خاقانی

خاقانی

شمارهٔ ۱۴۶ - در شکایت از روزگار و دوستان و ستایش تهمتن پهلوان

۱

روزم فرو شد از غم، هم غم‌خوری ندارم

رازم برآمداز دل، هم دلبری ندارم

۲

هر مجلسی و شمعی من تابشی نبینم

هر منزلی و ماهی من اختری ندارم

۳

غواص بحر عشقم، بر ساحل تمنی

چندین صدف گشادم، هم گوهری ندارم

۴

امید را به جز غم سرمایه‌ای نبینم

خورشید را به جز دل نیلوفری ندارم

۵

زر زر کنند یاران، من جو جوم که در کف

جز جان جوی نبینم جز رخ زری ندارم

۶

از هر که داد خواهم بیداد بینم آوخ

برجور خوش کنم دل چون داوری ندارم

۷

بر دشمنان نهم دل چون دوستان نبینم

با بدتری بسازم چون بهتری ندارم

۸

ریحان هر سفالی بی‌کژدمی نبینم

جلاب هر طبیبی بی‌نشتری ندارم

۹

خاقانی غریبم، در تنگنای شروان

دارم هزار انده و انده بری ندارم

۱۰

یاران چو کید قاطع بر دفع کید ایشان

جز پهلوان ایران یاری‌گری ندارم

تصاویر و صوت

دیوان خاقانی شروانی، کتابفروشی خیام 2537 - حسان العجم افضل الدین ابراهیم بن علی خاقانی شروانی - تصویر ۱۴۵

نظرات

user_image
ناشناس
۱۳۹۴/۰۲/۱۴ - ۰۶:۵۸:۲۰
بیت اول:...غم خوری ندارمهم قافیه و هم وزن درست میشود.
user_image
فرزام
۱۳۹۵/۰۲/۱۱ - ۱۳:۲۵:۰۱
غزلی درخشان از خاقانی شروانی که نشان از دلبستگی بسیار او به ایران زمین دارد.
user_image
کوروش
۱۳۹۹/۰۷/۲۳ - ۰۵:۱۹:۰۸
جز پهلوان ایران یاری گری ندارم...
user_image
نردشیر
۱۴۰۱/۰۴/۱۴ - ۰۱:۲۴:۴۲
آنچه ماناست ایران باد....
user_image
سید علیرضا علویان
۱۴۰۳/۰۱/۱۱ - ۲۲:۴۰:۴۰
وزن این قصیده دوری (مفعول فاعلاتن، مفعول فاعلاتن) نیست؛ بلکه در وزن «مفعول فاعلات مفاعیل فاعلاتن» سروده شده است. ضمن اینکه در هر دو مصراع بیت اول باید «و» درج شود (روزم فرو شد از غم و هم غمخوری ندارم). اینکه بعضی به‌اشتباه گمان کرده‌اند وزن این شعر مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن است به‌خاطر اختیار وزنی ابدال (تبدیل دو هجای کوتاه به یک هجای بلند) است که در بیشینهٔ مصراع‌ها رخ داده است. انوری ابیوردی هم بر این وزن شعر سروده است: ای خنجر مظفر تو پشت ملک عالم // وی گوهر مطهر تو روی نسل آدم. برای اطلاعات بیشتر به کتاب «اختیارات شاعری» ابوالحسن نجفی (صص ۱۲۱_۱۲۷) یا مقالهٔ «آیا «و» زائد است؟» (نامهٔ فرهنگستان، دورهٔ ۱۳، شمارهٔ ۲، زمستان ۱۳۹۲) رجوع شود.