مولانا

مولانا

غزل شمارهٔ ۱۴۹۷

۱

به جان جمله مستان که مستم

بگیر ای دلبر عیار دستم

۲

به جان جمله جانبازان که جانم

به جان رستگارانش که رستم

۳

عطاردوار دفترباره بودم

زبردست ادیبان می نشستم

۴

چو دیدم لوح پیشانی ساقی

شدم مست و قلم‌ها را شکستم

۵

جمال یار شد قبله نمازم

ز اشک رشک او شد آبدستم

۶

ز حسن یوسفی سرمست بودم

که حسنش هر دمی گوید الستم

۷

در آن مستی ترنجی می بریدم

ترنج اینک درست و دست خستم

۸

مبادم سر اگر جز تو سرم هست

بسوزا هستیم گر بی‌تو هستم

۹

توی معبود در کعبه و کنشتم

توی مقصود از بالا و پستم

۱۰

شکار من بود ماهی و یونس

چو حاصل شد ز جعدت شصت شستم

۱۱

چو دیدم خوان تو بس چشم سیرم

چو خوردم ز آب تو زین جوی جستم

۱۲

برای طبع لنگان لنگ رفتم

ز بیم چشم بد سر نیز بستم

۱۳

همان ارزد کسی کش می پرستد

زهی من که مر او را می پرستم

۱۴

ببرد از کسی کآخر ببرد

به سوی عدل بگریزید ز استم

۱۵

چو ری با سین و تی و میم پیوست

بدین پیوند رو بنمود رستم

۱۶

یقین شد که جماعت رحمت آمد

جماعت را به جان من چاکرستم

۱۷

خمش کردم شکار شیر باشم

که تا گوید شکار مفترستم

تصاویر و صوت

کلیات شمس یا دیوان کبیر با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر » تصویر 777
کلیات شمس تبریزی انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۶ » تصویر 564
عندلیب :

نظرات

user_image
تاوتک
۱۳۹۳/۰۴/۰۶ - ۱۶:۲۴:۲۰
دفتر باره خیلی زیباست مثل شکم باره!واشاره است به عطارد که کاتب گردون است و ستاره ی اهل ادب
user_image
ali tarefi
۱۳۹۴/۰۹/۰۲ - ۱۳:۳۶:۲۶
زیباست واقعا زیباست.شعر عشق است
user_image
کریم
۱۳۹۵/۰۱/۱۴ - ۱۰:۱۶:۴۳
همایون شجریان این مثنوی را به استادی تمام اجرا کرده است.
user_image
شهاب طاهری
۱۳۹۵/۰۲/۲۰ - ۱۲:۰۵:۳۷
سلاماگر در بیت سوم "عطارد" همان سیاره نزدیک به خورشید است باید "عُطارُد" و اگر منظور ستاره ای است از ستاره های خنس در آسمان دوم باید "عُطارِد" خوانده شود.البته من فکر میکنم که دومی درست باشه.
user_image
بابک چندم
۱۳۹۵/۰۲/۲۱ - ۰۶:۳۵:۳۳
شهاب طاهری گرامی،عطارد و یا تیر و (Mercury) در علم هیئت و نجوم سبک قدیم حاکم بر علم و دانش و عقل و منطق است و نمادش هم کتاب... در اینجا اشاره به اوست که بالادست ادیبان می نشسته...
user_image
محمد طرفی
۱۳۹۶/۰۵/۰۱ - ۱۸:۲۴:۲۸
واقعا این شعر عالی هست پیشنهاد میکنم با صدای همایون شجریان گوش بدید خیلی عالی هست
user_image
ماهک
۱۳۹۶/۰۵/۲۵ - ۰۶:۵۷:۲۳
شعر مولانا بسیار پیچیده است
user_image
علی خطیبی
۱۳۹۸/۰۲/۰۵ - ۰۲:۲۶:۴۳
دوستان فرمودند، باز هم عرض می‌کنم: همایون شجریان، این شعر را، با تنبورنوازیِ خارق‌العادهٔ سهراب پورناظری، بی‌نظیر اجرا کرده است. پیشنهاد می‌کنم تصویری‌اش را ببینید و بشنوید.
user_image
امید
۱۳۹۸/۰۳/۰۳ - ۲۲:۱۷:۴۴
اطلاع از نحوه حرکت عطارد در اون زمان ؟؟ با چه وسیله ای ؟
user_image
روژین
۱۳۹۸/۰۵/۰۲ - ۰۳:۵۷:۲۴
چرا به جان رستگارانش که رستم؟؟؟
user_image
معراج
۱۳۹۸/۰۹/۲۵ - ۱۴:۱۱:۳۰
بیت پنجم در کتاب دیوان کبیر ذکر شده حمال یار نه جمال یار ..... حمال یار شد قبله نمازم . حمال در دهخدا چنین معنی شده : غرامت و تاوان که قومی از قوم دیگر حمل می کنند!
user_image
محمد رئوف rauf۱۳۳۷@yahoo.com
۱۴۰۱/۰۱/۱۰ - ۰۸:۰۳:۱۳
با درود بر عزیزان و تفاسیرـزیبایشان. اما آن عزیزی که فرموده "حمال یار شد"یعنی" دیه بگیر یار شد "کمی از زیبایی شعر کاسته! جمال یار شد قبله نمازم اظهر من الشمس است و نیاز به تعمق و تفسیر ندارد.
user_image
نیما س
۱۴۰۱/۰۳/۰۱ - ۰۶:۰۲:۰۷
استاد همایون جان شجریان چه زیبا خواندند
user_image
عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳
۱۴۰۱/۱۲/۰۹ - ۰۴:۰۷:۴۷
در این غزل مولانا اشاره ای دارد به زمانی که درگیر کتاب و دفتر و مدرسه بود و به اصطلاح به دنبال علم قال بود و نیز نشان می دهد که قبل از ورود شمس، با ادباء سر و کار داشته حداقل با دیوان و شعر ادیبان دفتر باره بودن یعنی زیاد اهل دفتر و کتاب و علم و مدرسه بودم عطاردوار دفترباره بودمزبردست ادیبان می نشستم اما وقتی شمس وارد شد همه را شست و با خود برد و آن فقیه برجسته دست از همه چیز برداشت چو دیدم لوح پیشانی ساقیشدم مست و قلم‌ها را شکستم
user_image
سیامک یوسفی
۱۴۰۲/۰۴/۲۱ - ۰۹:۲۴:۱۸
برای درک معنی بیت دوم من آنرا چنین میپندارم:به جان جمله جانبازان "ز جانم"به جان رستگارانش "برستم"یعنی از جان برستم.