مولانا

مولانا

بخش ۱۶۲ - حکایت عیاضی رحمه‌الله کی هفتاد غزو کرده بود سینه برهنه بر امید شهید شدن چون از آن نومید شد از جهاد اصغر رو به جهاد اکبر آورد و خلوت گزید ناگهان طبل غازیان شنید نفس از اندرون زنجیر می‌درانید سوی غزا و متهم داشتن او نفس خود را درین رغبت

۱

گفت عیاضی نود بار آمدم

تن برهنه بوک زخمی آیدم

۲

تن برهنه می‌شدم در پیش تیر

تا یکی تیری خورم من جای‌گیر

۳

تیر خوردن بر گلو یا مقتلی

در نیابد جز شهیدی مقبلی

۴

بر تنم یک جایگه بی‌زخم نیست

این تنم از تیر چون پرویزنیست

۵

لیک بر مقتل نیامد تیرها

کار بخت است این نه جلدی و دها

۶

چون شهیدی روزی جانم نبود

رفتم اندر خلوت و در چله زود

۷

در جهاد اکبر افکندم بدن

در ریاضت کردن و لاغر شدن

۸

بانگ طبل غازیان آمد به گوش

که خرامیدند جیش غزوکوش

۹

نفس از باطن مرا آواز داد

که به گوش حس شنیدم بامداد

۱۰

خیز هنگام غزا آمد برو

خویش را در غزو کردن کن گرو

۱۱

گفتم ای نفس خبیث بی‌وفا

از کجا میل غزا تو از کجا

۱۲

راست گوی ای نفس کین حیلت‌گریست

ورنه نفس شهوت از طاعت بریست

۱۳

گر نگویی راست حمله آرمت

در ریاضت سخت‌تر افشارمت

۱۴

نفس بانگ آورد آن دم از درون

با فصاحت بی‌دهان اندر فسون

۱۵

که مرا هر روز اینجا می‌کشی

جان من چون جان گبران می‌کشی

۱۶

هیچ کس را نیست از حالم خبر

که مرا تو می‌کشی بی‌خواب و خور

۱۷

در غزا بجهم به یک زخم از بدن

خلق بیند مردی و ایثار من

۱۸

گفتم ای نفسک منافق زیستی

هم منافق می‌مری تو چیستی

۱۹

در دو عالم تو مرایی بوده‌ای

در دو عالم تو چنین بیهوده‌ای

۲۰

نذر کردم که ز خلوت هیچ من

سر برون نارم چو زنده‌ست این بدن

۲۱

زانک در خلوت هر آنچ تن کند

نه از برای روی مرد و زن کند

۲۲

جنبش و آرامش اندر خلوتش

جز برای حق نباشد نیتش

۲۳

این جهاد اکبرست آن اصغرست

هر دو کار رستمست و حیدرست

۲۴

کار آن کس نیست کو را عقل و هوش

پرد از تن چون بجنبد دنب موش

۲۵

آن چنان کس را بباید چون زنان

دور بودن از مصاف و از سنان

۲۶

صوفیی آن صوفیی این اینت حیف

آن ز سوزن کشته این را طعمه سیف

۲۷

نقش صوفی باشد او را نیست جان

صوفیان بدنام هم زین صوفیان

۲۸

بر در و دیوار جسم گل‌سرشت

حق ز غیرت نقش صد صوفی نبشت

۲۹

تا ز سحر آن نقشها جنبان شود

تا عصای موسوی پنهان شود

۳۰

نقشها را میخورد صدق عصا

چشم فرعونیست پر گرد و حصا

۳۱

صوفی دیگر میان صف حرب

اندر آمد بیست بار از بهر ضرب

۳۲

با مسلمانان به کافر وقت کر

وانگشت او با مسلمانان به فر

۳۳

زخم خورد و بست زخمی را که خورد

بار دیگر حمله آورد و نبرد

۳۴

تا نمیرد تن به یک زخم از گزاف

تا خورد او بیست زخم اندر مصاف

۳۵

حیفش آمد که به زخمی جان دهد

جان ز دست صدق او آسان رهد

تصاویر و صوت

مثنوی نسخهٔ قونیه، کاتب محمد بن عبدالله القونوی، پایان کتابت ۶۷۷ ه.ق » تصویر 526
مثنوی معنوی ( دفتر پنجم و ششم )  بر اساس آخرین تصحیح نیکلسون و مقابله با نسخهٔ قونیه به کوشش حسن لاهوتی - جلال الدین محمد بن محمد مولوی - تصویر ۲۱۵

نظرات

user_image
محمدامین مروتی
۱۳۹۴/۰۸/۱۲ - ۰۵:۳۹:۵۲
مقایسه جهاد اصغر و جهاد اکبر و تاثیر خلوت نشینیمحمدامین مروتیمولانا در مقایسه جهاد اصغر (غزا) و جهاد اکبر (مبارزه با نفس) می گوید تاثیر نیکوی خلوت نشینی بدان سبب است که در خلوت کسی نیست که خریدار خودنمایی و ریای ما باشد:نذر کردم که ز خلوت هیچ منسر برون نارم چو زنده‌ست این بدنزانک در خلوت هر آنچ تن کندنه از برای روی مرد و زن کندجنبش و آرامش اندر خلوتشجز برای حق نباشد نیتشجهاد اصغر کار رستم دستان است ولی جهاد اکبر کار حضرت علی(ع):این جهاد اکبرست آن اصغرستهر دو کار رستمست و حیدرستجهاد اکبر کار هر کسی نیست و قلیلی از اهل تصوف این کاره اند و مابقی تنها نقش صوفی را بازی می کنند و صوفیان حقیقی را بد نام می کنند. هستند صوفیانی که از جنبش موشی هوش می بازند و به سوزنی کشته می شوند و هستند صوفیانی که شمشیر، طعمه ایشان است :کار آن کس نیست کو را عقل و هوشپَرّد از تن، چون بجنبد دنب موشصوفیی آن ، صوفیی این، اینت حیفآن زِ سوزن کشته، این را ؛ طعمه◦ سیفنقشِ صوفی باشد؛ او را نیست جانصوفیان، بدنام◦ هم زین صوفیانمولانا می گوید مرگ نفس از مرگ تن مهمتر است و چه بسا کسانی که به ریا کشته می شوند و اجری ندارند و کسانی که کشته نمی شوند و به خاطر صدقشان اجر می برند.لذا تا نفس رهزن نمیرد، به مرگ صوری نباید دلخوش کرد. زیرا نفس راکب و سوار است و تن مرکب و مرگ راکب یعنی نفس مهمتر است از مرگ مرکب یا تن:این همه مُردن، نه مرگ صورتستاین بدن مر روح را چون آلتستای بسا خامی که ظاهر خونش ریختلیک نفسِ زنده آن جانب گریختآلتش بشکست و رهزن زنده ماندنفس زنده‌ست، ارچه مرکب خون فشاندکافری که در جنگ کشته شود به مقام ابوسعید ابوالخیر -که در جنگ کشته نشد- را نمی گیرد:گر به هر خون ریزیی گشتی شهیدکافری کشته، بُدی هم بوسعیدکسی که نفسش مرده، وفق حدیث قدسی "نوافل" ، جسمش به آلتی در دست خدا تبدیل شده:ای بسا نفسِ شهیدِ مُعتمَدمرده، در دنیا چو زنده می‌رودروحِ ره‌زن مُرد و تن، که تیغ اوستهست باقی در کف آن غزوجوستنفس چون مُبدَل شود این تیغِ تنباشد اندر دست صُنعِ ذوالمنن
user_image
کوروش
۱۴۰۱/۰۶/۱۵ - ۲۱:۱۱:۵۰
این جهاد اکبرست آن اصغرست   هر دو کار رستمست و حیدرست    
user_image
کوروش
۱۴۰۳/۰۲/۲۴ - ۰۶:۱۵:۵۵
صوفیی آن صوفیی این اینت حیف   آن ز سوزن کشته این را طعمه سیف   مصرع اول چجوری خونده میشه و معناش چیه