عبید زاکانی

عبید زاکانی

خواجه نظام‌الدین عبیدالله زاکانی شاعر و لطیفه‌پرداز نامدارایران در قرن هشتم هجری است. وی ازخاندان زاکانیان بوده و زاکانیان تیره‌ای از اعراب هستند که به قزوین مهاجرت کرده و آنجا ساکن شده بودند. وی به لحاظ وضعیت اجتماعی آن روزگار، به طنز روی آورد و نظم و نثر خود را وسیلهٔ حمله به عرفها و عادات نادرست و مفاسد و معایب طبقهٔ مشخصی از اجتماع قرار داد. وی در حدود سالهای ۷۷۱ و ۷۷۲ هجری قمری زندگی را بدرود گفت. از آثار برگزیدهٔ او می‌توان به مثنوی عشاق‎نامه، کتاب اخلاق‌الاشراف، ریش‌نامه، صد پند، لطایف و ظرایف، رسالهٔ دلگشا و بالاخره منظومهٔ معروف موش و گربه اشاره کرد.
آمار
ردیفوزنتعداد ابیاتدرصد از کل
۱مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)۸۳۸۲۷٫۷۸
۲مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)۷۱۹۲۳٫۸۳
۳مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)۴۳۹۱۴٫۵۵
۴فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)۲۷۹۹٫۲۵
۵فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)۲۰۱۶٫۶۶
۶فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)۱۶۳۵٫۴۰
۷مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)۱۰۷۳٫۵۵
۸فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)۵۹۱٫۹۶
۹مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)۵۳۱٫۷۶
۱۰مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)۴۸۱٫۵۹
۱۱فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)۴۳۱٫۴۳
۱۲مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)۱۵۰٫۵۰
۱۳مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)۱۲۰٫۴۰
۱۴مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم)۱۱۰٫۳۶
۱۵مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)۹۰٫۳۰
۱۶مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف)۹۰٫۳۰
۱۷مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)۶۰٫۲۰
۱۸مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)۲۰٫۰۷
۱۹مفتعلن مفتعلن مفتعلن فع۲۰٫۰۷
۲۰مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)۱۰٫۰۳
۲۱مفاعیل فعولن مفاعیل فعولن۱۰٫۰۳
ردیفزبانتعداد ابیاتدرصد از کل
۱فارسی۳٬۰۱۷۹۹٫۹۷
۲عربی۱۰٫۰۳
ردیفقالب شعریتعداد ابیاتدرصد از کل
۱قصیده۹۵۳۳۱٫۵۸
۲غزل۷۷۱۲۵٫۵۵
۳مثنوی۷۲۲۲۳٫۹۲
۴ترکیب بند۱۴۱۴٫۶۷
۵قطعه۱۳۹۴٫۶۱
۶رباعی۱۰۶۳٫۵۱
۷چند بندی۹۵۳٫۱۵
۸ترجیع بند۵۶۱٫۸۶
۹غزل/قصیده/قطعه۳۵۱٫۱۶