مولانا

مولانا

بخش ۵۱ - قصهٔ صوفی کی در میان گلستان سر به زانو مراقب بود یارانش گفتند سر برآور تفرج کن بر گلستان و ریاحین و مرغان و آثار رحمةالله تعالی

۱

صوفیی در باغ از بهر گشاد

صوفیانه روی بر زانو نهاد

۲

پس فرو رفت او به خود اندر نغول

شد ملول از صورت خوابش فضول

۳

که چه خسپی آخر اندر رز نگر

این درختان بین و آثار و خضر

۴

امر حق بشنو که گفتست انظروا

سوی این آثار رحمت آر رو

۵

گفت آثارش دلست ای بوالهوس

آن برون آثار آثارست و بس

۶

باغها و سبزه‌ها در عین جان

بر برون عکسش چو در آب روان

۷

آن خیال باغ باشد اندر آب

که کند از لطف آب آن اضطراب

۸

باغها و میوه‌ها اندر دلست

عکس لطف آن برین آب و گلست

۹

گر نبودی عکس آن سرو سرور

پس نخواندی ایزدش دار الغرور

۱۰

این غرور آنست یعنی این خیال

هست از عکس دل و جان رجال

۱۱

جمله مغروران برین عکس آمده

بر گمانی کین بود جنت‌کده

۱۲

می‌گریزند از اصول باغها

بر خیالی می‌کنند آن لاغها

۱۳

چونک خواب غفلت آیدشان به سر

راست بینند و چه سودست آن نظر

۱۴

بس به گورستان غریو افتاد و آه

تا قیامت زین غلط وا حسرتاه

۱۵

ای خنک آن را که پیش از مرگ مرد

یعنی او از اصل این رز بوی برد

تصاویر و صوت

مثنوی نسخهٔ قونیه، کاتب محمد بن عبدالله القونوی، پایان کتابت ۶۷۷ ه.ق » تصویر 364
مثنوی معنوی ـ ج ۴ و ۵ و ۶ (براساس نسخه قونیه) به تصحیح عبدالکریم سروش - مولانا جلال الدین محمد بلخی (مولوی) - تصویر ۱۰۷
مثنوی معنوی ( دفتر سوم و چهارم )  بر اساس آخرین تصحیح نیکلسون و مقابله با نسخهٔ قونیه به کوشش حسن لاهوتی - جلال الدین محمد بن محمد مولوی - تصویر ۳۳۸

نظرات

user_image
امین کیخا
۱۳۹۲/۱۰/۱۲ - ۱۸:۴۶:۲۰
نغول فارسی است معنی های زیادی دارد ولی اینکه معنی عمیق و گود هم دارد گویا با غور هم پیوسته است .
user_image
امین کیخا
۱۳۹۲/۱۰/۱۲ - ۱۹:۴۵:۱۱
اصل به عربی یعنی ریشه است باغ را هم با آن آورده ولی لاغ به معنی شوخی معنی شاخه هم می دهد که هنوز در کردی ونه در لری باقی مانده است به این ترتیب شاخه و ریشه و باغ را باهم آورده است .
user_image
ضیایی
۱۳۹۴/۰۸/۲۵ - ۱۵:۰۷:۵۶
این بیت مولانا باغها و سبزه ها اندر دل استعکس آن بیرون بر این آب و گل استراهنمای خوبی است برای فهم برخی بیت ها در دیوان حافظ، از جمله:مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدشفراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارمیا باغ مرا چه حاجت سرو و سنوبر استشمشاد خانه پرور من از که کمتر است
user_image
منصور بنانی
۱۳۹۷/۰۹/۱۰ - ۰۶:۴۵:۱۰
اصل وجود من و درخت انگورمن این افکار، هیجان ها، حس های بدنی، دیدنی ها، شنیدنی ها و... نیستم، زیرا این ها دائماً در حال تغییر ند و با مرگ، خاموش می شوند. ولی آگاهی بیکران که اصل هستی من و این درخت انگور(رز) است، ازلی و ابدی است. نکته جالب اینکه حتی اصل دنیای خارج نظیر بوستان ها و درختان انگور و همه دیدنی ها و شنیدنی ها و بوئیدنی های آن، در فضای بیکران آگاهی است که در عمق جان من حضور دارد! دیدن ، شنیدن، بوئیدن، لمس کردن و چشیدن همه در درون من و در فضای بیکران آگاهی ورای فکر رخ می دهند. خوشا به حال کسی که غرق شدن در موضوعات آگاهی نظیر دیدنی ها، شنیدنی ها، افکار، هیجان ها و...مانع درک او از مرگ پیش از مرگ (یعنی از یک سو آگاهی نسبت نبودن من کاذب و از سوی دیگر درک آگاهی بیکران ورای فکر در عمق جان) نمی شود. چنین کسی می فهمد که حتی اصل وجود دنیای بیرون هم، آگاهی بیکران ورای زمان و مکان است، که در عمق جان ما حضور دارد.
user_image
دکتر صحافیان
۱۳۹۸/۰۷/۰۶ - ۱۰:۰۶:۳۵
ادامه دریافتهای دفتر چهارم مثنوی 17 حکایت آن صوفی که در گلستان سر بر زانوی مراقبه داشتصوفی ای برای در باغی سر بر زانوی مراقبه داشت.فردی به او گفت چرا خوابیده ای؟برخیز و درختان و گلها را تماشا کن.صوفی گفت همه زیبایی ها در دل آدمی است و هر چه زیبایی در دنیاست انعکاس دل آدمی می باشد.اما آدمیان ظاهر بین شیفته و عاشق ظاهر ند و تنها در زمانی حقیقت حال مرا می یابند که حجاب از آنها برداشته شود.گفت آثارش دل است از بوالهوسآن برون،آثار آثارست و بس1362صوفی در جواب اعتراض می گوید آنچه می بینی گر چه آثار رحمت خداست اما زیبایی گلها و بهار از زیبایی دل است و اینها آثار آثار خداست.باغ ها و سبزه ها در عین جانبر برون،عکسش چو در آب روان1363باغ ها و میوه ها اندر دل استعکس لطف آن برین آب و گل استگر نبودی عکس آن سر و سرورپس نخواندی ایزدش دارالغرور 1366اشاره به آیه 158 سوره آل عمران که دنیا خانه فریب است یعنی فقط انعکاس است نه حقیقت.ای خنک آنرا که پیش از مرگ،مردیعنی او از اصل این رز بوی بردخوشا به سعادت کسی که قبل مرگ به نیستی و فنا رسید و بویی از درخت انگور برد و مست حقیقت شد نه فریفته انعکاس و ظاهر.کانال و وبلاگ آرامش و پرواز روحarameshsahafian@
user_image
روفیا
۱۴۰۰/۰۱/۲۶ - ۰۲:۰۰:۵۵
می گریزند از اصول باغ ها بر خیالی می کنند آن لاغ ها لاغ به معنای دروغ و کذب هم استفاده می شود بیشتر در میان بزرگسالان مثلا میگویند فلان ماجرا یا ادعا لاغ درآمد
user_image
اشتیاق
۱۴۰۳/۰۶/۰۲ - ۱۵:۴۲:۳۷
یکی درخت گل اندر فضای خلوت ماست که سروهای چمن پیش قامتش پستند