مولانا

بنظرم بیت اول اگه اینگونه باشه آهنگش بهتره:آن وزیرک از حسد بودش نژادتا به باطل گوش و بینی بداد

شرح و تفسیر بیان حسد وزیرشرح و تفسیر بیت 437آن وزیرک از حسد بودش نژاد / تا به باطل ، گوش و بینی باد دادنژاد و سرشت آن وزیر پر تزویر از حسادت بود و سرانجام بر اثر حسادت گوش و بینی خود را بر باد داد .– صفت حسادت باعث می شود که آدمی گوش و شامه حقیقت یابش را از دست بدهد .شرح و تفسیر بیت 438بر امید آنکه از نیش حسد / زهر او در جان مسکینان رسدآن وزیر حسود گوش و بینی اش را از دست داد بدین امید که نیش حسدش را به جان بیچارگان عیسوی وارد کند و آنان را دچار هلاکت و تباهی نماید .شرح و تفسیر بیت 439هر کسی کو از حسد بینی کند / خویشتن بی گوش و بی بینی کندهر کسی از روی حسادت بینی خود را بکند بدین امید که به دیگری صدمه زند در واقع خود را بی بینی و بی گوش کرده است .– دشمنی حسودانه باعث می شود که آدمی قوه تمییز و تشخیص خود را از دست بدهد.شرح و تفسیر بیت 440بینی آن باشد که او ، بویی برد / بوی ، او را جانب کویی بردبینی حقیقی آن عضوی است که بوئی را بشنود و آن بو او را به جائی بکشد .– شامه حقیقت یاب شامه ای است که رایحه حقیقت را استشمام کند و توسط آن رایح به کوی حقیقت برسد .شرح و تفسیر بیت 441هر که بویش نیست ، بی بینی بود / بوی ، آن بویی است کان دینی بودهرکس رایحه حقیقت را نشنود در واقع شامه باطنی ندارد . رایحه حقیقی ، رایحه ای است که بوی دین و عرفان دهد .– همانطور که شخص مبتلا به زکام نمی تواند روایح را استشمام کند . افراد حسود نیز که شامه باطنی شان دچار زکام خشم و حسادت شده است نمی توانند رایحه دلنواز حقیقت را بشنوند . شرح و تفسیر بیت 442چونکه بویی برد و شکر آن نکرد / کفر نعمت آمد و بینی اش خوردهر کس که رایحه حقیقت را بشنود و شکر آن را بجای نیاورد ، چنین کسی به خاطر این ناشکری ، شامه حقیقت یابش را از دست بدهد . شرح و تفسیر بیت 443شکر کن مر شاکران را بنده باش / پیش ایشان مرده شو ، پاینده باششکر گزار باش و تسلیم شکرگزاران حقیقی بشو و در برابر آنان بمیر تا به حیات جاودانه رسی .– این بیت گوشزد می کند که طالب حقیقت باید در برابر اولیاءالله تسلیم محض باشد و از همه امیال و هوس های شخصی خود بگذرد و مطیع ارشادات آنان گردد .شرح و تفسیر بیت 444چون وزیر ، از ره زنی مایه مساز / خلق را تو بر میاور از نمازتو مانند آن وزیر پرتزویر مباش که گمراه کردن دیگران را سرمایه خود کرد و مردم را از عبادت باز مدار ( اگر تو خود گمراهی دیگران را گمراه مساز ) .شرح و تفسیر بیت 445ناصح دین گشته آن کافر وزیر / کرده او از مکر در لوزینه ، سیرآن وزیر نیرنگباز که باطنا کافر و حق ستیز بود و در ظاهر اظهار خیرخواهی در دین و ایمان مردم می کرد در مثل به کسی ماند که سیر را درون باقلوا (لوزینه) قرار دهد . [ لوزینه = گوزینه ، نوعی باقلواست که با مغز گردو می پزند ، تعبیر « سیر در لوزینه کردن » کنایه از باطل را به حق درآمیختن و زشتی را جامۀ زیبا پوشانده است . ]

این بخش از مثنوی را "در سکوت" بشنوید: پیوند به وبگاه بیرونی