نظامی

نظامی

بخش ۲۰ - نمودن شاپور صورت خسرو را بار اول

۱

چو مشگین‌جعدِ شب را شانه کردند

چراغ روز را پروانه کردند

۲

به زیر تخته‌نرد آبنوسی

نهان شد کعبتین سندروسی

۳

بر آمد مشتری منشور بر دست

که شاه از بند و شاپور از بلا رست

۴

در آن دیر کهن فرزانه شاپور

فرو آسود کز ره بود رنجور

۵

درستی خواست از پیران آن دیر

که بودند آگه از چرخِ کهن‌سیر

۶

که فردا جای آن خوبان کدام است

کدامین آب و سبزیشان مقام است

۷

خبر دادنش آن فرزانه‌پیران

ز نزهت‌گاهِ آن اقلیم‌گیران

۸

که در پایان این کوهِ گران‌سنگ

چمن‌گاهی است گِردَش بیشه‌ای تنگ

۹

سحرگه آن سهی‌سروانِ سرمست

بدان مشگین‌چمن خواهند پیوست

۱۰

چو شد دوران سنجابی و شق‌دوز

سمور شب نهفت از قاقم روز

۱۱

سر از البرز بر زد جرم خورشید

جهان را تازه کرد آیین جمشید

۱۲

پگه‌تر زان بتان عشرت‌انگیز

میان در بست شاپور سحرخیز

۱۳

بر آن سبزه شبیخون کرد پیشی

که با آن سرخ گل‌ها داشت خویشی

۱۴

خجسته کاغذی بگرفت در دست

به عینه صورت خسرو در او بست

۱۵

بر آن صورت چو صنعت کرد لَختی

بدوسانید بر ساق درختی

۱۶

وز آن جا چون پری شد ناپدیدار

رسیدند آن پریرویان پریوار

۱۷

به سرسبزی بر آن سبزه نشستند

گهی شمشاد و گه گل‌دسته بستند

۱۸

گه از گل‌ها گلاب انگیختندی

گه از خنده طبرزد ریختندی

۱۹

عروسانی زناشویی ندیده

به کابین از جهان خود را خریده

۲۰

نشسته هر یکی چون دوست با دوست

نمی‌گنجید کس چون غنچه در پوست

۲۱

مِی‌ آوردند و در می‌ دل نشاندند

گل آوردند و بر گل می فشاندند

۲۲

نهاده باده بر کف ماه و انجم

جهان خالی ز دیو و دیو مردم

۲۳

همه تن شهوت آن پاکیزگان را

چنان کائین بود دوشیزگان را

۲۴

چو محرم بود جای از چشم اغیار

ز مستی رقصشان آورد در کار

۲۵

گه این می‌داد بر گل‌ها درودی

گه آن می‌گفت با بلبل سرودی

۲۶

ندانستند جز شادی شماری

نه جز خرم‌دلی دیدند کاری

۲۷

در آن شیرین‌لبان رخسار شیرین

چو ماهی بود گرد ماه پروین

۲۸

به یاد مهربانان عیش می‌کرد

گهی می‌داد باده گاه می‌خورد

۲۹

چو خودبین شد که دارد صورت ماه

بر آن صورت فتادش چشم ناگاه

۳۰

به خوبان گفت کآن صورت بیارید

که کرده است این رقم؟ پنهان مدارید

۳۱

بیاوردند صورت پیش دل‌بند

بر آن صورت فرو شد ساعتی چند

۳۲

نه دل می‌داد ازو دل بر گرفتن

نه می‌شایستش اندر بر گرفتن

۳۳

به هر دیداری از وی مست می‌شد

به هر جامی که خورد از دست می‌شد

۳۴

چو می‌دید از هوس می‌شد دلش سست

چو می‌کردند پنهان‌، باز می‌جست

۳۵

نگهبانان بترسیدند از آن کار

کز آن صورت شود شیرین گرفتار

۳۶

دریدند از هم آن نقش گزین را

که رنگ از روی بردی نقش چین را

۳۷

چو شیرین نام صورت برد، گفتند

که آن تمثال را دیوان نهفتند

۳۸

پری‌زار است ازین صحرا گریزیم

به صحرای دگر افتیم و خیزیم

۳۹

از آن مجمر چو آتش گرم گشتند

سپندی سوختند و در گذشتند

۴۰

کواکب را به دود آتش نشاندند

جنیبت را به دیگر دشت راندند

تصاویر و صوت

خمسهٔ نظامی به تصحیح حسن وحید دستگردی » تصویر 33

نظرات

user_image
پورحیدری
۱۳۹۱/۱۱/۱۲ - ۱۴:۳۶:۰۵
تصحیح بیت:نشسته هر یکی چون دوست با دوستنمی گنجید کس چون غنچه در پوست( تصحیح عبد المحمد آیتی)
user_image
انصاری
۱۳۹۴/۰۵/۱۹ - ۱۵:۳۴:۳۳
چو می‌دید از هوش می‌شد دلش سستچو می‌کردند پنهان باز می‌جستبه جای هوش کلمه هوس در اکثر نسخ آمده که به نظر میرسد وزن شعر درست تر می شود
user_image
امید صالحی
۱۳۹۵/۰۹/۲۷ - ۲۳:۲۵:۱۱
«خبر دادندش آن فرزانه پیران» (نسخه مرحوم دستگردی)
user_image
رضا
۱۳۹۷/۰۵/۱۰ - ۰۵:۵۹:۲۵
چو مشکین جعد شب را شانه کردندچراغ روز را پروانه کردند (کنایه از خورشید)به زیر تخته ‌نرد آبنوسی (درختی با چوب سیاه، کنایه از شب)نهان شد کعبتین سندروسی (تاس بازی به رنگ زردکهربایی، کنایه از خورشید)
user_image
سید محسن
۱۴۰۲/۰۹/۱۳ - ۱۲:۱۷:۴۳
درود بر ادیبانبه زیر تخته نرد آبنوسی===تخته نرد کنایه از جهان است نهان شد کعبتین سندروسی===تاس های سیاه که نقش اعدادش سفید است کنایه از اسمان شب و ستارگان روشن دارد در مجموع می فرماید چون شب و ستارگان ناپدید شدند روز شروع شد