گنج تاریخ ما - خیام - قومی متفکرند اندر ره دین

ناشناس

۱۳۸۷/۰۳/۰۵ - ۰۵:۴۱:۳۹

درنظر اول شایدمعنی این رباعی غریب بنظرآید ولطیفه حساب شود ولی معنی خوب ودرستی داردمقصود رباعی اینکه بعضی ها در باره دین اندیشه میکنند که چیزی سر در بیاورند و بعضی دیگر به یقین رسیده اند اما یقین آنها برظن وگمان استوار است (نه ادراک حقیقت ) وبیم میرود که هیچکدام در مسیر نباشندبدنیست دراینجاگفته شود که تفکرات روزمره ما اغلب یا صددرصد در مسیر میل وگریز ازموانع و مکنونات دل است که گریز از خود محسوب میشود زمانی که هیچ حب وبغض ومیلی درکارنباشد و فقط تحقیق مطرح باشد وزمانیکه مثلا عظمت آسمان ما را به تامل وحیرت وامیدارد تفکر وصف دیگری پیذا میکند واین وضع کمتر پیش میآید تفکرات نفسانی نه تنها مفید نیستند بلکه مضرهم واقع میشوند وبرای همین گفته شده هنگام نماز هر فکری باید متوقف شود تا راه برای حضور قلب باز گردددر مورد یقین برمبنای گمان که گاه خیلی جدیست باید گفت که کم ارزش یا بی ارزش ویا مواقعی منفی است یقین حقیقی چیز دیگریست که خیلی به ندرت حاصل میشودولی به نسبت وجود دارد توضیح آنکهیک کودک نابالغ شاید در اثر تلقین به آخرت یقین داشته باشد ولی این با یقین سالکان واقعی فرق دارداز قرآن کریم چنین برداشت میشود که ظن وگمان کسی را کفایت نمیکند(ان الظن لا یغنی من الحق شیئا)وبرداشت میشود که اکثر مردم از ظن وگمان پیروی میکنند(ومایتبع اکثرهم الا ظنا)مطلب را خلاصه کنیم در اینکه تفکر ویقین دو وجهی است همچنانکه عشق دو وجهی است درمورد یقین خودش گفته یقین از روی گمان وابهامی ندارد وباید گفت تفکرنیزدر اینجا برمبنای گمان وپندار است توجه به دووجهی بودن شماری از حالات وصفات انسان بسیاری از سؤ تفاهمات را از بین میبرد(در بعضی مجموعه رباعیات خیام این رباعی دیده نشد ولی متناسب مشرب اوست)

عیسی

۱۳۸۷/۰۶/۲۹ - ۱۵:۰۳:۳۹

"بانگ آید روزی"من گمان میکنم بانگ بر آید روزی صحیح باشه
پاسخ: نخیر، این طور نیست، «بانگ برآید» وزن شعر را خراب می‌کند.

ناشناس

۱۳۸۸/۱۲/۱۰ - ۱۴:۱۷:۰۳

ای بی خبرانمعنی این شعر نه آنست و نه این"قومی متفکرند اندر ره دین" اشاره دارد به پیامبران و "قومی به گمان فناده در راه یقین" کسانی که پیرو آناند

راهی

۱۳۸۹/۰۸/۲۴ - ۱۱:۲۹:۳۸

به نظر میرسد که مصرع دوم اینچنین باشدقومی دگر فتاده درراه یقینکه دراینصورت از لحاظ ارتباط معانی دو مصرع نیز روشن تر میگردد.چرا که قومی در تفکر هستند وبه یقین نرسیدند ولی قومی دگر به یقیین رسیدند.اما در کنار این زحماتی که کشیدید وبسیار قابل تقدیر است.اگر تفسیرهای مربوطه که توسط محققین انجام شده نیز قابل دسترسی میبود. بسیار سودمند تر میگشت

Farzin

۱۳۸۹/۰۹/۰۹ - ۱۸:۰۲:۴۱

Some believe religion has all the answersOthers believe science has all answers(rahe yagin)Neither are correct

فرهاد

۱۳۸۹/۰۹/۱۶ - ۰۲:۲۶:۳۸

معنی این شعر همانند سایر سروده های خیام بسیار روشن است:برخی دین را با تفکر و معیارهای عقلی دنبال میکننند،برخی به خیال خود از روی ایمان،از آن میترسم که روزی بانگ برآید،که ای بیخبران راه نه آن بود (تفکر در دین) و نه این (ایمان)!

ناشناس

۱۳۸۹/۱۱/۱۹ - ۱۹:۰۴:۳۸

تفسیرش خیلی ساده است خیام یک پلیرالیسم بود همین ، درود بر او

مرید

۱۳۹۰/۰۸/۲۰ - ۱۶:۵۴:۱۶

حقیقت و رستگاری در طریق ویژه و خاصی نیست، همه ادیان بهره ای از حقیقت مطلق و غایت قصوی دارند ، در نتیجه پیروی از برنامه های هر یک از آنها می تواند مایه نجات و رستگاری انسان باشد. بر این اساس نزاع حق و باطل از میان ادیان رخت بر بسته ، خصومت ها و نزاع ها و مجادلات دینی نیز جای خود را به همدلی و همسویی می دهند. خیام نیز به عنوان یک حکیم و فیلسوف ستودنی اشاره به همین مضنون و عدم تعصب و تحجر دارد.حقیقت واحد، اما راه‏های منتهی بدان‏ها متفاوت است(هر کسی از ظن خود شد یار من)مباد که در هر کیش و آیینی,مدعی ذات حقیقت باشیم.چرا که بر هیچ کس معلوم نیست الا عالم مطلق...

پیام

۱۳۹۰/۰۹/۲۲ - ۰۶:۴۲:۵۹

فکر می کنم که منظور شاعر بسیار روشن است و دادن توضیحات زیادی، از بعضی دوستان تامل برانگیز!!!با این حال دوست دارم به نکته ای اشاره کنم:1. در مصرع دوم "گمان" و "یقین" به روشنی دو کلمه ی متضاد و مخالف یکدیگر هستند.2. اگر به فرم دو مصرع اول و دوم نگاه کنید، متوجه ی یکسانی آنها می شوید. یعنی نقشی که "متفکرند" بازی می کند همان نقش "گمان فتاده" است و همچنین نقش معادل "دین" و "یقین".نتیجه: با توجه به تضاد روشن بین "یقین" و "گمان"، شاعر نظر خود را در مورد اختلاف "دین" با "تفکر" در مصرع اول به وضوح نشان می دهد.

siros

۱۳۹۰/۱۰/۱۲ - ۰۷:۰۸:۲۸

قومی متفکر اندر ره دین منظور الهی یون است قومی به گمان فتاده در راه یقین منظور فلسفیون است

سجاد

۱۳۹۰/۱۲/۰۹ - ۰۵:۴۶:۱۱

قومی متفکرند اندر ره دین: منظور فقیهان هستندقومی به گمان فتاده در راه یقین: منظور صوفی مسلکان و درویشان عارف مسلک هستند

۷tir

۱۳۹۰/۱۲/۲۶ - ۰۲:۵۸:۵۵

سلام.به نظر من قوم متفکر کسنی هستند که دین را قبول ندارن ولی برا استفاده به نفع خود دین تفسیر میکنند و افراد به گمان خودششان در راه یقین که تو جامعه زیاد دیده میشن!

مهسا:)

۱۳۹۱/۰۴/۱۰ - ۰۲:۳۲:۱۰

سلام دوستان دیدگاهشون رو راجع به معنی این رباعی زیبا فرمودند اما بنده اینجا لازم میدونم شکل دیگه ای از این رباعی رو که تو نسخه ی آقای محسن رمضانی به اینصورت اومده ذکر کنم قومی متفکرند در مذهب و دین جمعی متحیرند در شک و یقین ناگاه مناده ای برآمد ز کمین کای بی خبران راه نه آن است و نه این ملاحظه می فرمایید که قافیه ها هم کاملا به هم نزدیک هستن و معنی اصیلی داره لطفا اقدام به تصحیح این رباعی زیبا بفرمایید شاد باشید/.

سیا

۱۳۹۱/۰۵/۳۰ - ۰۴:۵۵:۰۸

با درودابتدا به خانم مهسا عرض کنم نظر شما محترم ولی در تمامی کتاب های خیام با تصحیح چندین نفر بنده همین شعر و دیدم و نه شعری که شما نوشته اید این آقای رمضانی کی هست اصلا ؟من که تا حالا جایی اسم این آقا رو بعنوان یه مصحح امین و قابل استناد نشنیدم بعد هم در مورد معنی شعر اون آقای ناشناس که در ابتدا به تفصیل نوشته بودن بنظر من کاملا اشتباه برداشت کردن و اینو همه می دونن که استاد خیام به بهشت جهنم اعتقاد نداشت و منظور از این شعر هم همینه که به کسانی که دنبال این چیزا که دو گروهن یه عهده یقین پیدا کردن یه عده هم دنبال یقین هستند میگه زحمت بیخودی دارین میکشین

رسول

۱۳۹۱/۰۷/۲۰ - ۰۷:۱۵:۲۵

خیلی ساده است:مصرع اول: یک عده هنوز در تفکر هستند که ایا دین اصالت دارد یا نه. یعنی هنوز مشکوک به اصالت دین هستند. این اشخاص (میتواند علمای دین هم باشند مانند شیوخ, ملا و یا عامه) یا ازدستورات و آداب دین کلا پیروی میکنند البته با تردید به اصالت, یا قسماَ پیروی و یا هم اصلا پیروی نمیکنند. این اشخاص شک به وجود بهشت و جهنم دارند. این اشخاص تفحص زیاد هم کرده اند اما به
پاسخ قاطعی هنوز نرسیده اند.مصرع دوم: عده ای به دین عقیده کامل دارند و از تما اصول دین با شدت پیروی میکنند. و گمان میبرند که راه را پیدا کرده اند. این عده سخت به عاقبت راه (دین, دنیا, بهشت و جهنم) عقیده دارند. این عده یا تفحص نموده اند یا نیمه و یا هم اصلا ننموده اند. و فکر میکنند کاری که میکنند عین کار است و دیگران هم باید از انها پیروی کنند.مصرع سوم: میترسم روزی بمیریم و ببینیم.مصرع چهارم: هر دوی ان تفکر و توهم و سلوک و یا هر چه در ذهن ما بوده قلط از اب درامده.فکر کنم منظور خیام این بوده که هیچ کس از هیچ چیز خبر نداره و خود خیام هم جزء دسته مصرع اول است ولی با کمی یا بیشتر قاطعیت. و اگر هم از بعضی اصولات و دستورات دین پیروی میکرده, صرفاَ بخاطر اقتضای فضای اجتماعی اندوران بوده است.

غلامحسین مراقبی

۱۳۹۱/۰۸/۲۶ - ۰۳:۴۲:۳۸

با درود و سپاس از گنجور سازانمهسا و سیا ی گرامی، نخست آن که رمضانی از ناشرانی بوده که برخی از کتاب های منشره اش، ماندگار و استنادیند، روایت مهسا بانو ، هم در نسخه رمضانی و هم در نسخه اقبال است؛ ( رباعیات حکیم عمر خیام با ترجمه به زبان های عربی، اردو، انگلیسی، فرانسه و آلمانی، با مقدمه دکتر امیرعباس مجذوب صفا. آدر ماه 1347 خورشیدی. صفحه 12.).همچنین در نسخه بهره گرفته فیتزجرالد مصراع سوم را چنین آورده:ناگاه منادیی برآید ز کمین.اینک بنگریم به خیام و دیدگاه های او در زمینه این رباعی؛ در مصراع نخست، ( مذهب و دین) از موسیقای سرایشی خیام می کاهد، اما ( اندر ره دین)، نشان از موسیقای آوایی خیام دارد که در رباعی های او، این کاربری را به زیبایی می بینیم. نیز ، همچون سیا ی گرامی بر این باورم که مصراع سوم، می ترسم از آنکه بانگ آید روزی، بیشتر به اندیشه خام می نماید.نسخه آرتور کریستین سن، این رباعی را ندارد.

بیتا

۱۳۹۲/۰۱/۲۹ - ۱۸:۱۱:۵۹

قوم متفکر منظور افراد متدین هستند که به خدا ایمان دارند و قومی هم که به گمان یا شک افتاده اند یعنی به وجود خدا شک دارند

savadkohi

۱۳۹۲/۰۴/۰۴ - ۰۶:۱۳:۴۳

ببخشید اون کسی که گفته خیام " پلیرالیست" بوده منظورش احتمالا "پلورالیسم" نبوده آخه در ویکی پدیا صفحه ای به نام پلیرالیسم ما نداریم داداش جان

امین کیخا

۱۳۹۲/۰۴/۰۴ - ۰۸:۲۶:۳۹

سوادکوهی جان جمع به فرانسه می شود pleuriel درست می فرمایید ولی می خوانیم پلوریه به فارسی کسانی بر این باورند جم فارسی جمع است و در زبان اوستا جم معنی جمع میداده است چنانچه در انجمن هم جم را می ببینیم و معنی گروه و جمع کسان را می دهد . اینکه کلمات ع و عه بگیرند عربی شوند نمونه های دیگری دارد مثل قطعه که از کت فارسی و لری به معنی برش که در انگلیسی هم هست cut و لغتی هندی اروپایی است و ان کتعه شده که قطعه شده است بعد ها . با درود

حمید

۱۳۹۲/۱۰/۰۸ - ۱۴:۰۶:۰۵

پیشنهاد بنده:قومی متفکرند اندر ره دینجمعی متحیرند در شک و یقینناگاه مناده ای برآمد ز کمینکای بی خبران راه نه آن است و نه اینبه نظر من منظور این شعر این است که همه ی ما بیخبر از عاقبت کار هستیم و امکان دارد که در آخر هیچ کدام هم در طریق درست نباشیم.

دکتر

۱۳۹۳/۰۱/۱۶ - ۱۵:۴۹:۱۱

جالبه که فرزین که انقدر تفسیر این بیتو اسان فرض می کنه در گمانه زنیش اشاره کرده کهراه نه تفکر در دین بوده نه ایمان!!!در حالیکه منظور بیشتر به این نزدیکه که راه نه ان چیزی بوده که عده ای حدس میزدند و نه ان چیزی که عده ای با اطمینان و یقین درست می پندارندمن برداشت فرزین را مقرضانه می بینم

دکتر

۱۳۹۳/۰۱/۱۶ - ۱۵:۵۰:۱۱

ببخشید مغرضانه نه مقرضانه

خیام دوست

۱۳۹۳/۰۷/۱۳ - ۰۷:۰۱:۲۰

سلام. حکیم خیام در مصرع دوم بیت دوم میگوید ای بیخبران. با توجه به اینکه میگوید بان اید که تمام را متوجه کند اشاره به امدن دین جدید نیست بلکه راه اشتباهی است که در دین پیموده اند. منظور احتمالا فرقه ناجیه است.

مهراد

۱۳۹۴/۰۲/۰۴ - ۱۴:۵۳:۵۷

درود.این دو بیتی استاد خیام، به قدری واضح هستش که نیازی به توصیف نداره.مصرع اول: گروهی تو راه دین شک دارن و درموردش فکر میکنن، گروهی همفکر میکنن که این راه دینی که دارن میرن درستهمصرع دوم: میترسم از این که روزی بفهمن که کارشون اشتباه بوده(میشه گفت که استاد اینجا میگه که وقتی مردن میفهمن کارشون بیهوده بوده و وقت تلف کردن)تفسیر دیگه از این شعر فکر نکنم درست باشه :)

مهراد

۱۳۹۴/۰۲/۰۴ - ۱۴:۵۵:۱۶

ببخشید بیت منظورم بود D:

ahmad

۱۳۹۴/۰۷/۲۱ - ۱۲:۴۳:۵۳

mitarsam az an bang barayad roozi sahih mibashad, mitarsam az an keh sarihan ghalat ast.

مهدی

۱۳۹۴/۰۹/۰۲ - ۰۱:۵۴:۴۹

دوستان چرا اینقدر پیچیده اش میکنیدبه جامعه خودمون نگاه کنید دو جور مذهبی وجود داره هر دوتا هم مذهبی هستن و نماز و اعمال دینی رو انجام میدنیکی اونایی هستن که با عقل و تفکر دین رو قبول کردن دومی هم چون خانواده مذهبی بوده بدون چونو چرا دین را پذیرفتهبعد شاعر میفرماید میترسم هیچ کدوم درست نباشهبعضی ها معنی میکنند در مصرع اول یعنی آنهاییی که هنوذ به دین نرسیده اند و در حال جستجوی دین هستن این کاملا اشتباه هست اگه این بود یعنی دو گروه هستند که یکی هنوز به دین نرسیده اند و دیگری به دین رسیده اند خوب این میشه تمام بشریت و این ترس نداشت چون یک سری از دین پیروی میکنن یک سری نه پس یکی درسته یکی اشتباه و هیچ ترسی نداره و یک گروهی مطمئنا به منزل مقصود خواهد رسید ولی شاعر ترس از این داره که هر دو اشتباه باشه(یا کلی تر یکسری از مردم به x میرسند و سری دیگر یه y که منظور شاعر این نبوده, شاعر با آنهایی کار داره که هر دو به x رسیده اند)این رباعی یه معنی گسترده داره و در همه چیز میشه برداشت کرد مثلا هر دینی یا هر علمی مثلا دو گروه در دو نقطه از دنیا به یک کشفی یا حقیقتی یا علمی در هر چزی مثل پزشکی یا فیزیک میرسند و تا مدتها آن استفاده میکنند و تدریس هم میشود ولی بعد از مدتی به این میرسند که یا اشتباه بوده یا منسوخ شده و روش دیگری جایگزین شده.

پ زوم

۱۳۹۴/۱۰/۱۸ - ۰۳:۳۸:۱۹

به نظر من معنی شعر اینه: مصراع اول: گروهی در پی استدلال و فلسفه هستندمصراع دوم: گروهی هم اصلا به فکر اینها نیستند و همین طوری یقین پیدا کردندبیت دوم: میترسم که روزی بفهمیم همه سر کار بودیم

دکتر صحافیان

۱۳۹۵/۰۳/۰۲ - ۲۲:۵۸:۵۲

این رباعی نشان می دهد باطن دین در مرتبه ای بالاتر از همه ادیان ظاهری است.ذهن عادی یک تقابل کفر و ایمان می بیند ولی ذهن خیام ضلع سوم مثلث را می بیند یعنی دین واقعی و اهل دل که نجات دهنده قطعی ،آب حیات،گوهر دین و.... است.

آریا

۱۳۹۵/۰۴/۰۹ - ۱۶:۰۱:۰۷

این رباعی دست کاری شده صحیح و درست رباعی رو مهسا خانم نوشته

کادح

۱۳۹۵/۰۴/۲۱ - ۱۷:۱۰:۰۹

استنباط من از رباعی 143 چنین است.گروهی آنقدر در مسائل دینی غرق شده اند که خود را در اوج تفکر و اندیشه و درک در این زمینه می دانند.گروهی دیگر خود را از آنان بالاتر دانسته و تصور می کنند که به یقین و غایت دین و حقیقت رسیده اند. و داعیۀ ( اَنَ رَبّکم العلا ) دارند.بیم از این دارم که بالاخره روزی حقیقت و اصل دین و مسیر آن بدرستی و وضوح روشن شود که محتوای صحیح ، آنگونه که تصور و تفکر و یقین نموده و پیموده بودند ، نبوده و راه را نادرست و اشتباه فهمیده و معرفی کرده و رفته اند.( ( دین و حقیقت آن در طول تاریخ و عمرش بدلیل مطالب و مسائل فرعی و نادرستی که جاهلان و غافلان و مغرضان و متعصبان و غالیان و سطحی نگران و .... در آن وارد نموده اند مانند آب زلال و شفاف و گوارا و سالم و طاهر و آرامش دهنده و شادی آفرین و حیات بخش و احیاء کننده ای که از سرچشمۀ اصلی اش جاری شده و در طول مسیرش با خار و خاشاک و .... توسط نامبردگان فوق الذکر پوشانده و مستتر گردیده و ظاهری زشت و کریه و مشمئز کننده و دافع گر و خطرناک پیدا نموده است ) اشارۀ رباعی به آنانی است که عملا اینگونه شده اند و هستند ولی خود را خلاف آن و حقیقت مطلق می دانند!!!!!!

احمدی

۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۲:۵۰:۰۳

به نامه خدا.از اهل حقیقت هر چه بشنوی ظاهر متفاوتست و باطن یکیست . خرد کامل با ادراک کامل هردو دو روی سکه است . ولی بقیه توهم مغزه و تفکدات ارسطویی. تفسیر ابیات خیام دقیقا موازیه ..با موج خاکی فکر و وهم و فهم ماست نوج ابی حقیقت و عشق و ابدیت مولاتا

محمد

۱۳۹۶/۰۳/۱۶ - ۰۶:۳۰:۴۳

پرمعناترین شعر دنیا.

علی

۱۳۹۶/۰۴/۲۵ - ۱۴:۰۴:۵۴

من بیت دوم رااینطورشنیده بودمناگاه یکی بانگ برآوردزجبین کی بیخبران راه نه آنست ونه اینالبته بنده کمترازاین هستم که بخواهم تفسیرموضوعی بکنم ولی بیشترفکر میکنم که منظورشاعراین بوده که هرقومی فکرمیکنندکه درراهی که قدم گذاشته اند صحیح است ودیگران راهم به راه خوددعوت میکنندواین درحالیست گه نمیدانندخودشان هم دربیراه هستندوتنها کسانی درراه اصلی هستندکه پی به حقیقت هستی برده باشند

امیر هلاکویی

۱۳۹۶/۰۹/۲۷ - ۰۰:۰۹:۵۷

درود،نسخه صحیح این رباعی که در کتاب رباعیات حکیم عمر خیّام با مقدمه دکتر امیرعباس مجذوب صفا به تاریخ دی ماه 1347 توسط افست اقبال به چاپ رسیده به شرح ذیل ارائه میگردد:قومی متفکّرند در مذهب و دینجمعی متحیّرند در شک و یقینناگاه منادییی درآید ز کمینکای بیخبران راه نه آنست و نه این

علی سهرابی

۱۳۹۷/۰۷/۰۸ - ۱۶:۱۳:۱۰

این رباعی به یقین، یعنی بنا به اسناد، از شاه سنجان خوافی، از عرفانی خراسانی قرن ششم، است. این هم از جمله رباعیاتی ست که به اشتباه در مجموعه رباعیات خیام وارد شده.هرچند البته محتوای آن خیامانه است.

سعید

۱۳۹۷/۰۷/۲۵ - ۰۵:۵۹:۱۲

سلام و عرض ادب.استاد شجریان توی یه مصاحبه ای اینطور این شعر رو تلاوت کردن:قومی متفکرند در مذهب و دین قومی به گمان فتاده در راه یقین می ترسم از آنکه بانگ آید روزی کای بی خبران راه نه آن است و نه این

۸

۱۳۹۷/۰۷/۲۵ - ۱۰:۴۷:۱۳

سعید گرامی، مذهب همان راه است ، ره است به بیت دومین نگاه کنید : کای بی خبران راه نه ان است و نه این .سخن از راه استاستاد یاد شده گویا مذهب و دین را یکی انگاشته اند.

امیرعباس

۱۳۹۷/۱۲/۲۰ - ۰۷:۳۸:۵۵

با سلامآیا خیام حکیم است؟ پس چرا اشعار او این گونه مردم را به تردید می اندازد؟ آیا معنی یا شیوه سخن حکیمانه این است که پیچیده و غلط انداز بیان شود؟شخصاً بسیاری از اشعار خیام را دوست ندارم و اگر زمانی هم این زبان قابل استفاده برای اهالی ادب بوده است، امروزه دیگر نیست.

سامان عین

۱۳۹۸/۰۲/۰۷ - ۰۰:۰۸:۲۷

اگر فرض کنیم راه دین راه یقین هست؛ گروهی در حال تفکر در راه یقین هستن (نگاه فقیهانه دارند به راه. چند فرض کلی رو به یقین گرفتن و از روی اونا احکام دیگه رو توسعه میدن و همچنین در حال اثبات و عرفان زوایای راه هستن. یه جورایی انگار دید منجمانه به دین دارن). گروهی در راه یقین به شک افتاده‌اند که اصلاً شاید راه رو اشتباهی اومدن (نگاه فیلسوفانه دارند به چیزی که پایه و اساسش یقینه).ولی با اینکه نظرات دوستان رو هم خوندم معنی دو مصرع آخر همچنان برایم گنگ هست.ممکنه ترس شاعر از این باشه که ممکنه راه دیگه‌ای هم هست و خودش ازش خبر نداره. یا خودش خبر داره اون راه چیه و میگه این دو راه غلطه. یا اینکه یه جور نفی صورت مسأله می‌کنه که انگار میدونه از این دو راه رو یکیش درسته (شبیه گل یا پوچه و بالاخره یکی از این دو گروه راه درست رو دارن طی میکنه) ولی تمایل نداره هیچکدوم رو انتخاب کنه.بنظرم بیشتر از دو مصرع اول، دو مصرع آخر چالش برانگیزهو اگه بخام نظرمو بگم، اینه که به نظر میرسه شاعر بخاد بگه راه دین رو باید عاشقانه طی کرد؛ نه عارفانه و نه با دو دلی. هیچ شناخت و همچنین هیچ جای شکی وجود نداره.

علی

۱۳۹۸/۰۷/۲۲ - ۱۸:۱۰:۰۸

به نظر من منظور از مصرع اول متشرعین هستند که با تفکر در منابع دینی سعی بر استخراج احکام و اصول دین دارندمنظور از مصرع دوم عرفا و صوفیان هستند که گمان میبرند که حق الیقین‌رسیده اند و همواره متشرعین را مورد ملامت قرار میدادندهر کدام از این دو گروه خود را بر حق میدانند خیام میگوید که شاید هر دو در اشتباه باشند

آرش

۱۳۹۸/۰۹/۲۳ - ۲۲:۰۰:۳۰

اندیشه خداپرستی (به هرشکل آن چه چند خدایی چه تک خدایی ) یک اندیشه کهنه به قدمت تاریخ است که هیچ تفاخری در آن نیست که برعکس از دل سیاه تاریخ برآمده زمانی که انسان در جهل غوطه ور بود و برای سوال های بیشمار خود بدنبال جوابی می گشت و از سر جهل فقط یک جواب داشت آن هم خالق، از چند خالقی شروع شد و تا یک خالقی هم آمد ولی اندیشه نو قرن معاصر بی خالقی است اندیشه ای که پروفسور استیون هاوکینگ به زیبای آن را شرح داد. به نظر من اندیشمندانی مثل خیام اگر در زمان ما می زیستند همچون دانشمندان به نام امروزی منکر وجود خدا میشدن آنها با بضاعت اندیشه آن زمان بدین زیبای شک کردند قطعا اگر این زمان بودن در کنار هاوکینگ بودند

حمید رضا۴

۱۳۹۸/۰۹/۲۵ - ۰۲:۱۹:۰۳

آرش گرامی،منکر وجود خدا بودن یک باور فلسفیست و از دید علمی غیر قابل اثبات. خدا باوری هم همین است.خداباوران و یا خدا ناباورانی مانند هاکینگ تنها می توانند با دلیل و منطق شرح دهند چرا به چنین باوری رسیده اند، نه اینکه ثابت کنند باورشان حقیقت است.تفاوت عمده ایست بین اینان با کسی که می گوید "نمیدانم، و وقت خود را تلف نمی کنم"."دشمن به غلط گفت که من فلسفیم …."پیام خیام بسیار ساده است. هیچکس نمی داند. اما می دانیم همه چیز نابود و تبدیل به خاک می شود، پس تا آن لحظه باید کوشش کرد تا از داده ها لذت برد و شاد بود و با آنان با احترام و مهر برخورد کرد."گرد از رخ نازنین به آزرم فشان - کانهم رخ خوب نازنینی بوده است"او برای کوچکترین ذره در طبیعت احترام قائل بود و انسانی را که هرگز نمی شناخت نازنین می خواند…در واقع این هاکینگ می بود که می توانست از خیام زندگی را بیاموزد! یاد هر دو گرامی.شاد باشید

شهباز

۱۳۹۸/۱۱/۰۴ - ۱۰:۵۴:۴۲

در نسخه نفیسی که بنده در اختیار دارم و با مقدمه استاد علی دهباشی و خط استاد یونس خانلرزاده مزین است مصرع اول را چنین نوشته است: قومی متفکرند در مذهب و دین

Mmn

۱۳۹۸/۱۱/۱۵ - ۱۶:۴۸:۰۷

قومی متفکرند در مذهب و دین اشاره به زاهدان و واعضان داره که از راه اندیشه و تفکر پیش میروند.اهل یقین اشاره به عارفان و صوفیان داره که مراتبی چون عین الیقین و علم الیقین و حق الیقین دارند و با مراقبه و مدیتیشن و روشهایی به اون درجات میرسند که خیلیهاش ثابت شده که خود هیپنوتیزم و توهم هست.خیام به هر دو جناح کنایه میزنه که راه نه آن است و نه این

محسن

۱۳۹۸/۱۱/۲۱ - ۰۴:۳۴:۱۸

از نوشته‌های دوستان چنین برداشت می‌شه که، هر کس تلاش می‌کنه به گونه‌ای این شعر رو نزدیک به باور شخصی خودش تعبیر و تفسیر کنه. بارها خیام در شعرهای مختلفش بیان کرده که "فارغ از کفر و دین" بوده. وقتی اسرار دارید که خیام هدفش این بوده که فقط بیان کنه که رهروان دین به هر سیرتی که باشند در خطا هستند، یعنی لیبل کفر به خیام می‌زنید، قومی دینداران ... و در بیتی دیگر باز هم عنوان قومی آورده شده که از دینداران جدا می‌شن. همونطور که تو ابیات مختلف خیام گفته که هم از دین و کفر فارغ بوده، هم از دنیا. و مستی بر هر چیز غالبه ... "فارغ ز امید رحمت و بیم عذاب - آزاد ز باد و خاک و از آتش و آب".

م.م

۱۳۹۸/۱۲/۰۱ - ۲۲:۵۸:۲۱

باسلام خدمت دوستان ارجمندهمه میدانیم که خیام ، هم حکیم بزرگی بوده و هم ریاضیدانی بزرگ . فردی با این خصوصیات ارزشمند هیچگاه بدون نشان دادن یا باز کردن راه فرار ، آژیر خطر را بصدا در نمی آورد .اگر یافته متفکر باطل شمرده شود پس انسان ، برای کشف فلسفه وجودی خود جز از طریف تفکر از چه ابزاری باید استفاده کند ؟اگر در این رباعی راهکاری برای چگونگی رسیدن به راه واقعی ارائه میشد آنگاه میپذیرفتیم که رباعی مورد بحث از حکیم عمر خیام است .وگرنه در انتساب آن به شخصیتی اندیشمند همچون ایشان باید پرهیز کرد .آخه اینکه نشد کار که تمام اندیشه های بشر را گوتری ببریم تو سطل زباله ! و فقط با شک بگیم می ترسیم همه غلط باشن!

م.م

۱۳۹۸/۱۲/۰۳ - ۰۱:۰۱:۵۵

با سلام ،قومی متفکرند اندر ره دین ، یعنی کسانی که دارن در باره دین تفکر میکنن . و برای پذیرش یا رد ، هنوز به نتیجه نرسیده اند اما هنوز دارن در باره دین تفکر میکنن . در مقابل قومی به گمان فتاده در راه یقین ، یعنی کسانی که به گمان خود راجع به دین به نتیجه نهائی و یقین (اطمینان) رسیده و ختم تفکر را اعلام میکنند ، یا یک آئین خاصی را پذیرفته اند و یا اینکه منکر خدا و رسالت انبیا میشوند . اینها گروه یقینی هستند ، جه خدا باور و چه خداناباور.حال شاعر خطاب به درحال تفکر ها و به یقینی ها میگه :میترسم از آن که بانگ آید روزیکای بیخبران راه نه آنست و نه ایناز شاعر می پرسیم قوم سوم که مورد تایید شما باشن کیانن ؟

امید

۱۳۹۹/۰۱/۳۰ - ۰۱:۲۰:۳۲

ترجمه انگلیسی‌ای که جناب فرزین در حاشیه5 قرار داده بسیار جالب توجه‌است. بسی جای تامل است در این نوع نگاه مترجم. چرا که قطعا این دو راه که قرار است راه اصلی نه آن باشد و نه این، نمیتوانند دو راهی باشند که یکدیگر را قطع نمیکنند چرا که آنوقت بنیان این شعر با مشکل روبه رو خواهد شد. "دین" و "یقین" در نظر تمامی‌دوستان طوری تعبیر گشته که نمیتوان در عمقشان تضادی دید و اینگونه پذیرفتنی نیست که این شعر ز اندیشمندی که "هرگز دلش ز علم محروم نشد" برآمده باشد. لذا گوشه چشمی به ترجمه موجود در حاشیه5 می‌تواند تفاوتی با معنا میان نظرات پدید آرد که به قضاوت درست شعر کمک شایانی می‌کند؛ تا بدانجا که فکر میکنم در آخر بانگی برآید "که ای بی‌خبران، حرف نه آن‌است و نه این"

محمدرضا نعمت‌اللهی

۱۳۹۹/۰۲/۲۷ - ۱۹:۴۷:۵۸

گاهی یک فرض اشتباه مطرح می‌شود(مثلا خدا در آسمان است)یک عده با "پذیرفتن" آن فرض اشتباه به خدا ایمان می‌آورند.عده‌ای دیگر هم با "پذیرفتن" همان فرض اشتباه خدا را انکار می‌کنند.در حالی که هر دو گروه ظاهرا مخالفِ هم، اشتباهشان یکسان است.

مسعود

۱۳۹۹/۰۳/۲۶ - ۱۲:۴۷:۵۳

متاسفانه این رباعی اصلا از خیام نیست و به اشتباه آن را به خیام منسوب کردند. خیام یا شاه سنجان خوافی؟ رضا ضیاءنقل از:جمعی به تشککند و قومی به یقین / هریک به رهی فتاده اندر پی دین/ ناگاه منادی ای برآید ز کمین / کای بی خبران راه نه آنست و نه این صورت منقول در بالا را استاد همایی به نقل از «جنگی قدیم» نقل کرده اند که آثار کهنگی و اصالت آن آشکار است و آن را از «شیخ شاه سنجان خوافی» متوفی 599 دانسته اند. (رباعیات خیام، ص 51 و 52 مقدمه) این انتساب با کتاب عرفات العاشقین تایید می شود: در جلد چهارم، ص 1953 نیز به نام همو آمده است. (در آنجا مصراع چهارم «قومی دیگر فتاده اندر ره دین» ضبط شده ولی بقیه رباعی با صورت بالا همخوان است). احمد شاملو در آلبوم «رباعیات خیام» صورتی متفاوت ازین را خوانده: «قومی متفکرند اندر ره دین قومی به گمان فتاده در راه یقین / می ترسم از آنکه بانگ آید روزی...» کسی که قریحه شاعرانه بیشتری داشته «جمعی به تشککند» را به «قومی متفکرند» تبدیل کرده که روان ترست. با روایت مزبور، مصراع سوم قافیه ندارد (می ترسم از آن که بانگ آید روزی...) چون یکی از نشانه های کهن بودن رباعی، مقفی بودن هر چهار مصراع است، احتمالا کسانی که این قاعده را نمی دانسته اند، بعدا، آن را به صورتی که در نوار خوانده شده تغییر داده اند.

آرش

۱۳۹۹/۰۳/۲۶ - ۱۳:۱۲:۳۰

آقا مسعود درست میفرمایند. این رباعی متعلق است به شیخ سنجان خوافی. خیلی از رباعیات دیگر شاعران و عارفان را نیز به خیام منسوب کردند. وقتی به اشتباه اثری از یک شخص دیگر به دیگری انتساب میگردد، به مرور زمان نقش اصلی صاحب اثر کمرنگ یا محو میگردد و حق صاحب اثر ضایع میگردد.این عملی قبیح و غیر فرهنگی است.

احمد نیکو

۱۳۹۹/۰۳/۲۷ - ۰۴:۲۳:۲۳

جمعی به تشککند و قومی به یقینهریک برهی فتاده اندرپی دینناگاه منادی ای برآید زکمینکای بی خبران راه نه آنست و نه ایناین رباعی منسوب به خیام است.جمعی آنرا از شیخ شاه سنجان خوافی (متوفی 599 ه.ق) دانسته اند.

دکتر خالقی

۱۳۹۹/۰۳/۲۸ - ۰۳:۰۳:۱۴

این رباعی متعلق به خیام نیست و آقای احمد شاملو با دستکاری در اصل رباعی آنرا به نام خیام منتشر کردند. اصل این رباعی متعلق به شاه شیخ سنجان خوافی است. باتشکر

سینا ----

۱۳۹۹/۰۴/۱۶ - ۱۴:۱۸:۰۱

مرید نوشته:حقیقت و رستگاری در طریق ویژه و خاصی نیست، همه ادیان بهره ای از حقیقت مطلق و غایت قصوی دارند ، در نتیجه پیروی از برنامه های هر یک از آنها می تواند مایه نجات و رستگاری انسان باشد. بر این اساس نزاع حق و باطل از میان ادیان رخت بر بسته ، خصومت ها و نزاع ها و مجادلات دینی نیز جای خود را به همدلی و همسویی می دهند.به به چه زیبا فرمودید خوشم آمد.

مریم

۱۳۹۹/۰۴/۳۰ - ۱۳:۰۸:۵۷

ادیان برای هوشیاری به بالاترین رابطه در هستی یعنی ارتباط بنده با خداوند است . بنابراین راه دین راه عشق است . نه با تفکر و نه باحدس و گمان نمی توان به کنه دین پی برد . شاید با تفکر به لایه های سطحی دین و مذهب و رنگ و لعاب ان پی ببریم اما حقیقت دین و ارتباط الهی ، ارتباط عاشقانه و دم به دم با خداوند عاشق و بی نهایت بخشنده و مهربان است .

بارقه...

۱۳۹۹/۰۶/۰۸ - ۱۳:۰۱:۴۰

با توجه به برداشتهای ارزشمند تمامی دوستان ارجمند...معمولا اشعار جناب خیام چون از دو جنس متضاد عقل و دل ساخته و پرداخته شده است ...تقریبا از نظر من بیشتر قابل تاویل است تا تفسیر تا ببینیم نظر ایشان چیست...این دو بیت را هم که از سروده های بنده حقیر می باشد هدیه ایست تحفه درویشآن خمارو مست دو چشمون سیاه...آن شراب و خم و انگورو گناه...همه را ساقی مست بر تو نوشت...تا تو را مست به دوزخ ببرد یا که بهشت...

احمد نیکو

۱۳۹۹/۰۶/۲۲ - ۱۰:۵۵:۴۴

قومی ز خیال در غرور افتادندوندر طلب حور و قصور افتادندقومی متشکِکَند و قومی به یقیناز کوی تو دور دور دور افتادند(رباعی از ابوسعید ابوالخیر)

جعفر عسکری

۱۳۹۹/۰۸/۱۳ - ۰۳:۲۸:۵۲

سلام.خیام یا شاه سنجانِ خوافی؟جمعی به تشکّکند و قومی به یقین هریک به رهی فتاده اندر پی دینناگاه منادیی‌ای برآید ز کمین کای بی خبران راه نه آنست و نه این... صورتِ منقول در بالا را استاد همایی به نقل از «جُنگی قدیم» نقل کرده‌اند، که آثار کهنگیِ و اصالتِ آن آشکار است و آن را از «شیخ شاه سنجان خوافی» متوفّی 599 دانسته‌اند. (رباعیات خیام، ص 51 و 52 مقدمه) این انتساب با کتاب «عرفات‌العاشقین» نیز تأیید می‌شود؛ در جلد چهارم، ص 1953 در ضمن حدودِ چهل رباعیِ دیگری که از او آمده نقل شده است. (در آنجا مصراعِ چهارم «قومی دیگر فتاده اندر ره دین» ضبط شده ولی بقیۀ رباعی با صورتِ بالا همخوان است. در ص 1042 تذکرهٔ ریاض‌ الشعراء نیز به نام همو درجست).احمدِ شاملو در آلبومِ «رباعیاتِ خیام» صورتی متفاوت ازین را خوانده: «قومی متفکرند اندر رهِ دین قومی به گمان فتاده در راهِ یقین می ترسم از آن که بانگ آید روزی....کسی که قریحهٔ شاعرانهٔ بیشتری داشته «جمعی به تشکّکند» را به «قومی متفکّرند» تبدیل کرده که روان‌ترست. با روایتِ مزبور، مصراع سوم قافیه ندارد (می ترسم ازآن که بانگ آید روزی...) چون یکی از نشانه‌های کهن بودنِ رباعی، مقفّی بودن هر چهار مصراع است، احتمالاً کسانی که این قاعده را نمی‌دانسته‌اند، بعداً آن را به صورتی که در آلبوم هم خوانده شده تغیر داده‌اند.پیوند به وبگاه بیرونی(چاپ شده در بخارا و اعتماد) از رضا ضیاء

سعید

۱۳۹۹/۰۹/۰۴ - ۱۵:۵۴:۳۳

میترسم از آن بانگ که آید روزییا میترسم از آن بانگ برآید روزی

علی شاهنوشی

۱۳۹۹/۱۱/۰۶ - ۱۲:۱۹:۳۱

سلام به همه دوستان اهل معرفتمنم نظری دارم که ار قابل بدونید شرح بدم:بنظر من همونطور که دوست عزیزم "مرید" حرف درستی زدهمونطور که میدونید خیام عارف نبوده ولی حکیم و فیلسوف اندیشمندی بوده.برای همین برداشت من از این بیت این است که برخی در راه دین تفکر میکنند و کار و بارشان با دین و مذهب است. و برخی به خیال خود در راه یقین هستند که این اشخاص از هر قشری میتوانند باشند(چه روحانی جه عارف و چه فیلسوف)اما اصل کلام در بیت دوم است که میگوید میترسم از آن روز که بفهمیم نه این ها حقیقت را میگفتند و نه آنها...مطلبی که میشه از این رباعی دریافت کرد اینه که دین خود حقیقت و یقین نهایی نیست، بلکه دین راه رسیدن به حقیقت است. همانطور که جاده ها مسیر رسید به مقصد هستند و نباید در پیچ . خم راه از هدف غافل شد.و افرادی هم گمان میکنند که به یقین رسیدند که از نظر منطقی و معرفتی این نظر قابل قبول نیست چون در این صورت به یک حقیق ثابت قئل میشویم در صورتی که حقیق پویاست مگر خداوند که خود بر عالم و انسان ها تسلط داردممنون که نظر بنده رو خواندیددر پناه حق

عادل

۱۳۹۹/۱۲/۰۱ - ۱۷:۳۷:۲۴

درمورد طبق اشارات بعضی دوستان جضرت خیام اشاره به افراط و تفریط در راه حقیقت رودارند که قومی به اشتباه در راه حقیقت متفکر هستند و فتاوای گوناگون میدن به ظن خودشون که درست هست وقومی هم به گمان افتاده اند در راه حقیقت تفاوت این دو در اینه به نظر من که قوم اول فقط از دین تفکرشو دارن نه عمل و قوم دوم عمل رو دارن بدون تفکرو کورکورانه گمان میکنن در راه حقیقت قدم برمیدارن که این هردو به نوعی غلط قلمداد شده و درمورد مصرع میترسم از آنکه بانگ برآید روزی ....کای بی خبران راه نه آن است و نه این .کلمه برآید کاملا درسته چون وزن شعر رو تضمین میکنه و همیشه بانگ با برآمدن همراه هست در معنی هم هم بانگ برمی آید و برمیخیزد درسته و با وزن آهنگین هم اگر اشاره ای بکنیم به این مصرع با مکثی که در برآید مصرع اول و آنست مصرع دوم کاملا مشهود هست و بدیهی است که استاد عزیزم آقای شجریان نیز درمورد ادای صحیح شعر کلمه برآید رو به کار بردن خیلی ممنون از همگی عزیزان و اساتید محترم .شاد باشید

شب پر شورش

۱۳۹۹/۱۲/۱۵ - ۱۰:۱۷:۱۳

درود و عرض ادب خدمت دوست گرامیزیباترین بینش حضرت خیام این است که به هیچ چیز نمی توان اعتماد کامل و یقینی کرد از نظر یک انسان خردمند و بدون تعصب مانند حضرت خیام این نکته هویداست که تمام ادیان و تمام مسلک ها با معیار ها و هدف های گوناگون می گویند ما بر راه راستین و حقیقی هستیم که واقعاً یک عقل آزاده همین شعر حضرت خیام را در سر تداعی می کند

شب پر شورش

۱۳۹۹/۱۲/۱۵ - ۱۰:۱۸:۳۳

با این حال که هر گروه نظری متفاوت و راهی خاص دارند

حمید رضا۴

۱۳۹۹/۱۲/۲۵ - ۱۲:۵۰:۱۵

خیام در بیت نخست، روشن می کند که سوی سخنش به معتقدین دین و مذهب است، و نیز آنانکه گمان میبرند هر آنچه باور دارند و آموخته اند یقین است و حقیقت.در بیت دوم، خیام خود این را خوب می داند که هرگز بانگی از عالم غیب بر نخواهد خاست،پس واژه ”می ترسم“ کنایه است به همان مخاطبان، با این پیام که هراندازه هم که به باورهای خود پافشاری کنند، ”بیخبرانی” بیش نیستند.اما آیا این بانگ، همین فریادهای برخاسته از ستیز و بیدادگری و زورگویی نیست که قرن هاست نشانگر این است که “پافشاری” به این همه باورهای گوناگون و موروثی در جهان، بیراهه رفتن است؟

Arash Ahmadpour

۱۴۰۰/۰۹/۱۷ - ۰۹:۰۸:۵۸

سلام رباعی صحیح بدین صورت است: فوجی متفکرند در مذهب و دین جمعی متحرند در شک و یقین ناگاه منادیی برآید ز کمین کای بیخبران راه نه آنست و نه این برگرفته از قدیمی ترین نسخه موجود در کنابخانه ملی واشنگتن، آمریکا

یوسف شیردلپور

۱۴۰۱/۱۰/۰۴ - ۰۶:۵۰:۰۹

مثل روز روشن وپر واضح است که آنها وماها وکسانی که تمام یانصف عمرشان را صرف دین وخیالات واهی میکنند درالبته این راستا ناگفته پیداست که هر موقع هردینی که روی کار آمد چه جنایتها وچه کشت وکشتاری که نشد🤔 واین تراژدی همچنان ادامه دارد درحالی که خدا به انسان درک وشعور داده وتفکر پس چرا التماس دعا! التماس تفکر التماس حرکت بسوی حقیقت بسوی ادمیت وخدا یعنی همه جا وهمه چیز دست خدا را میشود همه حس کرد حتی خود خدارا امروزه حرف اول وخر را یک چیز یک کلمه میزند انسانیت هرکه خود شناخت خدا شناخت هرکه خدارا شناخت جهان شناخت❤️❤️✋✋

حبیب شاکر

۱۴۰۲/۰۶/۱۹ - ۲۳:۳۲:۳۱

سلام بر همراهان نازنین قومی ز غرور علم،از حق دورند وز جهل گروهی به حقیقت کورند انصاف و بصیرت نبود، انسانها گه بی نمک اند و گاه خیلی شورند سپاس از همه دوستان

تصاویر و صوت

زهرا بهمنی :

داوود ملک زاده :

نازنین بازیان :

علی قلندری :

نظرات

ناشناس

عیسی

ناشناس

راهی

Farzin

فرهاد

ناشناس

مرید

پیام

siros

سجاد

۷tir

مهسا:)

سیا

رسول

غلامحسین مراقبی

بیتا

savadkohi

امین کیخا

حمید

دکتر

دکتر

خیام دوست

مهراد

مهراد

ahmad

مهدی

پ زوم

دکتر صحافیان

آریا

کادح

احمدی

محمد

علی

امیر هلاکویی

علی سهرابی

سعید

۸

امیرعباس

سامان عین

علی

آرش

حمید رضا۴

شهباز

Mmn

محسن

م.م

م.م

امید

محمدرضا نعمت‌اللهی

مسعود

آرش

احمد نیکو

دکتر خالقی

سینا ----

مریم

بارقه...

احمد نیکو

جعفر عسکری

سعید

علی شاهنوشی

عادل

شب پر شورش

شب پر شورش

حمید رضا۴

Arash Ahmadpour

یوسف شیردلپور

حبیب شاکر