مولانا

خود فریبی و دنیا طلبیمحمدامین مروتیمولانا در دفتر ششم حکایت ترکی را می گوید که شنیده بود خیاطان با انواع حیَل، از پارچه مردمان می دزدند و مدعی بود هیچ خیاطی نمی تواند این کار را با او بکند و بر سر این ادعا با دیگران بر سر اسبش شرط بست:پس بگفتندش که از تو چست‌ترمات او گشتند در دعوی مپررو به عقل خود چنین غره مباشکه شوی یاوه تو در تزویرهاشگرم‌تر شد ترک و بست آنجا گروکه نیارد برد نی کهنه نی نومُطمعانش گرم‌تر کردند زوداو گرو بست و رهان را بر گشودکه گرو این مرکب تازی منبدهم ار دزدد قماشم او به فنبامدادان اطلسی زد در بغلشد به بازار و دکان آن دغلخیاط با چرب زبانی خوشامدش می گوید و مهرش را در دل ترک می اندازد:پس سلامش کرد گرم و اوستادجست از جا لب به ترحیبش گشادگرم پرسیدش ز حدِّ ترک بیشتا فکند اندر دل او مهر خویشخیاط شروع به گفتن داستانهای خنده دارکرد. وقتی چشمان ترک از خنده بسته می شد تکه ای از پارچه را می دزدید:ترک خندیدن گرفت از داستانچشم تنگش گشت بسته آن زمانپاره‌ای دزدید و کردش زیر راناز جزِ حق، از همه اَحیا نهان ترک هم او را بیشتر به لاغ گویی تشویق می کرد تا آن که خیاط بر او رحم آورد که اگر بیش از این برایت لاغ گویم، جامه به تنت تنگ می شود:گفت درزی ای طواشی بر گذروای بر تو گر کنم لاغی دگر،پس قبایت تنگ آید باز پساین کند با خویشتن خود هیچ کس؟مولانا نتیجه می گیرد که اسیر لاغِ دنیا شدن، بدکردن با خود است:خنده ی چه رمزی ار دانستییتو به جای خنده خون بگرستییاحوال بشر خود افسانه ای خنده دار است. انسان دنبال افسانه های دنیوی می رود و گمان می کند دنبال خوشی و خوشبختی است:ای فسانه گشته و محو از وجودچند افسانه بخواهی آزمودخندُمین ‌تر از تو هیچ افسانه نیستبر لب گورِ خراب خویش ایستای فرو رفته به گور جهل و شکچند جویی لاغ و دستان فلکتا به کی نوشی تو عشوه ی این جهانکه نه عقلت ماند بر قانون، نه جاندنیا همان درزی است و پارچه همان عمر تو که به قیچی ماه و سال بریده می شود. پس از صد سال به دلیل اسارت در لاغ دنیا، مانند طفلان هستی:می‌درد می‌دوزد این درزی عامجامه ی صدسالگانِ طفلِ خاماطلس عمرت به مقراض شهوربرد پاره‌پاره خیاطِ غروررفتن به دنبال سعد و نحس اختران، عین فریب و غرور و مغبون شدن و هدر دادن اطلس عمر به دست خیاط دنیا و سرگرم شدن به لاغ گویی های اوست:تو تمنا می‌بری که اختر مداملاغ کردی سعد بودی بر دوامسخت می‌رنجی ز خاموشی اووز نحوس و قبض و کین‌کوشی اوکه چرا زهره ی طرب در رقص نیست؟بر سعود و رقصِ سعد او مه‌ایستاخترت گوید که گر افزون کنملاغ را، پس کُلّیت مغبون کنمتو مبین قَلّابی این اخترانعشق خود بر قلب‌زن بین ای مُهان

در مصرع دوم از بیت سوم، واژه دلال را به وبال اصلاح کنید. وبال اصطلاح نجومی است و در این شعر از فنون نجوم آموزش استفاده شده.