نظامی

نظامی

بخش ۱۷ - به خواب دیدن خسرو نیای خویش انوشیروان را

۱

چو آمد زلف شب در عطر سایی

به تاریکی فرو شد روشنایی

۲

برون آمد ز پردهْ سِحرسازی

شش‌اندازی به جای شیشه‌بازی

۳

به طاعت‌خانه شد خسرو کمربست

نیایش کرد یزدان را و بنشست

۴

به برخورداری آمد خواب نوشین

که بر ناخورده بود از خواب دوشین

۵

نیای خویشتن را دید در خواب

که گفت ای تازه‌خورشیدِ جهان‌تاب

۶

اگر شد چار مولای عزیزت

بشارت می‌دهم بر چار چیزت

۷

یکی چون ترشی آن غوره خوردی

چو غوره زان ترشرویی نکردی

۸

دلارامی تو را در بر نشیند

کزو شیرین‌تری دوران نبیند

۹

دوم چون مرکبت را پی بریدند

وزان بر خاطرت گردی ندیدند

۱۰

به شبرنگی رسی شبدیز نامش

که صرصر درنیابد گَردِ گامش

۱۱

سِیُم چون شه به دهقان داد تختت

وزان تندی نشد شوریده بختت

۱۲

به دست آری چنان شاهانه تختی

که باشد راست چون زرین‌درختی

۱۳

چهارم چون صبوری کردی آغاز

در آن پرده که مطرب گشت بی‌ساز

۱۴

نوا سازی دهندت باربد نام

که بر یادش گوارد زهر در جام

۱۵

به جای سنگ خواهی یافتن زر

به جای چار مهره چار گوهر

۱۶

ملک‌زاده چو گشت از خواب بیدار

پرستش کرد یزدان را دگر بار

۱۷

زبان را روز و شب خاموش می‌داشت

نمودار نیا را گوش می‌داشت

۱۸

همه شب با خردمندان نخفتی

حکایت باز پرسیدی و گفتی

تصاویر و صوت

خمسهٔ نظامی به تصحیح حسن وحید دستگردی » تصویر 27

نظرات

user_image
پورحیدری
۱۳۹۱/۱۱/۰۳ - ۱۴:۰۷:۰۸
"چو آمد زلف شب در عطر سایی" صحیح است
user_image
امیرشریعتی
۱۳۹۹/۰۵/۳۰ - ۲۱:۲۶:۳۵
لطفا در بیت دهم و چهاردهم فاصله بین کلمات گذاشته شود.بیت دهم " گرد گامش" یعنی گرد و خاک قدم اسب وبیت چهاردهم " باربد نام" یعنی نامش باربد استبا تشکر
user_image
علی کهربایی
۱۳۹۹/۰۹/۲۳ - ۰۵:۳۶:۱۳
به گمان من (و به استناد لغت نامه دهخدا «شش اندازی به جای شیشه بازی» به معنی «‌ ماه به جای خورشید » است. لطفا اگر اشتباه می کنم اصلاحم کنید.
user_image
فروزان
۱۳۹۹/۱۲/۰۱ - ۰۷:۰۰:۰۳
دربیت " که صرصر درنیابد گرد گامش" صرصر به معنی تند باد هست ؛ و معنی مصرع می شه تند باد هم به گرد پاش نمی رسه.
user_image
شهریار همتی
۱۴۰۲/۰۷/۱۷ - ۱۲:۱۸:۲۸
با سلام بعد از بیت ۹ این بیت را من در نسخه ای دیده ام که اینجا درج نگردیده بدست آری چنان شاهانه تختی که باشد راست چون زرین درختی
user_image
فرهود
۱۴۰۲/۰۹/۰۴ - ۱۸:۳۰:۰۵
شیشه‌باز کسی است که برای نمایش در حین رقص، ساغرها یا گوی‌های شیشه‌ای را پیاپی به هوا اندازد و بگیرد. در اینجا کنایه از خورشید است.
user_image
سید محسن
۱۴۰۲/۰۹/۱۳ - ۰۹:۰۰:۳۰
درود بر ادیبانشش اندازی یعنی تخته نرد بازی و یا یک بازی شبیه تخته نرد بوده است و شیشه بازی یعنی دیدن نور خورشید از پشت شیشه های رنگین که در پنجره های شاهانه قدیم وجود داشته است--در مجموع کنایه از شب و روز است