رودکی

رودکی

شمارهٔ ۷۴ - در رثای شهید بلخی

۱

کاروان شهید رفت از پیش

وآن ما رفته گیر و می‌اندیش

۲

از شمار دو چشم یک تن کم

وز شمار خرد هزاران بیش

۳

توشهٔ جان خویش ازو بربای

پیش کایدت مرگ پای آگیش

۴

آن چه با رنج یافتیش و به ذل

تو به آسانی از گزافه مدیش

۵

خویش بیگانه گردد از پی سود

خواهی آن روز؟ مزد کمتر دیش

۶

گرگ را کی رسد ملامت شاة

باز را کی رسد نهیب شخیش

تصاویر و صوت

دیوان رودکی سمرقندی (براساس نسخه سعید نفیسی - ی ـ براگینسکی) - رودکی سمرقندی - تصویر ۹۲

نظرات

user_image
حمیدرضا
۱۳۸۷/۰۲/۰۵ - ۱۰:۰۰:۴۴
با استناد به یک نسخه‌ی چاپی (گزیده‌ی اشعار رودکی - دکتر جعفر شعار و دکتر حسن انوری، نشر علم 1373، ص 109) این تغییرات اعمال شد:بیت ششم: صلابت شیر -> ملامت شاة(شاة : گوسفند)در همان منبع راجع به «شهید بلخی» این چنین آمده:شهید بلخی، شاعر، متکلم و حکیم سده‌ی چهارم هجری (وفات 329 ق) که رودکی او را رثا گفته است. شهید در خط نیز استاد بود و اشعار عربی هم می‌سرود. از بلخ به چغانیان (ناحیه‌ای در مسیر علیای جیحون) رفت. از جمله ممدوحان او نصر بن احمد سامانی و ابوعبدالله جیهانی است. وی را در ردیف رودکی قرار داده‌اند.
user_image
حمیدرضا
۱۳۸۷/۰۲/۰۸ - ۱۲:۳۰:۲۹
دقیقی (که باید مقارن سالهای پایانی عمر رودکی زاده شده باشد) در مدح ممدوح خود می‌گوید:استاد شهید زنده بایستیوان شاعر تیره‌چشم روشن بینتا شاه مرا مدیح گفتندیبالفاظ خوش و معانی رنگینکه اشاره دارد به شهید بلخی و رودکی.
user_image
حمیدرضا
۱۳۸۷/۰۲/۰۸ - ۱۲:۳۴:۵۴
شهید بلخی درباره‌ی رودکی گفته:به «سخن» ماند شعر شعرارودکی را سخنی «تلونبی»ست [تلونبی=قرآن]شاعران را خه و احسنت مدیحرودکی را خه و احسنت هجی‌ست
user_image
پرویز عزیزیان
۱۳۹۳/۰۱/۰۵ - ۰۵:۴۷:۱۰
به محضر مبارکتان می‌رساند که بیت« توشه‌ی جان خویش از او بربای / پیش کایدت مرگ پای آگیش» به معنی این است که «پیش از آن که مرگ پای آویز شما شود و به اصطلاح مرگ به سراغ شما بیاید،از وجود چنین فرد خردمندی بهره‌ی خود را ببرید»
user_image
مرتضی اصغریه اهری
۱۳۹۷/۰۱/۰۳ - ۰۲:۱۹:۰۹
لطفا مفهوم دقیق بیت دوم را توضیح بدهید.(از شمار دو چشم یک تن کم - وز شمار خرد هزاران بیش)
user_image
فاطمه
۱۳۹۷/۱۲/۰۵ - ۰۲:۳۵:۳۱
سلام یعنی دو چشم از روی زمین کم شده (کنایه از این که یک نفر از بین رفته) اما با حساب خرد و اندیشه که ببینی گویی هزاران نفر کم شده است (کنایه از خردمندی شخصی که فوت شده)
user_image
محمد سیفی زاده
۱۳۹۸/۰۵/۰۱ - ۲۲:۵۴:۱۹
از شمار دو چشم یک تن کم یعنی این که از دید جسمی و ظاهری ما یک نفر از میان ما رفته ولی از دید خرد و علمی خیلی بیشتر از اینها اتفاق افتاده و این مطلب درباره علما و دانشمندان صادق است.
user_image
شمس الدین جلیلیان
۱۳۹۹/۰۵/۲۶ - ۱۴:۰۸:۵۸
از شمار دو چشم یک تن کم ... یعنی از نظر شمارش ظاهری و آنچه که با دو چشم دیده می شود ، یک تن کم شئه است ( از دنیا رفته است ) اما از نظر عقل و خرد گویی بیش از هزاران نفر از بین رفته است ...
user_image
دختر آسمان
۱۳۹۹/۱۰/۱۰ - ۰۹:۴۳:۲۷
سلام وقت بخیر درمورد معنی بیت خویش بیگانه گردد از پی سودخواهی آن روز مزد کمتر دیشاگه کسی اطلاع داره میگه..
user_image
nabavar
۱۳۹۹/۱۰/۱۰ - ۱۳:۵۲:۲۸
گرامی ناشناسدیش به مانای ” به او بده “ است، ده اشخویش بیگانه گردد از پی سودخواهی آن روز؟ مزد کمتر دیشاگر میخواهی به روزی برسی که از خود بیگانه نگردی، حرص دنیا را از خود دور کن، به دنبال سود نباش و بهای کمتری به مالَ بیشتر بده.در جای دیگری نیز چنین سروده:هر کو برود راست، نشسته ست بشادیو آنکو نرود راست همه مژده همی دیش.
user_image
دختر آسمان
۱۳۹۹/۱۱/۱۷ - ۰۱:۰۷:۴۲
جناب ناباور ɹɐʌɐqɐuسپاس گذارم.
user_image
nabavar
۱۳۹۹/۱۱/۱۷ - ۰۵:۰۶:۱۳
گرامی ناشناس قابل سپاس گزاری نبود پایدار باشی بر دوام
user_image
جهن یزداد
۱۴۰۱/۰۹/۲۸ - ۲۱:۱۶:۰۴
افسوس و صد افسوس که ان همه نوشته رودکی  یک هزارمش هم بدستمان نرسید.  از همین اندک که باز مانده  پیداست انکه پیشینیان اوو را بسیار بزرگ میداشته اند  براستی بوده - انبوه وازگان زیبایی و  نرمی و رسایی و شیوایی همه شاهکارند.من گمان میکنم انچه درباره بیش گویی رودکی گفته اند درست است  از سروده او پیداست شعرهایش  همه بداهه است و جای سخن شعر میگفته - و سروده بسیار خووب میگفته  سخنور پارسی عربی بشار بن برد نیز همه همزمانانش گفته اند   همه سروده اش استوارست  و انچنان بسیار سروده  که کس  شمار ان نتواند کند  او نیز چند ملیون بیت شعر داشته - و این امیر خسرو دهلوی که ۴۵۰ هزار بیت بیشتر سروده - و بیدل که همه  سروده اش ابدار است .از بیدل هنوز نیمه ای هم چاپ نکردند  - گوی - رودکی بسیار شاعرست پیداست  همه دریغم بر کلیله و دمنه اوست که  از بیتهای مانده  ان بسیار خوبند- رودکی از سخنورانیست که سخنوران  عرب او را ستوده اند و سروده رودکی  سامانیان را  و   اهنگ های   پهلبد ساسانیان را جاودان کرده اند -  و تری ثناء الروذکی مخلدا من کل ما جمعت بنو سامانو غناء بهربذ  بقیت کل ماملکته فی الدنیا بنوساسان
user_image
جهن یزداد
۱۴۰۱/۰۹/۲۸ - ۲۱:۳۰:۵۸
توشه عمر خود از   او بربای پیش  کایدت مرگ پای اگیشپای اگیش  پای اویز است   ترا از پای اویزن میکند - چون لاش گوسفند - -دارم  می اندیشم که چه وازگان  زیبا  که از میان رفته  - کسی میتواند اگیش را صرف کند بسیار اسان است
user_image
kara karimi
۱۴۰۲/۰۱/۰۱ - ۱۱:۴۰:۴۳
خویش ،بیگانه گردد از پی سود خواهی ان روز ، مزد کمتر دیش  در گشایش ابهام این بیت نیازی به پیچیده کردن موضوع نیست. کافیست بدانیم زبان پارسی رودکی و جغرافیای او از سادگی و زیبایی ابتدایی برخوردار است .  دیش واقعا همان معنی بدیش است به او بده معنی؛ خویش(آشنا. فامیل) به خاطر پول و منفعت مادی براحتی با تو بیگانه میشود و خویشی را فراموش می کند. اگر میخواهی آن روز را الان ببینی به او مزد کمتری بده یا زیانی به او برسان_ تا ببینی چگونه با تو بیگانه میشود -
user_image
جهن یزداد
۱۴۰۳/۰۱/۰۶ - ۰۵:۲۹:۰۸
کاروان شهید رفت از پیشوآن ما رفته گیر و می‌اندیشاز شمار دو چشم یک تن کموز شمار خرد هزاران بیشتوشهٔ جان خویش ازو بربایپیش کایدت مرگ پای آگیشآن چه با سختی یافتی و به رنجتو به آسانی از گزافه مدیشخویش بیگانه گردد از پی سودخواهی آن روز؟ مزد کمتر دیشباز را کی رسد نهیب شخشگرگ را کی رسد نکوهش  میش  
user_image
جهن یزداد
۱۴۰۳/۰۱/۰۶ - ۰۵:۳۸:۲۰
خویش، بیگانه گردد از پی سود خواهی ان روز،  مزد کمتر دیش خواهی ان روز شمار پیروز باشی  کمتر به مزد اندیشدر نوشته های مانی نیز دیدم که اندیشه را  ادیشه گفته بودند -اینکه دیش را در این بیت دهش دانیم  بسیار  نادانی است  چگونه گوید مزد کمتر دهش گرچه  از نگاه فرومایه   چنین مینماید که خویش بیگانه میگردد میخواهی ببنی بیگانه گشته  به او مزد کمتر ده و بنگر  - این  بگاهی بسیار بازاری  و فرومایه است  مزد دگران کم دادن  گونه ای  دزدی است  و دگر انکه  خواستن   انروز   روز بزرگ است و نه  روز  جنگ خویشانشاید دیش گونه ای از توز /توش/دیش باشد