نظامی

نظامی

بخش ۲۹ - داستان پیر خشت‌زن

۱

در طرف شام یکی پیر بود

چون پری از خلق طرف‌گیر بود

۲

پیرهن خود ز گیا بافتی

خشت زدی‌، روزی از آن یافتی

۳

تیغ‌زنان چون سپر انداختند

در لحد آن خشت سپر ساختند

۴

هرکه جز آن خشت نقابش نبود

گرچه گنه بود عذابش نبود

۵

پیر یکی روز در این کار و بار

کار فزاییش در افزود کار

۶

آمد از آنجا که قضا ساز کرد

خوب‌جوانی سخن آغاز کرد

۷

کاین چه زبونی و چه افکندگی است؟

کاه و گل این پیشه خربندگی است

۸

خیز و مزن بر سپر خاک، تیغ

کز تو ندارند یکی نان دریغ

۹

قالب این خشت در آتش فکن

خشتْ تو از قالب دیگر بزن

۱۰

چند کلوخی به تکلف کنی؟

در گل و آبی چه تصرف کنی؟

۱۱

خویشتن از جملهٔ پیران شمار

کار جوانان به جوانان گذار

۱۲

پیر بدو گفت جوانی مکن

درگذر از کار و گرانی مکن

۱۳

خشت‌زدن پیشه پیران بود

بارکشی کار اسیران بود

۱۴

دست بدین پیشه کشیدم که هست

تا نکشم پیش تو یک‌روز دست

۱۵

دستکش کس نیم از بهر گنج

دستکشی می‌خورم از دست‌رنج

۱۶

از پی این رزق وبالم مکن

گر نه چنین است حلالم مکن

۱۷

با سخن پیر ملامت‌گرش

گریانْ گریان بگذشت از برش

۱۸

پیر بدین وصف جهاندیده بود

کز پی این کار پسندیده بود

۱۹

چند نظامی درِ دنیی زنی؟

خیز و در دین زن اگر می‌زنی

تصاویر و صوت

خمسهٔ نظامی به تصحیح حسن وحید دستگردی » تصویر 1408

نظرات

user_image
باقری
۱۳۹۳/۱۲/۱۶ - ۱۶:۱۷:۰۴
سلام. در بیت با سخن پیر ملامتگرش/ گریان گریان بگذشت از برشآیا بین پیر و ملامتگرش ویلگول وجود دارد یا نه؟چون که اگر وجود داشته باشد مرجع (ش) به جوان برمیگرده اما اگر وجود نداشته باشه مرجع (ش) به پیر برمیگرده...!استاد ادبیات ما گفته در این مورد این شعرو امتحانی قرار داده اما برای ما ابهام به وجود آورده و ما هرچه میگردیم چیز دقیقی پیدا نمیکنیم. میخواستم اگه میشه کسی جواب سوال ما را بدهد.
user_image
merce
۱۳۹۳/۱۲/۱۶ - ۱۸:۲۳:۵۵
باقری گرامیدر بیت :با سخن پیر ملامتگرشگریان گریان بگذشت از برشمی شود از دو جهت نظر دادهم پیر می تواند ملامتگر باشد و هم جوان ، ولی آنکه گریان میرود جوان است که شاید از گفته ی خود پشیمان است ، می توان ویرگول گذاشت ، می توان بدون ویرگول خواند : پیر ِ ملامتگرش . کجاست نظامی تا بپرسیمبا ادای احترام مرسده
user_image
احمد رضا فروتن
۱۳۹۴/۰۲/۰۳ - ۱۸:۱۲:۱۰
اگر بدون ویرگول بخوانیم این معنی از ان حاصل شود,سخنی از ملامتگر است ولی پیر است ,بسیار ساده ,باسخنانی که پیر به ملامتگر خود یعنی جوان که او را ملامت کرده بود,از بر پیر با گریه رفت,,دلیلی برای گریستن پیر وجود ندارد .بنظر میرسد مصرع دوم ایراد وزنی دارد. گریه کنان او بگذشت از برش,.ارادتمند, فروتن.
user_image
محسن
۱۳۹۷/۰۵/۱۰ - ۰۰:۳۹:۵۱
با سلام خدمت دوست خوبمون باقری عزیزببین گلم حرف ش در ملامتگرش مضاف الیه است ک بر میگرده به جوان.ینی ش ینی جوان.ینی با این حرفی ک اون پیرمرد به حالت ملامت به اون جوان گفت در حالی که گریه میکرد از پیش پیرمرد رفت.خیلی ساده است و هیچ تعبیر دیگه ای از اون برداشت نمیشه
user_image
ازیتا
۱۳۹۸/۰۴/۰۷ - ۱۵:۲۹:۱۷
توی این مثنوی مشاهده میشه ک پیرمرد جواب جوان را ب زیبایی میده.و اون جوان زمانی ک دید اون پیرمرد
پاسخشو میده بخاطر اینکه تحت تاثیر سخنان پیر قرار گرفت ب گریه افتاد.ترجمه اش میشهبا سخنی ک پیرمرد سرزنش کننده ب اون جوان زد با حالت گریه ک ناشی از تاثیر از حرف پیرمرد بود از کنار پیرمرو رد شد
user_image
ارسلان
۱۳۹۸/۰۸/۱۷ - ۱۸:۱۲:۴۲
وقت بخیر قالب این خشت در آتش فکنخشت نـــو از قالب دیگر بزن خشت تو نادرست است
user_image
محسن
۱۳۹۹/۰۱/۱۹ - ۱۵:۴۷:۲۱
ارسلان گل تو هیچ نسخه ای من ندیدم نوشته باشه خشت نو!!!اتفاقا معنی زیبایی میدهقالبی که این خشت ها را می سازی از بین ببر و در عوض به دنبال راه درآمد دیگری باش
user_image
عبدالرضا جلالی
۱۳۹۹/۰۴/۲۳ - ۰۹:۴۹:۳۸
مفهوم کنایه ایی « دست کشیدن »در ابیات زیر اقدام کردن است «دست بدین پیشه کشیدم که هست // تا نکشم پیش تو یکروز دستدستکش کس نیم از بهر گنج // دستکشی میخورم از دست‌رنج» در آزمون دکتری رشته ادبیات سال 98 این سئوال با این موضوع داده شده است .