قائم مقام فراهانی
سید ابوالقاسم قائم مقام (زاده ۱۱۵۸ خورشیدی در مهرآباد اراک - درگذشته ۱۲۱۴ خورشیدی در تهران) مشهور به قائم مقام فراهانی صدر اعظم ایران، سیاستمدار، ادیب، شخصیت برجسته و تأثیرگذار ایران زمین در عرصهٔ حکومت و سیاست و نیز ادب و هنر نیمهٔ اول قرن سیزدهم هجری بود.
وی در زمان فتحعلیشاه در دستگاه ولیعهد او عباس میرزا صاحب مقام وزارت نایب السلطنه بود و در وقایع جنگ ایران و روس نقش ایفا کرد. پس از درگذشت فتحعلیشاه وی با زمینه‌چینی پادشاهی محمدشاه، در دولت او به صدارت رسید. در نهایت سختگیری‌های وی در رابطه با انگلستان که به دنبال ایجاد تجارتخانه و گرفتن امتیاز از دولت ایران بود، باعث دشمنی آنها با وی گردید و در نهایت به تحریک سفارت انگلیس و توطئهٔ درباریانی که با وی دشمن بودند شاه به وی بدگمان شد و در سال دوم سلطنت خود دستور داد او را در باغ نگارستان، محل ییلاقی خانوادهٔ سلطنتی، زندانی و پس از چند روز خفه کردند.
قائم مقام نثر فارسی را که در آن زمان پر از مبالغه و تملق و عبارت‌پردازی‌های عربیِ مسجع، پیچیده و دور از ذهن بود و روز به روز در فرمان‌ها و مراسلات رو به انحطاط می‌رفت به نثر فصیح و روان برگردانید و پس از او بسیاری از منشیان دوره قاجار از سبک او پیروی کردند و به روش او به نگارش پرداختند. او در شعر نیز استعداد شگفت‌آور داشت اما اثر جاویدانش «منشآت» اوست.
قائم مقام فراهانی همچنین از خوشنویسان صاحب‌نام و تأثیرگذاران در روند خط فارسی است. او در خط شکسته نستعلیق که در آن زمان به مانند نثر فارسی پیچیده و در هم بود به شیوهٔ خود اصلاحاتی کرد که دیگران از وی پیروی کردند. گر چه اهمیت کار خوشنویسی او به حد استادان طراز اول این هنر نیست اما کار او از این نظر مهم است که اصول خط شکسته را به نستعلیق نزدیکتر کرد و با ابداع اصولی جدید خدمتی شایسته به خط‌نویسی امروزی ایرانیان کرد.
آمار
| ردیف | وزن | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) | ۱٬۱۵۳ | ۳۶٫۰۱ |
| ۲ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۵۰۸ | ۱۵٫۸۷ |
| ۳ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) | ۲۴۷ | ۷٫۷۱ |
| ۴ | مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) | ۲۳۱ | ۷٫۲۱ |
| ۵ | مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) | ۲۰۳ | ۶٫۳۴ |
| ۶ | فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) | ۱۴۲ | ۴٫۴۳ |
| ۷ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) | ۱۳۱ | ۴٫۰۹ |
| ۸ | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) | ۹۴ | ۲٫۹۴ |
| ۹ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) | ۷۴ | ۲٫۳۱ |
| ۱۰ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) | ۷۰ | ۲٫۱۹ |
| ۱۱ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن | ۶۵ | ۲٫۰۳ |
| ۱۲ | مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) | ۵۹ | ۱٫۸۴ |
| ۱۳ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) | ۴۰ | ۱٫۲۵ |
| ۱۴ | فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) | ۳۰ | ۰٫۹۴ |
| ۱۵ | وزن‌یابی نشده | ۲۷ | ۰٫۸۴ |
| ۱۶ | مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) | ۲۷ | ۰٫۸۴ |
| ۱۷ | مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۲۵ | ۰٫۷۸ |
| ۱۸ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فع | ۲۱ | ۰٫۶۶ |
| ۱۹ | فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) | ۱۷ | ۰٫۵۳ |
| ۲۰ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم) | ۸ | ۰٫۲۵ |
| ۲۱ | مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) | ۵ | ۰٫۱۶ |
| ۲۲ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون) | ۵ | ۰٫۱۶ |
| ۲۳ | مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) | ۴ | ۰٫۱۲ |
| ۲۴ | مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) | ۳ | ۰٫۰۹ |
| ۲۵ | مستفعلن فعلاتن مستفعلن فعلاتن | ۲ | ۰٫۰۶ |
| ۲۶ | مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع | ۲ | ۰٫۰۶ |
| ۲۷ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) | ۲ | ۰٫۰۶ |
| ۲۸ | فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) | ۲ | ۰٫۰۶ |
| ۲۹ | مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن (بسیط مخبون) | ۱ | ۰٫۰۳ |
| ۳۰ | مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) | ۱ | ۰٫۰۳ |
| ۳۱ | مستفعلتن مستفعلتن | ۱ | ۰٫۰۳ |
| ۳۲ | متفاعلن متفاعلن متفاعلن متفاعلن | ۱ | ۰٫۰۳ |
| ۳۳ | مفعول فاعلاتن مفعول فاعلن | ۱ | ۰٫۰۳ |
| ردیف | زبان | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | فارسی | ۳٬۲۰۲ | ۹۲٫۲۰ |
| ۲ | عربی | ۲۶۴ | ۷٫۶۰ |
| ردیف | قالب شعری | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | قصیده | ۱٬۶۳۱ | ۴۶٫۹۶ |
| ۲ | مثنوی | ۱٬۱۹۲ | ۳۴٫۳۲ |
| ۳ | غزل/قصیده/قطعه | ۵۲۵ | ۱۵٫۱۲ |
| ۴ | رباعی | ۶۸ | ۱٫۹۶ |
| ۵ | چند بندی | ۳۹ | ۱٫۱۲ |
| ۶ | قطعه | ۹ | ۰٫۲۶ |
| ۷ | دوبیتی | ۲ | ۰٫۰۶ |