مجد همگر
خواجه مجدالدین هبه‌الله بن احمد (یا محمد) بن یوسف همگر ملک‌الشعرای دربار سلغریان و مشهور به ابن همگر و مجد همگر (زادهٔ ۶۰۷ هجری قمری در یزد یا شیراز– درگذشتهٔ ۶۸۶ هجری قمری در اصفهان) از شاعران پارسی‌گوی سدهٔ هفتم هجری است.
وی در نیمه‌های سال ۶۰۷ در یزد زاده شد (مولد او را شیراز هم نوشته‌اند و احتمال داده‌اند متولد شیراز با اصالت یزدی بوده باشد) و در نزد عبیدالله خشیبی شعر و انشاء و خوش‌نویسی آموخت. «همگر» به معنی بافنده و جولاهه است و این شاید شغل خانوادگی او یا شغل نخستین خودش بوده است. پس از آن از یزد به شیراز رفت و به خدمت پادشاهان سلغری رسید.
وی در فارس ابوبکر بن سعد و سعد بن ابوبکر و محمد بن سعد را مدح کرد و در نزد این پادشاهان رتبهٔ ملک‌الشعرایی یافت. اتابک ابوبکر او را به زندان انداخت و پس از مدتی اسارت به شفاعت فخرالدین ابوبکر وزیر اتابک رهایی یافت.
پس از زوال حکومت سلغریان در سال ۶۳۳ هجری، مجد همگر از شیراز به کرمان رفت تا در پناه قراختاییان کرمان درآید. پس از مدتی، ابن همگر دوباره به شیراز بازگشت و شمس‌الدین محمد و بهاءالدین محمد و همچنین عطاملک جوینی از او پشتیبانی کردند.
مجد همگر را در ادبیات فارسی غالباً از روی حکمی که در مقایسهٔ امامی هروی و سعدی کرده است می شناسند. نوشته‌اند که بعضی از معاصران عقیدهٔ او را درباره ٔ امامی هروی و سعدی و رجحان یکی بر دیگری پرسیده‌اند و او گفته است :
در شیوهٔ شاعری به اجماع امم
هرگز من و سعدی به امامی نرسیم .
و می‌گویند سعدی این شعر را شنیده و رنجیده و به طنز گفته است:
همگر که به عمر خود نکرده ست نماز
آری چه عجب گر به امامی نرسد!
عبید زاکانی نیز یکی دو حکایت مزاح آمیز دربارهٔ او و بهاءالدین جوینی صاحبدیوان آورده است.
پس از حملهٔ قوم مغول و تاتار، مجد همگر به اصفهان رفت و در سال ۶۸۶ هجری قمری در اصفهان وفات کرد. قبر منسوب به او در اصفهان واقع است و به وزیرنشان معروف است.
آمار
| ردیف | وزن | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) | ۱٬۷۶۰ | ۲۸٫۳۹ |
| ۲ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) | ۱٬۱۱۷ | ۱۸٫۰۲ |
| ۳ | مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۷۴۲ | ۱۱٫۹۷ |
| ۴ | فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) | ۶۹۲ | ۱۱٫۱۶ |
| ۵ | فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) | ۳۷۴ | ۶٫۰۳ |
| ۶ | مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) | ۲۹۶ | ۴٫۷۷ |
| ۷ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) | ۲۸۱ | ۴٫۵۳ |
| ۸ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۲۱۰ | ۳٫۳۹ |
| ۹ | فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) | ۱۹۹ | ۳٫۲۱ |
| ۱۰ | مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) | ۱۹۷ | ۳٫۱۸ |
| ۱۱ | مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) | ۵۸ | ۰٫۹۴ |
| ۱۲ | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) | ۵۲ | ۰٫۸۴ |
| ۱۳ | مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) | ۴۰ | ۰٫۶۵ |
| ۱۴ | مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) | ۳۲ | ۰٫۵۲ |
| ۱۵ | مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) | ۳۰ | ۰٫۴۸ |
| ۱۶ | فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) | ۲۳ | ۰٫۳۷ |
| ۱۷ | مفتعلن فع مفتعلن فع | ۱۶ | ۰٫۲۶ |
| ۱۸ | مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) | ۱۶ | ۰٫۲۶ |
| ۱۹ | مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) | ۱۰ | ۰٫۱۶ |
| ۲۰ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) | ۱۰ | ۰٫۱۶ |
| ۲۱ | فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) | ۱۰ | ۰٫۱۶ |
| ۲۲ | مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم) | ۹ | ۰٫۱۵ |
| ۲۳ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن | ۸ | ۰٫۱۳ |
| ۲۴ | مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) | ۸ | ۰٫۱۳ |
| ۲۵ | مستفعلتن مستفعلتن | ۵ | ۰٫۰۸ |
| ۲۶ | فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) | ۳ | ۰٫۰۵ |
| ۲۷ | مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) | ۲ | ۰٫۰۳ |
| ردیف | قالب شعری | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | قصیده | ۲٬۲۴۴ | ۳۶٫۱۹ |
| ۲ | قطعه | ۱٬۴۵۲ | ۲۳٫۴۲ |
| ۳ | رباعی | ۱٬۱۱۴ | ۱۷٫۹۷ |
| ۴ | غزل | ۸۷۷ | ۱۴٫۱۵ |
| ۵ | ترکیب بند | ۳۹۶ | ۶٫۳۹ |
| ۶ | غزل/قصیده/قطعه | ۱۱۷ | ۱٫۸۹ |
منابع کاغذی
