مولانا

مولانا

بخش ۲۲۶ - با خویش آمدن عاشق بیهوش و روی آوردن به ثنا و شکر معشوق

۱

گفت ای عنقای حق جان را مطاف

شکر که باز آمدی زان کوه قاف

۲

ای سرافیل قیامتگاه عشق

ای تو عشق عشق و ای دلخواه عشق

۳

اولین خلعت که خواهی دادنم

گوش خواهم که نهی بر روزنم

۴

گرچه می‌دانی بصفوت حال من

بنده‌پرور گوش کن اقوال من

۵

صد هزاران بار ای صدر فرید

ز آرزوی گوش تو هوشم پرید

۶

آن سمیعی تو وان اصغای تو

و آن تبسمهای جان‌افزای تو

۷

آن بنوشیدن کم و بیش مرا

عشوهٔ جان بداندیش مرا

۸

قلبهای من که آن معلوم تست

بس پذیرفتی تو چون نقد درست

۹

بهر گستاخی شوخ غره‌ای

حلمها در پیش حلمت ذره‌ای

۱۰

اولا بشنو که چون ماندم ز شست

اول و آخر ز پیش من بجست

۱۱

ثانیا بشنو تو ای صدر ودود

که بسی جستم ترا ثانی نبود

۱۲

ثالثا تا از تو بیرون رفته‌ام

گوییا ثالث ثلاثه گفته‌ام

۱۳

رابعا چون سوخت ما را مزرعه

می ندانم خامسه از رابعه

۱۴

هر کجا یابی تو خون بر خاکها

پی بری باشد یقین از چشم ما

۱۵

گفت من رعدست و این بانگ و حنین

ز ابر خواهد تا ببارد بر زمین

۱۶

من میان گفت و گریه می‌تنم

یا بگریم یا بگویم چون کنم

۱۷

گر بگویم فوت می‌گردد بکا

ور نگویم چون کنم شکر و ثنا

۱۸

می‌فتد از دیده خون دل شها

بین چه افتادست از دیده مرا

۱۹

این بگفت و گریه در شد آن نحیف

که برو بگریست هم دون هم شریف

۲۰

از دلش چندان بر آمد های هوی

حلقه کرد اهل بخارا گرد اوی

۲۱

خیره گویان خیره گریان خیره‌خند

مرد و زن خرد و کلان حیران شدند

۲۲

شهر هم هم‌رنگ او شد اشک ریز

مرد و زن درهم شده چون رستخیز

۲۳

آسمان می‌گفت آن دم با زمین

گر قیامت را ندیدستی ببین

۲۴

عقل حیران که چه عشق است و چه حال

تا فراق او عجب‌تر یا وصال

۲۵

چرخ بر خوانده قیامت‌نامه را

تا مجره بر دریده جامه را

۲۶

با دو عالم عشق را بیگانگی

اندرو هفتاد و دو دیوانگی

۲۷

سخت پنهانست و پیدا حیرتش

جان سلطانان جان در حسرتش

۲۸

غیر هفتاد و دو ملت کیش او

تخت شاهان تخته‌بندی پیش او

۲۹

مطرب عشق این زند وقت سماع

بندگی بند و خداوندی صداع

۳۰

پس چه باشد عشق دریای عدم

در شکسته عقل را آنجا قدم

۳۱

بندگی و سلطنت معلوم شد

زین دو پرده عاشقی مکتوم شد

۳۲

کاشکی هستی زبانی داشتی

تا ز هستان پرده‌ها برداشتی

۳۳

هر چه گویی ای دم هستی از آن

پردهٔ دیگر برو بستی بدان

۳۴

آفت ادراک آن قالست و حال

خون بخون شستن محالست و محال

۳۵

من چو با سوداییانش محرمم

روز و شب اندر قفس در می‌دمم

۳۶

سخت مست و بی‌خود و آشفته‌ای

دوش ای جان بر چه پهلو خفته‌ای

۳۷

هان و هان هش دار بر ناری دمی

اولا بر جه طلب کن محرمی

۳۸

عاشق و مستی و بگشاده زبان

الله الله اشتری بر ناودان

۳۹

چون ز راز و ناز او گوید زبان

یا جمیل الستر خواند آسمان

۴۰

ستر چه در پشم و پنبه آذرست

تا همی‌پوشیش او پیداترست

۴۱

چون بکوشم تا سرش پنهان کنم

سر بر آرد چون علم کاینک منم

۴۲

رغم انفم گیردم او هر دو گوش

کای مدمغ چونش می‌پوشی بپوش

۴۳

گویمش رو گرچه بر جوشیده‌ای

همچو جان پیدایی و پوشیده‌ای

۴۴

گوید او محبوس خنبست این تنم

چون می اندر بزم خنبک می‌زنم

۴۵

گویمش زان پیش که گردی گرو

تا نیاید آفت مستی برو

۴۶

گوید از جام لطیف‌آشام من

یار روزم تا نماز شام من

۴۷

چون بیاید شام و دزدد جام من

گویمش وا ده که نامد شام من

۴۸

زان عرب بنهاد نام می مدام

زانک سیری نیست می‌خور را مدام

۴۹

عشق جوشد بادهٔ تحقیق را

او بود ساقی نهان صدیق را

۵۰

چون بجویی تو بتوفیق حسن

باده آب جان بود ابریق تن

۵۱

چون بیفزاید می توفیق را

قوت می بشکند ابریق را

۵۲

آب گردد ساقی و هم مست آب

چون مگو والله اعلم بالصواب

۵۳

پرتو ساقیست کاندر شیره رفت

شیره بر جوشید و رقصان گشت و زفت

۵۴

اندرین معنی بپرس آن خیره را

که چنین کی دیده بودی شیره را

۵۵

بی تفکر پیش هر داننده هست

آنک با شوریده شوراننده هست

تصاویر و صوت

مثنوی نسخهٔ قونیه، کاتب محمد بن عبدالله القونوی، پایان کتابت ۶۷۷ ه.ق » تصویر 323
مثنوی معنوی ـ ج ۱ و ۲ و ۳ (براساس نسخه قونیه) به تصحیح عبدالکریم سروش - مولانا جلال الدین محمد بلخی (مولوی) - تصویر ۵۸۲

نظرات

user_image
فریدون
۱۳۹۴/۰۳/۰۹ - ۲۳:۵۹:۰۹
کاشکی هستی زبانی داشتیتا ز سر ها پرده‌ها برداشتی
user_image
ناشناس
۱۳۹۴/۰۷/۰۴ - ۱۲:۳۵:۴۲
بیت 7: غلط: بنوشیدندرست: نیوشیدن
user_image
جمشید درویش
۱۳۹۵/۰۱/۰۷ - ۰۸:۵۸:۳۰
ایکاش هستی زبانی می داشت تا زهستان پرداه ها بر می داشت. این بیت کنایه به زبان هستی دارد که زبان طبیعت جاندار است. با مطالعه هستی پرده از اصرار آن بر داشته می شود. سر هستی در خود آن نهفته است و هر هستی یی اسرار خود را دارد و با مطالعه هستان مشخص می شود که تا چه حد این جهان رمز آلود و بدیع است. به عنوان مثال ادراک تکامل هستان در ذات آنها نهفته است. به ساختمان دندان توجه کنید. هستی ای است که اگر به بیان درآید تاریج چندین میلیون ساله گونه های پستاندار را روشن می کند. انسان عالم زبان هستی است و او است که با ادراک و غور و تفکر و مطالعه سخن می گویدو اسرار هستی را در آزمایشگاه اشکار می سازد.
user_image
فربد رهنما
۱۳۹۵/۰۵/۲۶ - ۰۶:۳۴:۰۳
در بیت 34 اقت ادراک ان حال است و قالخواهشا تصحیح شود
user_image
گلشن ابرار
۱۳۹۵/۰۶/۱۰ - ۰۵:۲۲:۲۰
هجرت به تهرانجهانگیرخان به شوق استفاده از محضر علاّمه آقا شیخ محمّد رضا صهبای قمشه ای از اصفهان به تهران می رود.او درباره استادش می گوید:«همان شب اول خود را به محضر او رساندم. وضع لباس های او علمایی نبود، به کرباس فروش های سِدِهْ می مانست.حاجت خود را به دو گفتم. فرمود: میعاد من و تو فردا در خرابات.خرابات محلی بود در خارج خندق قدیم تهران. در آن جا قهوه خانه ای بود که درویشی آن را اداره می کرد.روز بعد اسفار ملاّ صدرا را با خود بردم. او را در خلوتگاهی دیدم که بر حصیری نشسته بود.اسفار را گشودم. او آن را از بر می خواند. سپس به تحقیق مطلب پرداخت. مرا آن چنان به وجد آورد که از خود بی خود شدم، می خواستم دیوانه شوم.حالت مرا دریافت. گفت: «آری! قوت می، بشکند ابریق را.»
user_image
سعدی استاد سخن
۱۳۹۵/۱۱/۱۱ - ۰۳:۱۱:۲۷
اولا بشنو که تا جستم ز شست درسته یعنی مانند تیری که از شست رها میشه یعنی از وقتی از پیش تو رفتم
user_image
فرهاد
۱۳۹۸/۰۲/۲۸ - ۰۴:۲۷:۲۱
ای کاش ذات حق تعالی با زبانی با ما موجودات سخن میگفت و اسرار را بیان میکرد. تو ای انسان (دم هستی) خر چه یشتر از ذات حق بگویی بر اسرار آن بیشتر میفزایی.
user_image
شقایق عسگری
۱۳۹۸/۰۲/۳۱ - ۱۶:۱۹:۰۵
مطرب عشق این زند وقت سماعبندگی بند و خداوندی صداعچقدر زیبا گفته از قید وبندهای بندگی و خداوندی رها بشیم و انقدر درگیر درست بازی کردن نقش بندگی نباشیم.رها کنیم و در ذات حق فنا بشیم تا به سعادت و کمال برسیم.
user_image
مسعود
۱۳۹۹/۰۳/۰۱ - ۰۷:۳۴:۰۳
سلام، بیت 16 و17 را درجایی به گونه ای دیگر خواندم که شاید درست تر باشد؛در میان گفت و گریه می‌تنم هین بگویم یا بگریم چون کنمگر بگویم فوت می‌گردد بکاء ور بگریم چون ثنا گویم ترا
user_image
حمید
۱۴۰۰/۰۱/۱۳ - ۰۴:۳۰:۳۷
من چون با سوداییانش محرمم روز و شب اندر قفص در نی دمم
user_image
کوروش
۱۴۰۳/۰۳/۲۲ - ۰۰:۰۷:۳۴
  اولا بشنو که چون ماندم ز شست   اول و آخر ز پیش من بجست   یعمی چه ؟    
user_image
کوروش
۱۴۰۳/۰۳/۲۲ - ۰۰:۱۰:۳۱
ثالثا تا از تو بیرون رفته‌ام   گوییا ثالث ثلاثه گفته‌ام تفسیر لطفا     
user_image
کوروش
۱۴۰۳/۰۳/۲۲ - ۰۰:۱۵:۳۶
مطرب عشق این زند وقت سماع   بندگی بند و خداوندی صداع   یعنی چه