حمیدالدین بلخی
قاضی حمیدالدین ابوبکر بن عُمَر بن محمود بلخی (درگذشتهٔ ۵۵۹ هجری قمری)، ادیب، شاعر، و نویسندهٔ کتاب مقامات حمیدی است.
حمیدالدین در شهر بلخ می‌زیست و در آنجا سمت قاضی‌القضاتی داشت. انوری ابیوَردی قطعات و قصایدی در مدح قاضی حمیدالدین دارد. هم او بود که در داستان هجوِ بلخ و غوغای عوام در آن شهر، به انوری پناه داد.
مشهورترین اثر او «مَقاماتِ حمیدی» که از یک مقدمه، ۲۴ مقامه و یک خاتمه تشکیل شده‌است، از جمله نثرهای مصنوع قرن ششم هجری است که انواع صنایع ادبی به وفور در آن به کار رفته‌است.
مقامات حمیدی بلافاصله پس از تألیف در سال ۵۵۱ هجری قمری شهرتی به‌دست‌آورد؛ آن چنان که در کتاب چهارمقاله، نوشتهٔ نظامی عروضی، در شمار کتابهایی که قرائت آن برای دبیران و مترسلان لازم است یاد شده است.
سفرنامهٔ منظوم حمیدالدین بلخی به همت وبگاه گنجینهٔ فارسی و با استفاده از مقالهٔ سفرنامه منظوم بلخ/ قاضی حمیدالدین عمربن محمود بلخی؛ مصحح: سید عباس رستاخیز؛ مقدمه: سید علی نقی میرحسینی به گنجور اضافه شده است.
آمار
| ردیف | وزن | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) | ۴۴۸ | ۴۴٫۲۷ |
| ۲ | مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۲۱۹ | ۲۱٫۶۴ |
| ۳ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) | ۸۷ | ۸٫۶۰ |
| ۴ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) | ۵۵ | ۵٫۴۳ |
| ۵ | فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) | ۴۴ | ۴٫۳۵ |
| ۶ | فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) | ۲۶ | ۲٫۵۷ |
| ۷ | مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) | ۲۴ | ۲٫۳۷ |
| ۸ | مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) | ۱۹ | ۱٫۸۸ |
| ۹ | مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) | ۱۸ | ۱٫۷۸ |
| ۱۰ | مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) | ۱۱ | ۱٫۰۹ |
| ۱۱ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) | ۱۰ | ۰٫۹۹ |
| ۱۲ | فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) | ۹ | ۰٫۸۹ |
| ۱۳ | مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) | ۹ | ۰٫۸۹ |
| ۱۴ | مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) | ۸ | ۰٫۷۹ |
| ۱۵ | مفتعلن مفتعلن مفتعلن فع | ۴ | ۰٫۴۰ |
| ۱۶ | مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) | ۴ | ۰٫۴۰ |
| ۱۷ | مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) | ۳ | ۰٫۳۰ |
| ۱۸ | فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) | ۳ | ۰٫۳۰ |
| ۱۹ | مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) | ۳ | ۰٫۳۰ |
| ۲۰ | مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) | ۲ | ۰٫۲۰ |
| ۲۱ | فعلات فعلن فعلات فعلن | ۲ | ۰٫۲۰ |
| ۲۲ | مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) | ۲ | ۰٫۲۰ |
| ۲۳ | مستفعلتن مفاعلن مفتعلن | ۱ | ۰٫۱۰ |
| ۲۴ | مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) | ۱ | ۰٫۱۰ |
| ردیف | زبان | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | فارسی | ۱٬۰۱۲ | ۸۲٫۶۸ |
| ۲ | عربی | ۲۱۲ | ۱۷٫۳۲ |
| ردیف | قالب شعری | تعداد ابیات | درصد از کل |
| ۱ | غزل/قصیده/قطعه | ۸۳۷ | ۶۸٫۳۸ |
| ۲ | مثنوی | ۳۴۷ | ۲۸٫۳۵ |
| ۳ | رباعی | ۳۸ | ۳٫۱۰ |
| ۴ | قطعه | ۲ | ۰٫۱۶ |
منابع کاغذی
