حیدر شیرازی

حیدر شیرازی

حیدر بقال شیرازی شاعر گمنامی است که در قرن هشتم هجری در شیراز و یزد می زیسته و گویا شرح احوال او در تواریخ و تذکره های موجود نیامده است. وی مدیحه گوی نصرت الدین یحیی (مقتول ۷۹۵)، حاکم یزد، و سلطان حسین شیرازی (وفات : ۷۸۵) بوده، در حضرت شیخ ابو اسحاق شیرازی (وفات: ???) بار می یافته، سلطان ابوسعید بهادر (وفات:؟؟؟) را مرثیت گفته، و ظاهراً مذهب تشیع داشته است. از شعر حیدر، به جز غزلی که در جنگ اسکندر میرزا (مورخ ۸۱۴-۸۱۳) آمده، مجموعه‌ای به نام «مونس الارواح» بر جای مانده که از آن به عنوان دیوان حیدر شیرازی نیز یاد شده است. از حجم اندک مونس الارواح و ترتیب ویژه ای که در آن به کار رفته چنین بر می آید که سراینده این مجموعه را که عمدتا اشعار عاشقانه اوست و آن را «کتاب عشق» خوانده، به منظوری خاص – گویا به خواهش معشوق – فراهم کرده و خود در این خصوص آورده است: «چو در کنار فلک گوی زر روان گردید- در آمد از درم آن ماه مهربان چو صباح» «چه گفت؟ گفت که حیدر کتاب عشق بساز! - کز آن کتاب بود کار بسته را مفتاح» «بگفتمش که کتاب مرا چه نام نهی؟ - بگفت نام کتاب تو مونس الارواح» دیوان مونس‌الارواح وی از روی نسخهٔ آماده شده به همت مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان در گنجور در دسترس قرار گرفته است.
آمار
ردیفوزنتعداد ابیاتدرصد از کل
۱فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)۳۱۷۲۹٫۸۸
۲مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)۲۴۴۲۳٫۰۰
۳فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)۱۹۵۱۸٫۳۸
۴مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)۱۰۶۹٫۹۹
۵مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)۶۵۶٫۱۳
۶مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)۳۴۳٫۲۰
۷مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)۲۶۲٫۴۵
۸مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)۱۹۱٫۷۹
۹مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)۱۷۱٫۶۰
۱۰فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)۱۱۱٫۰۴
۱۱فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)۸۰٫۷۵
۱۲فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)۷۰٫۶۶
۱۳مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)۷۰٫۶۶
۱۴مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)۵۰٫۴۷
ردیفقالب شعریتعداد ابیاتدرصد از کل
۱غزل۷۵۳۷۰٫۹۷
۲قصیده۲۶۸۲۵٫۲۶
۳ترکیب بند۲۹۲٫۷۳
۴مثنوی۱۱۱٫۰۴
منابع کاغذی