مولانا

مولانا

غزل شمارهٔ ۱۰۳۴

۱

مکن یار مکن یار مرو ای مه عیار

رخ فرخ خود را مپوشان به یکی بار

۲

تو دریای الهی همه خلق چو ماهی

چو خشک آوری ای دوست بمیرند به ناچار

۳

مگو با دل شیدا دگر وعده فردا

که بر چرخ رسیدست ز فردای تو زنهار

۴

چو در دست تو باشیم ندانیم سر از پای

چو سرمست تو باشیم بیفتد سر و دستار

۵

عطاهای تو نقدست شکایت نتوان کرد

ولیکن گله کردیم برای دل اغیار

۶

مرا عشق بپرسید که ای خواجه چه خواهی

چه خواهد سر مخمور به غیر در خمار

۷

سراسر همه عیبیم بدیدی و خریدی

زهی کاله پرعیب زهی لطف خریدار

۸

ملوکان همه زربخش تویی خسرو سربخش

سر از گور برآورد ز تو مردهٔ پیرار

۹

ملالت نفزایید دلم را هوس دوست

اگر ره زندم جان ز جان گردم بیزار

۱۰

چو ابر تو ببارید بروید سمن از ریگ

چو خورشید تو درتافت بروید گل و گلزار

۱۱

ز سودای خیال تو شدستیم خیالی

کی داند چه شویم از تو چو باشد گه دیدار

۱۲

همه شیشه شکستیم کف پای بخستیم

حریفان همه مستیم مزن جز ره هموار

تصاویر و صوت

کلیات شمس یا دیوان کبیر با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر » تصویر 631
کلیات شمس تبریزی انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۶ » تصویر 401
عندلیب :

نظرات

user_image
حمیدرضا
۱۳۸۷/۰۷/۲۵ - ۰۸:۴۰:۳۶
بعضی از مصاریع این غزل بر وزن «مفاعیل فعولن مفاعیل فعولن» هستند که از وزن اصلی (مفاعیل مفاعیل مفاعیل فعولن) یک هجای کوتاه کمتر دارد (در واقع وزن فرعی یاد شده یک وزن دوری است که می‌توان آن را به صورت «مفاعیل فعولات - مفاعیل فعولات» تقطیع کرد که با متحرک کردن هجای آخر دور اول و چسباندن آن به دور دوم به وزن اصلی می‌رسیم). علی رغم حذف این هجا، مشکل وزنی احساس نمی‌شود و اگر در قواعد عروض سنتی قاعده‌ای برای پوشش این تبدیل وجود نداشته باشد (آیا وجود ندارد؟!)، می‌توان این نمونه را از شواهد نارسایی عروض سنتی به حساب آورد.
user_image
رسته
۱۳۸۷/۰۷/۲۵ - ۱۱:۵۴:۳۸
این موضوع در کتاب های عروض در مبحث " اختیارات شاعر" مفصلا بحث شده است، حال که دست به کار گنجاندن وزن غزل ها در حاشیه ی غزل ها شده اید خوب است که به مبحث های گفته شده مراجعه بفرمایید. اختیارات شاعر هم مطابق قواعد معینی است . در اختیارات شاعر ممکن است هجای کوتاه و بلند تبدیل شوند و یا قلب گردند. به دون آگاهی از اختیارات شاعر تقطیع کار بسیار مشکلی خواهد شد. این ها نارسایی عروض نیست. به هر حال عروض یک ابزار خیلی دقیق نیست بلکه یک ابزار تقریبی است و با وجود این برای سنجیدن وزن ها کافی است، آن چه مهم است گوش است که باید وزن را بسنجد. به همین خاطر باید که گفته اند که شعر را باید با صدای بلند خواند تا وزن درست ن به دست آید.
user_image
امین
۱۳۹۳/۰۸/۲۰ - ۱۴:۳۷:۲۹
بنام شایان سلام بآختگان قلمه ی جان کآنچه شـده شایدست و کِشتن دان ، بایـد باری ، نقــد و قـواره ی ماست . . . ورای دل اغیار بروال یار
user_image
نادر..
۱۳۹۷/۱۰/۲۶ - ۱۳:۳۱:۱۶
عطاهای تو نقد است..
user_image
ماهان زندی
۱۳۹۹/۱۲/۲۶ - ۰۳:۴۷:۳۰
ابیاتی از این غزل را خانم پریسا با آهنگ سازی سعید فرجپوری اجرا کردند که شنیدنش را به دوستان توصیه میکنم
user_image
غبار ره
۱۴۰۰/۰۷/۲۹ - ۰۵:۳۳:۱۰
لطفاً اصلاح شود: بیت ۹ ره زندم (باید جدا نوشته شود) بیت ۱۱ که داند
user_image
هادی رنجبران
۱۴۰۰/۱۰/۰۴ - ۰۱:۳۱:۰۷
7. معنی بیت: تو در ازل ما را با همین عیب¬هایی که داریم، به علم خویش، دیدی و خریدار ما شدی. ما چه متاع¬های پُرعیبی بودیم و تو چه خریدار با لطف و گذشتی.
user_image
غبار ره
۱۴۰۱/۰۲/۲۷ - ۱۵:۴۱:۳۶
تو در اوج غروری که در آینه حتی به خود دل نسپاری