابیات جاافتاده دسترسی دارد (یا به شاهنامه چاپی دسترسی دارد و می‌تواند نسخه‌ی اسکن شده صفحات جاافتاده را با دقت 300 نقطه بر اینچ برای ما ارسال کند) لطفاً آنها را ذکر یا ارسال کند تا گنجانده شود.
user_image
ع.ز
۱۳۹۱/۰۹/۱۰ - ۰۷:۵۴:۳۰
ابیات محذوف الحاقی است.
user_image
احسان
۱۳۹۴/۰۴/۰۵ - ۱۸:۴۵:۴۴
پیوند به وبگاه بیرونیاین لینکی هست که پی دی اف ابیات افتاده رو آورده با مرجع.لازم به درج این پیام به عنوان حاشیه هم نیست به گمانم:)
user_image
علی احمدی
۱۳۹۷/۰۴/۰۹ - ۰۹:۳۷:۵۰
قسمتی که بین قسمت 4 و 5 سایت گنجور جا افتاده "آزمودن فریدون فرزندان خود را"چــــو از بــــازگــــردیــــدن آن ســــه شــــاه شـــد آگـــه فـــریـــدون بـــیـــامـــد بــــه راه ز دلــشــان هــمــی خــواســت کــآگـــه شـــودز بـــدهـــا گـــمـــانـــیـــش کـــوتــــه شــــود بــــیــــامــــد بــــســــان یــــکـــــی اژدهـــــاکـــزو شـــیـــر گـــفـــتــــی نــــیــــابــــد رها خـروشـان و جــوشــان بــه جــوش انــدرونهـــمـــی از دهـــانـــش آتـــش آمـــد بــــرون چـو هـر ســه پــســر را بــه نــزدیــک دیــد بـــه گِـــرد انـــدرون کـــوه، تـــاریـــک دیـــد بــرانــگــیــخــت گـــرد و بـــرآورد جـــوشجــهـــان گـــشـــت از آواز او پـــر خـــروش بـــیـــامـــد دمـــان نـــزد مـــهـــتـــر پـــســــرکــــه او بــــود پــــرمــــایــــه و تــــاجـــــور پـــســـر گـــفـــت بـــا اژدهـــا روی جـــنـــگنـــســـازد خـــرد یـــافـــتـــه مـــرد ســـنـــگ سـبـک پـشـت بـنـمـود و بــگــریــخــت زویپـــــدر زی بـــــرادرش بـــــنـــــهــــــاد روی مــــیــــانــــه بــــرادر چــــو او را بــــدیـــــدکــمــان را بــه زه کــرد و انــدر کــشـــیـــد مـــرا گـــفـــت گــــر کــــارزارســــت کــــارچــه شــیــر دمــنــده چــه جــنــگـــی ســـوار چـو کــهــتــر پــســر نــزد ایــشــان رســیــدخـــروشــــیــــد کــــان اژدهــــا را بــــدیــــد بـــدو گـــفـــت کـــز پـــیـــش مـــا دور شـــونــهـــنـــگـــی تـــو بـــر راه شـــیـــران مـــرو گــرت نـــام شـــاه آفـــریـــدون بـــه گـــوشرســیــدســت هـرگـــز بـــدیـــن سان مــکـوش کــه فــرزنــد اویـــیـــم هـــر ســـه پـــســـرهــــمــــه گــــرزداران پــــرخــــاشــــخـــــر گــــر از راه بــــی راه یــــکــــســــو شــــویوگــر نــه نــهــمـــت افـــســـر بـــدخـــویـــی فــریــدون فــرخ چــو بـــشـــنـــیـــد و دیـــدهــنــرهـــا بـــدانـــســـت و شـــد نـــاپـــدیـــد بـــرفـــت و بـــیـــامــــد پــــدروار پــــیــــشچـنــان چــون ســزایــد بــه آیــیــن خــویــش ابــا کـــوس و بـــا نای و پـــیـــلـــان مـــســـتهــمــان گــرزه ی گــاوپـــیـــکـــر بـــدســـت بـــزرگـــان لـــشــــگــــر پــــس پــــشــــت اوجــــهــــان آمـــــده پـــــاک در مـــــشـــــت او چـــو دیـــدنـــد پـــرمـــایـــگـــان روی شــــاهپــــیــــاده دوان بــــرگـــــرفـــــتـــــنـــــد راه بــرفـــتـــنـــد و بـــر خـــاک دادنـــد بـــوسفــرومــانــده بــر جــای پــیــلـــان و کـــوس بـــپـــرســـیـــدشان شـــاه و بــنـــواخـتـــشــانبـــه انـــدازه بـــر، پـــایـگـــه ســـاخـــتـــشـــان چــو آمـــد بـــه کـــاخ گـــرانـــمـــایـــه بـــازبـــه پـــیـــش جـــهـــان‌داور آمــــد بــــه راز هـــمـــی آفـــریـــن کـــرد بـــر کـــردگــــارکــــزو دیــــد نــــیــــک و بـــــد روزگـــــار وز آن پــس جــهــاندیــدگــان را بــخــوانــدبــه تــخــت گــرانــمــایــگــان بــرنــشـــانـــد چــــنــــیــــن گــــفــــت کــــان اژدهــــای دژمکــجــا خــواســت گــیــتــی بــســوزد بـــه دم پــدر بُــد کــه جــســت از شــمـــا مـــردمـــیچــو بــشــنــاخــت بــرگــشــت بــا خـــرمـــی کــنــون نــامــتــان ســاخــتــســتــیــم نـــغـــزچـنـان چــون بــبــایــد بــه پــاکــیــزه مــغــز تــویــی مــهــتــریـــن، ســـلـــم نـــام تـــو بـــادبــه گــیـــتـــی بـــرآگـــنـــده کـــام تـــو بـــاد! کـه جَـســتــی ســلــامــت ز چــنــگ نــهــنــگبـــه گـــاه گـــریـــزش نــــکــــردی درنــــگ دلــاور کــه نــنــدیــشــد از پــیــل و شــیـــرتــو دیــوانــه خــوانــش، مــخــوانــش دلــیــر مـــیـــانـــه کـــز آغـــاز تـــنــــدی نــــمــــوداز آن پــــس مـــــر او را دلـــیـــــری فـــــزود ورا تـــور خـــوانـــیـــم شـــیـــر دلـــیــــرکــجــا ژنــده پــیــلــش نـــیـــارد بـــه زیـــر هــنــر خــود دلــیــریــســت بــر جــایـــگـــاهکـــه بــــد دل نــــبــــاشــــد ســــزاوار گــــاه دگـر کـهـتـریـن مــرد بــا ســنــگ و چــنــگکـه هــم بــا شــتــابــســت و هــم بــا درنــگ ز خـــاک و ز آتـــش مـــیــــانــــه گــــزیــــدچــنـــانـــک از ره هـــوشـــیـــاران ســـزیـــد دلــــیــــر و جــــوان و هــــشــــیـــــوار بـــــودبــه گــیــتــی جــز او را نــبـــایـــد ســـتـــود کـــنـــون ایـــرج انــــدر خــــورد نــــام تــــودر مــــهــــتـــــری بـــــاد فـــــرجـــــام تـــــو!بـــدانـــک او بـــه آغـــاز تـــنـــدی نـــمــــودبــــه گــــاه درشــــتــــی دلــــیــــری فــــزود بــه نـام پـــری‌چـهـــرگــــــــــان عــــــــــربکــنــون بــرگــشــایـــم بـــه شـــادی دو لـــب زن ســـلــــم را کــــرد نـــــــام "آرزوی"زن تـــــــور را "مـــــــاه" آزاده خــــــــــوی زن ایــــرج نــــیــــک پـــــی را ''ســهـــی"کــجــا بــد بــه خــوبــی ســهــیــلـــش رهـــی پــس از اخــتـــر گـــرد گـــردان ســـپـــهـــرکــه اخــتــر شــنــاســان نــمــودنــد چــهـــر نــــوشــتــه بـــیـــاورد و بـــنـــهـــاد پـــیـــشبـــدیـــد اخـــتــــر نــــامــــداران خــــویــــش بـه سـلـم انــدرون جــســت زاخــتــر نــشــانســبــب مــشــتــری بــود و طــالـــع کـــمـــان دگــر طـــالـــع تـــور فـــرخـــنـــده، شـــیـــرخـــداونـــد خـــورشـــیـــد ســـعـــد دلـــیــــر چـــو کـــرد اخـــتـــر فـــرخ ایـــرج نـــگـــاهکـَــشَـــف طـــالــــع آمــــد خــــداونــــد مــــاه از اخــتــر بــر ایــشــان نشــانــی نــمودکـــه آشـــوبـــش و جنـــگ بـــایســـت بـــود
user_image
شهروز کبیری
۱۳۹۷/۰۴/۱۸ - ۰۵:۴۲:۳۹
عزیزان، همانطور که جناب ع.ز عزیز نیز فرموده اند، ابیات با سرفصل«آزمودن فریدون فرزندان خود را»قسمتی الحاقی از شاهنامه است و اعتبار ندارد. خوشبختانه در نسخه مسکو نیز این قسمت حذف شده و موجود نیست. بنابراین اینجا فصلی جا نیافتاده و متن کاملا صحیح است.
user_image
محسن
۱۳۹۸/۰۲/۲۹ - ۱۳:۳۰:۳۵
در شاهنامۀ تصحیحِ استاد خالقیِ مطلق، این بخش آمده. بنابراین، به احتمال زیاد سرودۀ خود فردوسی است.
user_image
مینو
۱۳۹۹/۱۱/۰۳ - ۰۸:۰۲:۱۰
با سلام ، سوالی داشتم ، ایا برداشتم درست هست که در این شعر اشاره شده که فردی که دختر دار شود این از اقبال بد اوست ؟ با توجه به این بیت زیربه اختر کس آن‌دان که دخترش نیستچو دختر بود روشن اخترش نیست
user_image
nabavar
۱۳۹۹/۱۱/۰۳ - ۰۸:۴۵:۰۲
گرامی مینوز کینه به دل گفت شاه یمنکه از آفریدون بد آمد به منبد از من که هرگز مبادم میانکه ماده شد از تخم نره کیانبه اختر کس آن‌دان که دخترش نیستچو دختر بود روشن اخترش نیستدرست می گویی، این سخن از زبان پادشاه یمن است که در دل گفته
user_image
فرحناز یوسفی
۱۴۰۰/۰۱/۲۱ - ۰۴:۳۱:۲۰
در بخشی که جا افتاده و آقای احمدی بزرگواری کرده و ارسال کردند، در این بیت:بدو گفت کز پیش ما دور شو نهنگی تو بر راه شیران مرودربارهٔ واژهٔ نهنگ، لازم به توضیح است:نهنگ در قدیم معنای امروزه را نداشته و معنی تمساح داشته است.
user_image
Nazanin
۱۴۰۰/۱۲/۱۹ - ۱۳:۱۳:۳۸
خانم مینو ،  در شاهنامه سخنان گوناگون و گاه متضاد از زبان شخصیتهای مختلف شاهنامه، بیان می‌شود.   همانگونه که آن بیت در باره بد یمنی دختر از زبان شاه یمن ، گفته شده ، در چند بیت پایین تر ، چنین میگوید :  چو فرزند را باشد آئین و فر  گرامی به دل بر ، چو ماده چو نر