فردوسی

فردوسی

بخش ۶

۱

چو بگذشت ازان بر فریدون دو هشت

ز البرز کوه اندر آمد به دشت

۲

بر مادر آمد پژوهید و گفت

که بگشای بر من نهان از نهفت

۳

بگو مر مرا تا که بودم پدر

کیم من ز تخم کدامین گهر

۴

چه گویم کیم بر سر انجمن

یکی دانشی داستانم بزن

۵

فرانک بدو گفت کای نامجوی

بگویم ترا هر چه گفتی بگوی

۶

تو بشناس کز مرز ایران زمین

یکی مرد بد نام او آبتین

۷

ز تخم کیان بود و بیدار بود

خردمند و گرد و بی‌آزار بود

۸

ز طهمورث گرد بودش نژاد

پدر بر پدر بر همی داشت یاد

۹

پدر بد ترا و مرا نیک شوی

نبد روز روشن مرا جز بدوی

۱۰

چنان بد که ضحاک جادوپرست

از ایران به جان تو یازید دست

۱۱

ازو من نهانت همی داشتم

چه مایه به بد روز بگذاشتم

۱۲

پدرت آن گرانمایه مرد جوان

فدی کرده پیش تو روشن روان

۱۳

ابر کتف ضحاک جادو دو مار

برست و برآورد از ایران دمار

۱۴

سر بابت از مغز پرداختند

همان اژدها را خورش ساختند

۱۵

سرانجام رفتم سوی بیشه‌ای

که کس را نه زان بیشه اندیشه‌ای

۱۶

یکی گاو دیدم چو خرم بهار

سراپای نیرنگ و رنگ و نگار

۱۷

نگهبان او پای کرده بکش

نشسته به بیشه درون شاهفش

۱۸

بدو دادمت روزگاری دراز

همی پروردیدت به بر بر به ناز

۱۹

ز پستان آن گاو طاووس رنگ

برافراختی چون دلاور پلنگ

۲۰

سرانجام زان گاو و آن مرغزار

یکایک خبر شد سوی شهریار

۲۱

ز بیشه ببردم ترا ناگهان

گریزنده ز ایوان و از خان و مان

۲۲

بیامد بکشت آن گرانمایه را

چنان بی‌زبان مهربان دایه را

۲۳

وز ایوان ما تا به خورشید خاک

برآورد و کرد آن بلندی مغاک

۲۴

فریدون چو بشنید بگشادگوش

ز گفتار مادر برآمد به جوش

۲۵

دلش گشت پردرد و سر پر ز کین

به ابرو ز خشم اندر آورد چین

۲۶

چنین داد پاسخ به مادر که شیر

نگردد مگر ز آزمایش دلیر

۲۷

کنون کردنی کرد جادوپرست

مرا برد باید به شمشیر دست

۲۸

بپویم به فرمان یزدان پاک

برآرم ز ایوان ضحاک خاک

۲۹

بدو گفت مادر که این رای نیست

ترا با جهان سر به سر پای نیست

۳۰

جهاندار ضحاک با تاج و گاه

میان بسته فرمان او را سپاه

۳۱

چو خواهد ز هر کشوری صدهزار

کمر بسته او را کند کارزار

۳۲

جز اینست آیین پیوند و کین

جهان را به چشم جوانی مبین

۳۳

که هر کاو نبید جوانی چشید

به گیتی جز از خویشتن را ندید

۳۴

بدان مستی اندر دهد سر بباد

ترا روز جز شاد و خرم مباد

تصاویر و صوت

شاهنامهٔ فردوسی - چاپ مسکو » تصویر 60
شاهنامه خالقی مطلق - دفتر یکم - تصویر ۱۷۲
فرید حامد :
فرشید ربانی :
فرهاد بشیریان :
محمدیزدانی جوینده :

نظرات

user_image
ناشناس
۱۳۹۱/۰۷/۲۵ - ۰۱:۳۴:۲۵
فدی کرده پیش تو روشن روانفدا کرده پیش تو روشن روان
user_image
کیادرویش
۱۳۹۳/۰۷/۱۲ - ۱۵:۳۲:۰۴
بد نبود.
user_image
سیـنا ---
۱۳۹۹/۰۴/۲۱ - ۰۷:۰۹:۲۰
همی پروردیدت به بر بر به نازمعنای این مصرع را میگویید؟وز ایوان ما تا به خورشید خاکو همچنین این. منظور از «خورشید خاک» چیست؟
user_image
نرگس
۱۳۹۹/۰۸/۲۸ - ۰۷:۴۴:۱۰
خوانش بیت یکی به اخر بنظر اشتباه است.نبید بمعنای باده است و شاعر میگوید هر کو نبید جوانی چشید ....حال انکه خوانش شما نبید را نبیند میخواند.با تشکر از سایت خوب شما
user_image
اسیر نفس امّاره
۱۳۹۹/۱۰/۱۹ - ۰۰:۰۱:۰۹
با سلام جناب آقای سینا در مورد دو مصراعی که پرسیده بودید:همی پروریدت به بر بر به نازآنچه خوانش و معنای مصراع فوق را دشوار کرده دو مورد است:- به کار رفتن پیرا اضافه circumposition که عبارت است از به کار بردن دو حرف اضافه یکسان و یا متفاوت برای یک اسم، به گونه ای که هسته ی گروه اسمی بین دو حرف اضافه حبس می شود به عنوان نمونه: شده تنگ بر آبتین بر زمین (آبتین بین دو حرف اضافه یکسان قرار گرفته است) در مورد بیت مورد نظر شما دو حرف اضافه متفاوت «به» و «بر» هسته ی گروه اسمی (بر) را احاطه کرده اند- جناس تام: در ترکیب «به بر بر» «بر» اول تکواژ آزاد واژگانی است به معنای «آغوش» ولی «بر» دوم همانطور که گفته شد حرف اضافه است. معنای بیت: تو را به ناز (در آرامش و آسایش کامل) در آغوش خود بزرگ کرد. اما در مورد بیت دوم:وز ایوان ما تا به خورشید، خاک برآورد و کرد آن بلندی مغاککافی ست بین خورشد و خاک مکث کنید و خاک را با اولین کلمه مصراع بعد، یعنی «برآورد» بخوانید تا معنا آشکار شود. معنای مفهومیِ بیت این است (خانه ما را با خاک یکسان کرد و از خانه ما تنها یک گودال برجای ماند) نکته مهم، ارتباط درون متنیِ این بیت با چند بیت پس از خود است که انسجام هرچه بیشتر متن را فراهم آورده، آنجا که فریدون در مقام وعده ای بر انتقام می گوید:بپویم به فرمان یزدان پاکبرآرم ز ایوان ضحاک خاک(من هم متقابلا خانه ی او را ویران خواهم کرد.)
user_image
سیروس
۱۳۹۹/۱۰/۲۸ - ۱۷:۴۸:۴۲
در اینجا نبید اشتباهاً نبیند خوانده شد. نبید به معنی شراب است.
user_image
کی پارسا رئیسی
۱۴۰۱/۱۱/۱۶ - ۱۱:۱۰:۲۱
در بیت ۵مگوی درست تر نیست؟