شما اینجا هستید :
مولانا

مولانا

غزل شمارهٔ ۴۴۶

۱

گر چپ و راست طعنه و تشنیع بیهده‌ست

از عشق برنگردد آن کس که دلشده‌ست

۲

مه نور می‌فشاند و سگ بانگ می‌کند

مه را چه جرم خاصیت سگ چنین بده‌ست

۳

کوهست نیست که که به بادی ز جا رود

آن گله پشه‌ست که بادیش ره زده‌ست

۴

گر قاعده است این که ملامت بود ز عشق

کری گوش عشق از آن نیز قاعده‌ست

۵

ویرانی دو کون در این ره عمارتست

ترک همه فواید در عشق فایده‌ست

۶

عیسی ز چرخ چارم می‌گوید الصلا

دست و دهان بشوی که هنگام مایده‌ست

۷

رو محو یار شو به خرابات نیستی

هر جا دو مست باشد ناچار عربده‌ست

۸

در بارگاه دیو درآیی که داد داد

داد از خدای خواه که این جا همه دده‌ست

۹

گفتست مصطفی که ز زن مشورت مگیر

این نفس ما زن‌ست اگر چه که زاهده‌ست

۱۰

چندان بنوش می که بمانی ز گفت و گو

آخر نه عاشقی و نه این عشق میکده‌ست

۱۱

گر نظم و نثر گویی چون زر جعفری

آن سو که جعفرست خرافات فاسده‌ست

تصاویر و صوت

کلیات شمس یا دیوان کبیر با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر » تصویر 291
کلیات شمس تبریزی انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۷۶ » تصویر 195
عندلیب :

نظرات

user_image
هنگامه حیدری
۱۳۹۳/۱۱/۱۹ - ۰۴:۱۰:۰۲
در بیت دوم می فرماید:مه نور می فشاند و سگ بانگ می کندمه را چه جرم ؟ خاصیت سگ چنین بده ست.این بیت با اندکی تغییر از سید حسن غزنوی است.اشاره ای به باوری قدیمی دارد که می گویند: آن هنگام که ماه در آسمان بدرکامل است و می درخشد سگان به آن پارس می کنند. در دوره های مختلف این جانور گاه سگ بوده است، گاه روباه گاه شغال...چنانگ شاملو در شعری می فرماید:شغالی گر ماه بلند را دشنام گفت ....حضرت مولانا در این بیت به مفهوم سرشت متفاوت و تمایز میان استعدادها نظر دارند. خاصیت ماه نور افشانی خاصیت سگ بانگ برداشتن است.در بیت نهم می فرماید:گفتست مصطفی که: ز زن مشورت مگیراین نفس ما زنست اگر چه که زاهده ستاشاره به این حدیث پیامبر دارد که: شاوروهن و خالفوهندر بیت آخر می فرماید : گر نظم و نثر گویی چون زر جعفریآن سو که جعفر ست خرافات فاسده ستزرجعفری: زر خالص که جعفر برمکی سکه زدن آن فرمود. (فرهنگ رشیدی ). زر خالص است و به جعفر برمکی نسبت دهند. (انجمن آرا). نوعی از زر خالص . (ناظم الاطباء). طلای خالص بود منسوب به جعفر نامی که کیمیاگر بوده است و بعضی گویند پیش از جعفر برمکی زر قلب سکه می کردند، چون او وزیر شد حکم فرمود که طلا را خالص کردند و سکه زدند و به او منسوب شد. (برهان ) (آنندراج ) (غیاث اللغات ). مسکوک زر منسوب به جعفر برمکی . درست جعفری . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) در مصراع دوم مقصود از جعفر ، امام جعفر صادق پایه گذار فقه جعفری است که عالم آل محمد است و با علم خود به جنگ با خرافه رفته است.
user_image
گیو
۱۴۰۰/۰۱/۱۴ - ۱۵:۲۶:۰۱
خانم حیدری، از اطلاعات روشن و بجایتان بی اندازه متشکرم. امیدوارم ابهامات دیگر اشعار حضرت مولانا را هم شما فرصت کرده در گنجور برای ما شاگردان راه این بزرگوار روشن بفرمایید. در ضمن از آنجاییکه حضرت مولانا یکی از بزرگان تصوف است به احتمال زیاد اشاره ایشان به حضرت امام جعفر صادق (ع) در این بیت به خاطر مقام والا و اساسیشان در حلقه سلسله های متصوفه میباشد تا تکیه به مقام فقاهتشان برای جلوگیری از خرافات، چه او فقیه حنفی بود و فقه و کلام معمولا باعث بحث و مجادله بوده و هست و در بعضی موارد مصون از تحمیل و حیله خرافات هم نیست. حضرت امام جعفر صادق (ع) محو یار بودند و فقیه، ولی به احتمال زیاد نه مست فقه:رو محو یار شو به خرابات نیستی هر جا دو مست باشد ناچار عربده‌ست
user_image
محسن جهان
۱۴۰۱/۰۲/۲۷ - ۰۴:۲۱:۴۸
تفسیر بیت ۱: منظور مولانا از این بیت اینست که؛ کسی که دلباخته معشوق ازلی است و خود در وجود او محو می‌داند، به هیچ طعنه، انتقاد و ناسزا گویی که او را از حضور در محضر باریتعالی منحرف کند توجه نمی‌کند.