مولانا

مولانا

غزل شمارهٔ ۲۴۶۵

۱

آمده‌ای که راز من بر همگان بیان کنی

و آن شه بی‌نشانه را جلوه دهی نشان کنی

۲

دوش خیال مست تو آمد و جام بر کفش

گفتم می نمی‌خورم گفت مکن زیان کنی

۳

گفتم ترسم ار خورم شرم بپرد از سرم

دست برم به جعد تو باز ز من کران کنی

۴

دید که ناز می‌کنم گفت بیا عجب کسی

جان به تو روی آورد روی بدو گران کنی

۵

با همگان پلاس و کم با چو منی پلاس هم

خاصبک نهان منم راز ز من نهان کنی

۶

گنج دل زمین منم سر چه نهی تو بر زمین

قبله آسمان منم رو چه به آسمان کنی

۷

سوی شهی نگر که او نور نظر دهد تو را

ور به ستیزه سر کشی روز اجل چنان کنی

۸

رنگ رخت که داد رو زرد شو از برای او

چون ز پی سیاهه‌ای روی چو زعفران کنی

۹

همچو خروس باش نر وقت شناس و پیش رو

حیف بود خروس را ماده چو ماکیان کنی

۱۰

کژ بنشین و راست گو راست بود سزا بود

جان و روان تو منم سوی دگر روان کنی

۱۱

گر به مثال اقرضوا قرض دهی قراضه‌ای

نیم قراضه قلب را گنج کنی و کان کنی

۱۲

ور دو سه روز چشم را بند کنی به‌اتّقوا

چشمه چشم حس را بحر در عیان کنی

۱۳

ور به نشان ما روی راست چو تیر ساعتی

قامت تیر چرخ را بر زه خود کمان کنی

۱۴

بهتر از این کرم بود جرم تو را گنه تو را

شرح کنم که پیش من بر چه نمط فغان کنی

۱۵

بس که نگنجد آن سخن کو بنبشت در دهان

گر همه ذره ذره را بازکشی دهان کنی

تصاویر و صوت

کلیات شمس یا دیوان کبیر با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر » تصویر 1394
کلیات شمس تبریزی انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۶ » تصویر 906

نظرات

user_image
ناشناس
۱۳۹۱/۰۵/۱۸ - ۰۸:۵۹:۵۵
در بیت هشتم در درج فاصله اشتباه رخ داد است. غلط: رنگ رخت که داد روز رد شو از برای او.صحیح: رنگ رخت که داد؟ رو زرد شو از برای او
user_image
امین افشار
۱۳۹۵/۰۶/۰۷ - ۰۶:۰۶:۱۱
دروداشتباه می کنید، همان کاملن درست است و به وزن: رنگ رخت که داد؟ روز، رد شو از برای اوآنچه به گمانتان درست است وزن را بر هم می زند و معنا را.بدرود
user_image
صحرا
۱۳۹۶/۰۳/۳۱ - ۰۲:۳۸:۰۸
طبق خوانش دکتر سروش رو زرد شو از برای او
user_image
حسین
۱۳۹۶/۰۵/۱۴ - ۰۳:۰۴:۲۲
سلام و درود میخواستم ببینم در بیت:با همگان پلاس کنی با چو منی پلاس هم پلاس در این بیت به چه معنا است
user_image
م ت
۱۳۹۶/۰۸/۰۷ - ۰۱:۰۱:۰۰
سلام و وقت بخیردر بیت زیر " پلاس " به چه معنی؟* با همگان پلاس و کم با چو منی پلاس هم *
user_image
حسین،۱
۱۳۹۶/۰۸/۰۷ - ۰۲:۱۲:۲۳
می گوید با همه نیرنگ می بازی ، به من هم کلک می زنی در بیت بعد : من خودم سر آمد مکاران هستم ، رازت را از من پنهان مکن .وَمَکَروا وَمَکَرَ اللَّهُ ۖ وَاللَّهُ خَیرُ الماکِرینَ
user_image
ع.طباطبایی
۱۳۹۶/۰۹/۰۵ - ۱۶:۴۴:۱۹
براساس تصحیح دکتر شفیعی کدکنی باید بخونیم:رنگ رخت که داد؟ رو، زرد شو از برای اوهم چنین مصراع:کژبنشین وراست گوی که ظاهرا بی ربط میاد نسبت به مصراع دوم،یک نوع ضرب المثله
user_image
محمد
۱۳۹۶/۰۹/۲۸ - ۱۳:۳۱:۴۷
خاصبک: نام شخصی بوده که با ملک و اتابک محمد پیوست و مردی مکار بود: چون ملک و اتابک محمد دو سه ماه در ضیافت خانه امراء ایگ بودند. پس بر عزم استعداد روی بفارس نهادند و در پسا خاصبک با ملک و اتابک محمد پیوست و فوجی از سوارو پیاده داشت . این خاصبک مردی بود مکار ناحق شناس با اتابک محمد آغاز مساوی اتابک زنگی نهاد و گفت از وی و مدد وی حسابی برنتوان گرفت . (تاریخ افضل ص 68). لغت نامه یی دهخدا
user_image
محمد رضا شریعت
۱۳۹۶/۱۰/۲۶ - ۱۸:۵۵:۱۷
با همگان پلاس با همچو منی پلاس کم !اینجا پلاس به معنای جامه نمی تواند باشد بلکه پلاس به مفهوم نشستن راحت در بزمی ؛ مجلسی؛ هم پیاله شدن ؛ و بی غل وغش بودن است . به این مفهوم که با همگان می نشینی و در بزمشان شرکت می کنی اما با همچو منی که(که بسیار به هم نزدیکتریم از لحاظ روحی) کمتر هم پلاس می شوی ؟!
user_image
سلام
۱۳۹۷/۰۱/۲۴ - ۱۳:۴۰:۲۳
روز به نعمت الهی . آهنگ پلاس
user_image
سلام
۱۳۹۷/۰۱/۲۴ - ۱۳:۴۱:۲۲
اقای روزبه نعمت اللهی آهنگ پلاس
user_image
فرهاد
۱۳۹۷/۰۲/۰۳ - ۰۷:۳۵:۱۳
خاصبک از دو بخش خاص (مخصوص، ویژه) و بک(بیک ، بزرگ) تشکیل شده و شخصی بوده که به یک کار خاصی گمارده می شده و امروزه مامور مخصوص گفته می شود. خاصبک نهان یعنی امیر یا نگهبان ویژه اسرار نهان
user_image
فرهاد
۱۳۹۷/۰۲/۰۳ - ۰۹:۰۶:۲۴
امارت و امیرنشینی‌ امارت از نظر ماوردی به سه‌گونه «استکفا»، «خاصه» و «استیلا» تقسیم می‌شود. 2- امیر خاصه همانند امیر استکفا، از اختیارات وسیع بهره‌مند نیست، بلکه خلیفه برای انجام کارهای ویژه‌ای همچون سازمان‌دهی سپاه، دفاع از قلمرو اسلامی، جلوگیری از توهین به مقدسات اسلامی، اجرای مجازات‌ها و اعزام کاروان‌های حج، به انتخاب ونتصاب امیری دست می‌زند که به «امیر خاصه» معروف است. امیر خاصه نمی‌تواند به جمع‌آوری خراج و صدقات و نیز جهاد بپردازد. در مقابل، در تمامی کارهایی که اوامر خلیفه درباره آن‌ها موجود نیست، صرفاً تا زمان دریافت و وصول دستورات خلیفه، می‌تواند به رأی شخصی عمل کند. صفات و ویژگی‌های امیر خاصه در حد وزیر تنفیذ است، با این تفاوت که امیر خاصه باید مسلمان باشد تا صلاحیت رسیدگی به امور مسلمانان را در چهارچوب وظایف مذکور داشته باشد. «1»نام کتاب : اندیشه سیاسی مسلمانان نویسنده : شیرودی، مرتضی جلد : 1 صفحه : 96-97پیوند به وبگاه بیرونی
user_image
فرهاد
۱۳۹۷/۰۲/۰۳ - ۰۹:۳۶:۲۲
گویند مفلسی مقروض چون ازعهده ٔ ادای همه ٔ دیون برآمدن نمی توانست به اشارت یکی از وامخواهان اظهار جنون را در جواب مطالبت هر طلبکاری کلمه ٔ پلاس می گفت به این شرط که چون دائنان بر دیوانگی او یقین کرده پراکنده شوند وام او را بگزارد.مرد چنین کرد و وام خواهان او را دیوانه پنداشته کم کم از مطالبت دیون خویش دست بازداشتند. چون وامخواه نخستین به پیمان رفته به تقاضای دین خویش آمد مفلس درجواب او نیز این کلمه بگفت و او متحیر مانده گفت باهمه پلاس با من هم پلاس ؟ : چند گوئی سنائی آن من استبا همه کس پلاس با من هم .سنائی
user_image
احسان
۱۳۹۷/۰۳/۰۴ - ۰۴:۵۵:۳۷
مولانا در غزل آمده ام که سر نهم ...
پاسخی برای این غزل آورده که گویی اینجا چنان طالب نبوده یا خمار بوده که در آن غزل میگوید :این غزلم جواب آن باده که داشت پیش منگفت بخور نمیخوری پیش کسِ دگر برم ...
user_image
سجاد
۱۳۹۷/۰۶/۰۸ - ۰۰:۳۰:۳۶
سلام از این شعر یک آهنگ هم روزبه نعمت اللهی خونده به اسم پلاسالبته این غزل و غزل شماره 2472
user_image
مهدی
۱۳۹۷/۰۶/۱۶ - ۰۵:۳۶:۴۲
اقای روزبه نعمت الهی به تازگی در یکی از کاورهایشان از این شعر حضرت بهره برده اند
user_image
عارف
۱۳۹۸/۰۸/۱۱ - ۱۱:۴۴:۴۰
از گنجور عزیز تقاضا می شود اصلاح کنندرنگ رخت که داد؟ رو زرد شو از برای او
user_image
زیبا روز
۱۳۹۹/۰۲/۱۹ - ۱۵:۱۹:۱۴
بهتر از این کرم بود؟جرم تو را گنه تورا یعنی همانند حضرت آدم ادب داشته باش و خود را مسئول نافرمانی و خوردن از میوۀ دانش بدانحواندن شعر با صدای مخمد بینشپیوند به وبگاه بیرونی
user_image
شمس تبریزی
۱۳۹۹/۰۵/۰۸ - ۱۶:۳۰:۴۷
این بیتچشمه‌ی چشم حس را بحر در عیان کنیبرام مبهمه، اساتید توضیح بدن،منت بردارم
user_image
علی شاهنوشی
۱۳۹۹/۰۶/۱۴ - ۰۴:۳۵:۲۸
سلام دوستانکسی میدونه منظور از گنج دل زمین منم سر چه نهی تو برزمین قبله ی آسمان منم رو چه به آسمان کنی چیست؟؟؟ منظور نگاهی عارفانه است؟ زیرا مولانا اعتقاد داشته که گنج و جان گران یا روح خدایی در هر شخص و هر چیزی است؟ منظور همان وحدت در کثرت است؟
user_image
تهمینه
۱۳۹۹/۰۷/۰۳ - ۱۶:۵۵:۳۹
سلام پیشنهاد میکنم این شعر رو با عینک مهدویت یکبار بررسی کنید . چیزای جالبی می فهمیدبه طور مثال: گنج دل زمین منم سر چه نهی تو بر زمین قبله آسمان منم رو چه به آسمان کنیبرداشت من اینه که بیت مذکور در مورد انسان های بسیار خوب میتونه باشه. همون طور که میدونید، عشقی که خداوند به بندهاش داره از عشق مادر به فرزند بینهایت بیشتره، لذا میشه منظور از آسمان در اینجا خداوند و فرشتگان باشه و منظور از قبله همان انسان های صالح و بندگان خاص و خوب خدا که یجورایی انقدر خدا عاشقشونه که یجورایی قبله خداوند به حساب میان.(این ی تشبیه زیاد درگیرش نشید)
user_image
فاضل
۱۳۹۹/۰۹/۱۱ - ۱۸:۲۵:۴۶
این شعر نشان دهنده مقام بالای مولوی است که در برخی تجربهای عرفانیش حتی بخدا ناز میکند انسان متحیر میشود که مولانا کجاها سیر و سلوک میکرده
user_image
عباس میرزابابایی
۱۳۹۹/۱۰/۲۳ - ۰۴:۲۲:۲۴
گنج دل زمین...بر اساس ولله ما فی السماوات والارض ....میتوان چنین برداشت کرد که متظور مولانا چنین است، بالاترین ارزشهای مادی زمین والاترین اززشهای ماورایی آسمانها از آن من است پس سر به خاک گذاشتن یا روبه آسمان کردن تنها نمادین وسمبلیک است باید در درون خودت خدا و حقیقت نظام آفرینش رابیابی انی قریب من حبل الورید
user_image
سهراب
۱۴۰۰/۰۱/۱۷ - ۲۲:۲۴:۴۸
با سلام خدمت همه دوستان عزیزبیت های با همگان پلاس و کم......و گنج دل زمین منم.......فکر میکنم این دوبیت رو مولانا از زبان خدا گفته باشندبا توجه به معنای دو بیت میشود پذیرفتبا همه افراد مکر و کم فروشی(کم در اینجا به معنای کم فروشی یا کم کاری است)میکنی و با کسی مثل من هم فریبکاری؟خاصبک( منظور همان خاصبکی هست که سرامد مکاران زمان خودش بوده با توجه به لغت نامه دهخدا) که نمی توان او را دید من هستم .آیا تو از کسی چون من راز پنهان میکنی؟( منظور مکرو و مکر الله.... هست)و در بیت دوم می فرماید: من خود گنج دل زمین هستم (مفهوم این هست که زمین خودش بنده من است) پس تو از چه به زمین سجده میکنی؟( درحالی که زمین خود برای من سجده میکند)قبله و مقصود سجده آسمان من هستم پس تو از چه رو به اسمان سجده میکنی؟( مفهوم این دو مصراع این هست که قبله حقیقی ما باید خداوند باشه و باید برای او خالص باشیم نه اینکه به نام او ولی بدون اخلاص به زمین سجده کنیم و از اسمان چشم یاری داشته باشیم)نمیدونم چجوری باید توضیح بدم بیت دوم رو اما مفهومی واضح برای خود من داره