گنج تاریخ ما - نظامی - صیدکنان مرکب‌ِ نوشیروان

الهه

۱۳۸۹/۰۶/۱۳ - ۰۵:۵۰:۴۸

در بیت 45 طاعت کن روی بتاب از گناهتا نشوی چون خنجلان عذر خواهواژه خنجلان اشتباه است و درست آن خجلان است.
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.

hat

۱۳۸۹/۱۲/۱۲ - ۰۸:۱۸:۴۵

(خورشید سواران) چه کسانی هستند؟

رسته

۱۳۸۹/۱۲/۱۳ - ۰۶:۳۳:۱۶

لعت نامه ی دهخدا می گویدخورشید سواران یعنی سخرخیزاندوبار کلیک روی واژه بکنید شما را می برد به لغت نامه ی دهخدا

لیلا

۱۳۹۱/۰۴/۰۶ - ۱۱:۴۵:۴۱

دکتر قمر آریان در رساله ی دکتری خود (جهره مسیحیت در ادبیات فارسی) گفته است منظور از خورشیدسواران حضرت مسیح است که طبق عقاید اسلامی در آسمان چهارم منزل دارد که در نجوم خانه خورشید است. و مصراع دوم طبق عقاید مسیحیت می تواند نشاندهنده رنج حضرت مسیح به خاطر آسایش یافتن امت خود باشد.

رسته

۱۳۹۱/۰۴/۰۸ - ۰۳:۳۰:۲۶

سایۀ خورشید سواران طلبرنج خود و راحت یاران طلباین بیت را هنگامی که در سنین 10-12 سالگی بودم خواندم و همیشه با من بوده است و همیشه در خودآگاه و در گوشم تکرار شده است، با وجود آنکه بسیار روان و راحت است در عین حال معماگونه بوده و هست. خورشید سواران یعنی چه؟ آنان چه کسانی هستند؟ لیلا گفته است: “ که قمر آریان در رساله ی دکتری خود (جهره مسیحیت در ادبیات فارسی) گفته است منظور از خورشیدسواران حضرت مسیح است که طبق عقاید اسلامی در آسمان چهارم منزل دارد که در نجوم خانه خورشید است. و مصراع دوم طبق عقاید مسیحیت می تواند نشاندهنده رنج حضرت مسیح به خاطر آسایش یافتن امت خود باشد. “من که به کتاب دکتر قمر آریان دست رسی ندارم و اگر به نقل قول لیلا بنا بکنم می‌ خواهم بگویم که نمی توان گفت که منظور نظامی از خورشید سوار عیسی مسیح باشد، دلیل قابل یقینی برای این فرض وجود ندارد، در حالی که دلایل عکس آن وجود دارد چون نظامی در همین کتاب‌ها درست در مقاله قبلی گفته است که : مرغ دل و عیسی جان هم توئیچون تو کسی گر بود آن هم توئیسینه خورشید که پر آتشستروی تو می‌بیند از آن دلخوشستاین نگرش به انسان و مقام انسان در سراسر آثار نظامی وجود دارد. این بنیان عرفان نظامی است. در این نگرش مقام خورشید و آسمان و زمین و تمام موجودات منجمله ابلیس پایین‌تر از انسان قرار دارند. این مقام انسان مربوط به شخص به‌خصوصی، یک شاه، یک عارف یا کس دیگری نیست بلکه هر انسانی بالقوه همۀ جهان را در درون خود دارد همچون دانه ای است که میوۀ جهان است و برتر از جهان و مافیه. تفاوت افراد بشر در این است که چقدر همت بکنند و این مقام را از قوه را به فعل در آورند. می‌بینید که در گفتار نظامی سینۀ پر آتش خورشید از دیدار جان خود آگاه دل خوش است. برای تفسیر مصرع دوم و ارتباط دادن آن به درد و رنج مسیح را نمی‌توان قرینه ای در اشعار نظامی پیدا کرد. می‌دانیم که در باور مسیحیان گناه اصلی و یا نخستین گناه راکه آدم مرتکب شده ارث همۀ آدم‌ها شد و همۀ آدم‌ها طبیعتا گناه کار هستند و عیسی رنج برد و گناه آدم‌ها از طریق رنج خود به دوش کشید. آیه‌هایی فراوانی در انجیل راجع به این موضوع وجود دارد. اتفاقاً نظامی در مقالۀ اول، در آفرینش آدم، به همین موضوع پرداخته است ولی برعکس مسیحیت از همان گناه اول آدم ، از همان دام و حیله و هوس ... آدم خلیفۀ خدا در روی زمین شد:« ملک زمین را به خلافت گرفت»همۀ این گفتار نظامی پیش روی شماست و سزاوار است که به دقت خوانده شود. چند مقاله پیش تر را بخوانید گفتۀ مرا تصدیق خواهید کرد.دنیای عرفان و عشق نظامی با دنیای رنج مسیحیت بیگانه است. در دنیای نظامی رنج روا است و زندگی و عشق به دون رنج امکان ندارد. گناه طبیعی و گناه موروثی وجود ندارد. شیطان و حیله هایش هم لطفی است در حق آدمی: « او بیکی دانه ز راه کرمحله در انداخته و حلیه همآمده در دام چنین دانه‌ایکمتر از آوازه شکرانه‌ای «. عشق همه کاره است. طی طریق به دون رنج امکان ندارد. به هر حال این نوشته
پاسخی به اینکه خورشید سواران کی‌ها هستند نیست. ولی
پاسخی به گفته لیلا است و رد برچسب‌های مسیحیت به نظامی است. توضیح را جع به خورشید سواران فرصتی می‌طلبد و جایی مناسب، که در این حاشیه نمی گنجد.

حسینی

۱۳۹۲/۰۲/۰۵ - ۰۶:۴۷:۱۹

این شعر بر اساس متن علمی انتقادی آکادمی علوم شوروی چنین است :صیدکنان مرکب نوشیرواندور شد از کوکبه خسروانمونس خسرو شده دستور و بسخسرو و دستور و دگر هیچکسشاه در آن ناحیت صید یابدید دهی چون دل دشمن خرابتنگ دو مرغ آمده در یکدیگروز دل شه قافیه‌شان تنگترگفت به دستور چه دم میزنندچیست صفیری که به هم میزنندگفت وزیر ای ملک روزگارگویم اگر شه بود آموزگاراین دو نوا کز پی رامشگری ستخطبه‌ای از بهر زناشوهری ستدختر این مرغ بدان مرغ دادشیربها خواهد از او بامدادکاین ده ویران بگذاری به مانیز چنین چند سپاری به ماآن دگرش گفت کزین درگذرجور ملک بین و بر او غم مخورگر ملک اینست نه بس روزگارزین ده ویران دهمت صد هزاردر ملک این لفظ چنان درگرفتکاه براورد و فغان برگرفتدست به سر بر زد و لختی گریستحاصل بیداد بجز گریه چیستزین ستم انگشت به دندان گزیدگفت ستم بین که به مرغان رسیدجور نگر کز جهت خاکیانجغد نشانم بَدَل ماکیانای من غافل شده دنیا پرستبس که زنم بر سر از این کار دستمال کسان چند ستانم بزورغافلم از مردن و فردای گورتا کی و کی دست‌درازی کنمبا سر خود بین که چه بازی کنمملک بدان داد مرا کردگارتا نکنم آنچه نیاید به کارمن که مِسَم را به زر اندوده‌اندمی کنم آنها که نفرموده‌اندنام خود از ظلم چرا بد کنمظلم کنم وای که بر خود کنمبهتر از این در دلم آزرم بادیا زخودم یا ز خدا شرم بادظلم شد امروز تماشای منوای به رسوائی فردای منسوختنی شد تن بی حاصلمسوزد از این غصه دلم بر دلمچند غبار ستم انگیختنخون دل بی گنهان ریختنروز قیامت ز من این ترکتازباز بپرسند و بپرسند بازشرم زدم چون ننشینم خجلسنگ دلم چون نشوم تنگدلبنگر تا چند ملامت برمکاین خجلی را به قیامت برمبار من است آنچه مرا بارگی استچارۀ من بردن بی چارگی استزین گهر و گنج که نتوان شمردسام چه برداشت نریمان چه بردتا من ازین امر و ولایت که هستعاقبت‌الامر چه آرم به دستشاه در آن باره چنان گرم گشتکز نفسش نعل فرس نرم گشتچون که به لشگرگه و رایت رسیدبوی نوازش به ولایت رسیدحالی از آن خطه قلم برگرفترسم بد و راه ستم برگرفتداد بگسترد و ستم در نوشتتا نفس آخر از آن برنگشتبعد بسی گردش چرخ آزمایاو شده و آوازۀ عدلش به جاییافته در خطه صاحبدلیسکه نامش رقم عادلیعاقبتی نیک سرانجام یافتهر که در عدل زد این نام یافتعمر به خشنودی دل ها گذارتا ز تو خوشنود بود کردگارسایه خورشید سواران طلبرنج خود و راحت یاران طلبدرد ستانی کن و درماندهیتات رسانند به فرماندهیگرم شو از مهر و ز کین سرد باشچون مه و خورشید جوانمرد باشهر که به نیکی عمل آغاز کردنیکی او روی بدو باز کردگنبد گردنده ز روی قیاسهست به نیکی و بدی حق شناسطاعت کن روی بتاب از گناهتا نشوی چون خجلان عذر خواهحاصل دنیا چو یکی ساعت استطاعت کن کز همه به طاعت استعذر میاور نه حیل خواستنداین سخن است از تو عمل خواستندگر به سخن کار میسر شدیکار نظامی به فلک بر شدیالبته از نظر رسم الخط هم شعر شما تصحیحاتی داشت که من اصلاح کرده ام

نازنین

۱۳۹۲/۰۲/۱۵ - ۰۶:۳۸:۲۴

بسیاراز این شعر استفاده کردم از شما متشکرم

تنگ طه

۱۳۹۳/۰۳/۰۸ - ۱۴:۴۴:۰۴

من هم با نظر خانم یا آقای رسته موافقم و ایشان بسیار خوب مطلب را توضیح دادند . اگر ابیات بعد از بیت سایه خورشید سواران طلب رنج خود و راحت یاران طلب را به دقت بررسی کنیم اشاره ای به مسیحیت و حضرت عیسی ندارد .

سید جعفر سیدی

۱۳۹۳/۰۶/۲۶ - ۱۲:۲۸:۳۲

سلام. من سه مورد اشتباه تایپی دیدم که البته در نسخه ی جناب حسینی این اشتباه ها نبود. به هر صورت جهت تصحیح نسخه اصلی شما مطرح می کنم. در ضمن این موارد را برای اطمینان از استاد دکتر شفیعی کدکنی پرسیدم و ایشان توضیح دادند. بیت پنجم، مصرع دوم- صغیر -> صفیر (به معنی صدا)بیت پانزده، مصرع دوم- به دل -> بَدَل (به معنی به جایِ، در عوضِ)بیت بیست و یک، مصرع دوم- بر خور -> بر خوددر مورد بر طرف کردن چنین اشکالاتی، آیامن میتوانم متن شعر را در گنجور رومیزی تصحیح کنم؟با تشکر از توجه شما س ج سیدیموفق باشید

حمیدرضا

۱۳۹۳/۰۶/۲۶ - ۲۳:۲۶:۵۶

@سید جعفر سیدی:جناب سیدی، اگر منظورتان چگونگی تصحیح در گنجور رومیزی از لحاظ فنی است اینجا را مطالعه بفرمایید:پیوند به وبگاه بیرونیدر مورد این که آیا تصحیحات توسط اداره کننده گنجور قابل اعمال هستند: سابق بر این به لحاظ حساسیت تغییرات و بعضا سلیقه ای بودن پیشنهادها جزء به جزء تصحیحات اعمال می شد و مورد به مورد تغییرات ثبت می شد متأسفانه چند سالی می شود که فرصت این گونه تصحیح کردن برای اداره کننده گنجور فراهم نمی شود و فقط تذکرات دوستان در حاشیه ها راهنمای مطالعه کنندگان می شود. در هر صورت اگر تصحیحات گسترده ای در نسخه گنجور رومیزی انجام شود و حاصل به نشانی ganjoor@ganjoor.net ارسال شود شاید بتوان راهکاری برای استخراج تغییرات و انعکاس آنها در سایت ایجاد کرد.

مونا

۱۳۹۴/۰۲/۰۱ - ۲۳:۵۸:۴۹

عالی

غریبه

۱۳۹۴/۰۲/۰۷ - ۰۳:۳۸:۳۹

باسلام و تشکر ببخشید منظور از (روز قیامت ز من این -ترکتاز-)دربیت 26 مصراع اول ترکتاز به معنای دزد است؟

سعید

۱۳۹۸/۰۶/۰۱ - ۱۶:۴۳:۰۱

سایه خورشید سوران طلب از نظر معنی متن دوستان عالی توضیح دادن اما بنظر من خورشید سورانمیتونه اشاره به حشاشین یا عیاران یا انجمن برادری باشه که هر کدام در جغرافیا و زمان خواصی بوده اندگروها و مجموعه های که سعی در بالا بردن بعد روحی و معنوی إنسان داشته اند البته گروهای مخوفی نیز بوده اند

محمد جلالی

۱۴۰۰/۰۱/۰۲ - ۰۳:۱۳:۲۸

مصرع مرغ نشانم به دل ماکیان اشتباه تایپی است و می‌بایست بدل ماکیان باشد یعنی به جای ماکیان

آرش ثروتیان

۱۴۰۰/۰۵/۱۱ - ۲۱:۵۱:۳۸

لطفاً در بیت زیر خور به خود تبدیل شود. نام خود از ظلم چرا بد کنم ظلم کنم وای که بر خور کنم ظلم کنم وای که بر خود کنم

آرش آذرکمان

۱۴۰۱/۱۲/۱۱ - ۱۴:۱۳:۲۳

با درود و سپاس خورشید سوار به معنای کسی که بر خورشید سوار است و این میتواند دو معنی داشته باشد نخست اینکه بلند پایه و بلند همت است و جایگاه رفیعی دارد و دوم اینکه از خورشید بالاتر است و بچشم جهانیان زود تر می آید و یا به گفته ی دهخدا سحر خیز است

علیرضا مشکاتی

۱۴۰۲/۰۳/۲۳ - ۱۴:۵۴:۵۷

با سلام و احترام سایه خورشید سواران طلب رنج خود و راحت یاران طلب با توجه به مضمون بیت به نظر می رسد خورشید سواران در واقع توصیف کسانی است که در بیابانی گرم و سوزان گرفتار شده و گرمای طاقت فرسای خورشید چنان تاب و توان آنها را گرفته است که گویا بر آنها سوار شده و نا و رمق آنها را گرفته است ، در چنین حالی اخلاق حکم می کند ما در طلب سایه و پناهگاه برای این گرمازدگان باشیم.

نظامی

بخش ۲۳ - حکایت نوشیروان با وزیر خود

تصاویر و صوت

نظرات

الهه

hat

رسته

لیلا

رسته

حسینی

نازنین

تنگ طه

سید جعفر سیدی

حمیدرضا

مونا

غریبه

سعید

محمد جلالی

آرش ثروتیان

آرش آذرکمان

علیرضا مشکاتی