ناصرخسرو

ناصرخسرو

قصیدهٔ شمارهٔ ۳۹

۱

ای به خور مشغول دایم چون نبات

چیست نزد تو خبر زین دایرات؟

۲

خود چنین بر شد بلند از ذات خویش

خیره خیر این نیلگون بی‌در کلات؟

۳

یا کسی دیگر مر او را بر کشید

آنکه کرسی‌ی اوست چرخ ثابتات؟

۴

جسم بی صانع کجا یابد هگرز

شکل و رنگ و هیات و جنبش بذات؟

۵

چند در ما این کواکب بنگرند

روز و شب چون چشمهای بی‌سبات؟

۶

گر بخواهی تا بدانی گوش دار

ور بدانی گوش من زی توست هات!

۷

بنگر اندر لوح محفوظ، ای پسر

خطهاش از کاینات و فاسدات

۸

جز درختان نیست این خط را قلم

نیست این خط را جز از دریا دوات

۹

خط ایزد را نفرساید هگرز

گشت دهر و دایرات سامکات

۱۰

زندگان هرسه سه خط ایزدند

مردمش انجام و آغازش نبات

۱۱

زندهٔ حق را به چشم دل نگر

زانکه چشم سر نبیند جز موات

۱۲

این که می‌بینی بتانند، ای پسر

گرچه نامد نامشان عزی و لات

۱۳

خلق یکسر روی زی ایشان نهاد

کس به بت زاتش کجا یابد نجات؟

۱۴

همچنان چون گفت می‌گوید سخن

دیو در عزی و لات و در منات

۱۵

حیلت و رخصت بدین در فاش کرد

مادر دیوان به قول بی‌ثبات

۱۶

لاجرم دادند بی‌بیم آشکار

در بهای طبل و دف مال زکات

۱۷

عاقلان را در جهان جائی نماند

جز که بر کهسارهای شامخات

۱۸

کس نیارد یاد از آل مصطفی

در خراسان از بنین و از بنات

۱۹

کس نجوید می نشان از هفت زن

کامده‌است اندر قران زایشان صفات

۲۰

بر نخواند خلق پنداری همی

مسلمات مؤمنات قانتات

۲۱

هر زمان بتر شود حال رمه

چون بودش از گرسنه گرگان رعات

۲۲

گر بخواهد ایزد از عباسیان

کشتگان آل احمد را دیات

۲۳

وای بومسلم که مر سفاح را

او برون آورد از آن بی‌در کلات

۲۴

من ز لذت ها بشستم دست خویش

راست چون بگذشتم از آب فرات

۲۵

بر امید آنکه یابم روز حشر

بر صراط از آتش دوزخ برات

تصاویر و صوت

دیوان اشعار حکیم ناصر خسرو قبادیانی به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق - ج ۱ - ناصر خسرو قبادیانی - تصویر ۳۵۲
دیوان ناصر خسرو به اهتمام جهانگیر منصور - ناصر بن خسرو بن حارث القبادیانی البلخی - تصویر ۱۳۰
دیوان قصاید و مقطعات ناصر خسرو (بضمیمه روشنائینامه و سعادتنامه و رساله ای بنثر با فهرست اعلام و تعلیقات) با مقدمهٔ تقی‌زاده - ابومعین حمیدالدین ناصر بن خسرو قبادیانی - تصویر ۱۹۵

نظرات

user_image
سید موسوی
۱۳۹۵/۰۴/۰۴ - ۱۲:۳۲:۰۶
در سطر ؛ وای بومسلم که مر سفاح را ای گونه نیز امده است ؛او برون اورد ازآن ( ویران قنات).
user_image
مرتضی
۱۳۹۶/۱۲/۰۳ - ۱۳:۴۱:۳۶
این شعر در «شرح سی قصیده ناصرخسرو» به اهتمام «مهدی محقق» آمده است و توضیحات مفصلی دارد. متاسفانه ایشان بیت های 13 و 14 و 16 را توضیح کامل نداده اند.
user_image
مرتضی
۱۳۹۶/۱۲/۰۳ - ۱۳:۴۷:۳۷
ب سیزدهم: مردم همه به بت ها روی آورده اند کسی با بت پرستی از آتش دوزخ نجات نمی یابد. (مصرع دوم پرسش تأکیدی است) ب شانزدهم: با حیله های فقهی و رخصت های شرعی (ب 15) بدون ترس و آشکارا مال زکات را برای خرید طبل و دف (که آلات لهو هستند) صرف کردند.