محتشم کاشانی

شمارهٔ ۴۳

برشکن طرف کله چون بفکنی از رخ نقاب

صبح صادق کن عیان بعد از طلوع آفتاب

گفت امشب صبر کن چندان که در خواب آیمت

صبر خواهم کرد من اما که خواهد کرد خواب

سهل باشد ملک دل زیر و زبر زآشوب عشق

ملک ایمان را نگهدارد خدا زین انقلاب

دی که در من دیدن آن آفتاب آتش فکند

دیده آبی زد بر آتش ورنه می‌گشتم کباب

چون عنان گیرم سواری را کز استیلای حسن

می‌رود پیوسته صد ابرو کمانش در رکاب

عشق اگر پاکست در انجام صحبت میشود

رسم معشوقان نیاز آئین عشاقان عتاب

جز من مظلوم کز عمر خودم بیزار کیست

آن که آزارش گناه و کشتنش باشد ثواب

در میان بیم و امیدم که هر دم می‌کند

مرگ در کارم تعلل زید در قتلم شتاب

دی سوال بوسه‌ای زان شوخ کردم گفت نیست

محتشم حرف چنین را غیر خاموشی جواب

دیوان مولانا محتشم کاشانی (شامل رساله جلالیه، نقل عشاق، قصاید، غزلیات، مناقب، مراثی، قطعات، رباعیات، مثنویات) به کوشش مهرعلی گرگانی - محتشم کاشانی - تصویر ۳۳۶

سینا حلمی

۱۳۹۵/۱۱/۲۴ - ۱۵:۱۰:۵۸

بیت پنجم غزل دارای اشتباه است. صورت ثبت شده در سایت چنین است:چ.ن عنان گیرم سواری را کز استیلای حسنمی‌رود پیوسته صدا به رو کمانش در رکاب (؟!)واضح است که مصراع دوم دارای غلط فاحش است که مصراع را هم دارای ایراد وزنی کرده و هم فاقد معنی! صورت صحیح بیت به شکل زیر است:چون عنان گیرم سواری را کز استیلای حسنمی‌رود پیوسته صد ابروکمانش در رکابسایت وزین گنجور باید بیش از این‌ها در ویراستاری اشعار دقت کند زیرا که این سایت منبع و مرجع خیلی دیگر از سایت‌ها و وبلاگ‌ها است و چنانچه اشعادر درج شده در این سایت دارای اشتباه باشد به همان صورت اشتباه در بسیاری از وب‌سایت‌های دیگر نیز درج خواهد شد و به فراگیر شدن استباه دامن خواهد زد، کما این که شما اگر همین غزل محتشم را در گوگل جستجو کنید می‌بینید که دقیقا به همین شکل و با همین غلط در بسیاری دیگر از سایت‌ها هم موجود است!در مصراع اول بیت سوم نیز بهتر است به جای «زاشوب عشق» نوشته شود «ز آشوب عشق». درسته که برای صحیح در آمدن وزن بیت ما باید «زِ آشوب» را به شکل زاشوب تلفظ کنیم اما دلیلی نداره که اون رو به همون شکلی که تلفظ می‌کنیم بنویسیم! ما باید به لحاظ نگارشی شکل صحیح کلمه را بنویسیم و خواننده باید اون رو به شکلی که در وزن جای بگیره خوانش کنه. مصراع دوم بیت هشتم هم، دارای شکست وزنی و ایراد معنایی است. ایراد کلمه‌ی «زیاد» است که هم وزن را مختل کرده و هم معنا را. متاسفانه من الان به دیوان محتشم دسترسی ندارم و به لطف سایت گنجور نیز جستجوی من در گوگل منحصر به سایت‌هایی شد که دقیقا از این سایت کپی‌برداری کرده‌اند و همین غلط عینا در اون‌ها هم وجود داره!اما فرض من بر این است که احتمالا صورت صحیح بیت باید به شکل زیر باشه:در میان بیم و امیدم که هر دم می‌کندمرگ در کارم تعلل، یار در قتلم شتابباز تاکید می‌کنم که تصحیح من از روی حدس و گمان است و مستند نیست اما به گمان من به شکلی که در بالا درج کردم، هم وزن مصراع درست می‌شه و هم معنای مصراع صحیح.در مصراع دوم بیت آخر هم بهتر از است که بین «را» و «غیر» یک فاصله درج شود.در همان مصراع من احتمال می‌دهم که به جای کلمه‌ی «حرف» شاید باید «حرفی» نوشته بشه. از این هم مطمئن نیستم اما باز هم به نظر من، هم به لحاظ معنا و هم به لحاظ پر شدن وزن «حرفی» روان‌تر است.

محتشم کاشانی

شمارهٔ ۴۳

تصاویر و صوت

نظرات

سینا حلمی