مولانا

غزل شمارهٔ ۱۹۱۱

تو را پندی دهم ای طالب دین

یکی پندی دلاویزی خوش آیین

مشین غافل به پهلوی حریصان

که جان گرگین شود از جان گرگین

ز خارش‌های دل ار پاک گردی

ز دل یابی حلاوت‌های والتین

بجوشند از درون دل عروسان

چو مرد حق شوی ای مرد عنین

ز چشمه چشم پریان سر برآرند

چو ماه و زهره و خورشید و پروین

بنوش این را که تلقین‌های عشق است

که سودت کم کند در گور تلقین

به احسان زر به خوبان آن چنان ده

که نفریبند زشتانت به تحسین

نمی‌خواهند خوبان جز ممیز

بمفریبان تو ایشان را به کابین

ز تو آن گلرخان را ننگ آید

چو بفروشی تو سرگی را به سرگین

۱۰

ز سنگ آسیا زیرین حمول است

نه قیمت بیش دارد سنگ زیرین

۱۱

میان سنگ‌ها آن بیش ارزد

که افزون خورده باشد زخم میتین

۱۲

ز اشکست تجلی فضل دارد

میان کوه‌ها آن طور سینین

۱۳

خمش کن صبر کن تمکین تو کو

که را ماند ز دست عشق تمکین

کلیات شمس یا دیوان کبیر با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر » تصویر 1038

کلیات شمس تبریزی انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۶ » تصویر 708

عندلیب :

یوسف عفراوی

۱۴۰۱/۰۲/۲۱ - ۰۶:۱۴:۰۴

معنی بیت 10 چی میشه

رضا از کرمان

۱۴۰۳/۰۴/۰۴ - ۰۳:۲۹:۱۲

سلام جناب عفراوی احتمالا با ساختار وتکنیک خردن کردن غلات در آسیاب های قدیمی آشنایی دارید ولی برای تفهیم معنی بیت، خود را لازم به توضیح بیشتر میبینم در آسیابهای قدیمی یا دست آس که به احتمال قوی ابداع آن توسط بشر به دوران نو سنگی برمیگردد دو سنگ که سنگ پایین ثابت وبا سطحی محدب وسنگ بالایی که بصورت مقعر تراشیده و برروی سنگ زیرین قرار میگرفت وتوسط نیرویی بیرونی مثل آب ،باد ،حیوانات ویا با نیروی دست انسان به گردش در می آمد وبا ورود غلات از روزن سنگ بالایی وقرار گرفتن در مسیر گردش دوسنگ خرد واصطلاحاً آسیاب گردیده و از لبه بیرونی سنگها خارج، ومورد استفاده واقع میشد ، از نظر ساختاری در آسیابهای قدیمی دوسنگ بالا وپایین از یک جنس بوده واحتمالا ازنزدیکترین معدن محلی استخراج وپرداخت ومورد استفاده قرارمیگرفته اند در اینجا جناب مولانا به همین مطلب اشاره کرده که سنگ زیرین ارزشش از نقطه نظر جنس یا ساخت از سنگ رویین بیشتر نیست ولی بدلیل تحمل فشار بیشتر (حد اقل وزن سنگ بالا ) دارای ارزش مضاعف میگردد حتما دوست گرامی این مثل بکار گرفته شده در اخبار الاشراف عبید زاکانی در باب حلم وبردباری را شنیده ای که میگویند مرد باید که در کشاکش دهر/// سنگ زیرین آسیا باشد یا آنجا که سعدی میگوید بگرد بر سرم ای آسیای دور زمان /// بهر جفا که توانی که سنگ زیرینم یا در جای دیگر سعدی در باب روابط زناشویی ودر نصیحت تحمل درشتی گفتار واعمال زنان خانه ، به مردان میگوید به شب سنگ بالایی ای خانه سوز /// چرا سنگ زیرین نباشی به روز که البته بنظرم تعبیر زیبایی نیست حال بگذریم بحث در خصوص مقام صبر وتحمل مشقات زندگی است در بیت 11 هم همین اشاره را دارد که فی المثل سنگ خام در اثر تحمل ضربات تیشه کوهکن و مجسمه ساز است که تبدیل به یک کالای لوکس، زینتی وقیمتی میگردد وگرنه با سایر سنگهای مشابه خود از نظر ترکیب کانی چه فرقی دارد هیچ با اجازه سروران چون صحبت از آسیاب شد نکته ای خارج از بحث را یاد آور میگردم که عده ای نا آگاه سود جو با اشتباه گرفتن سنگ سونسدالیت معروف به سنگ الماس آسیا وایجاد این مغالطه در اذهان عمومی مبادرت به تخریب آسیابهای قدیمی می نمایند که لازم به ذکر است که هیچ گونه الماسی در سنگ آسیاب وجود ندارد ونتیجه این مغالطه چیزی جز نابودی آثار وتمدن پیشینیان نخواهد بود . زخم میتین = زخم تیشه به تندی چنان اوفتاد در برم /// که میتین فرهاد بر بیستون شاد باشی عزیز

مولانا

غزل شمارهٔ ۱۹۱۱

تصاویر و صوت

عندلیب :

نظرات

یوسف عفراوی

رضا از کرمان