سعدی

سعدی

بخش ۳ - حکایت ابراهیم علیه‌السلام

۱

شنیدم که یک هفته ابن‌السبیل

نیامد به مهمانسرای خلیل

۲

ز فرخنده خویی نخوردی بگاه

مگر بینوایی در آید ز راه

۳

برون رفت و هر جانبی بنگرید

بر اطراف وادی نگه کرد و دید

۴

به تنها یکی در بیابان چو بید

سر و مویش از گرد پیری سپید

۵

به دلداریش مرحبایی بگفت

به رسم کریمان صلایی بگفت

۶

که ای چشمهای مرا مردمک

یکی مردمی کن به نان و نمک

۷

نعم گفت و برجست و برداشت گام

که دانست خلقش، علیه‌السلام

۸

رقیبان مهمانسرای خلیل

به عزت نشاندند پیر ذلیل

۹

بفرمود و ترتیب کردند خوان

نشستند بر هر طرف همگنان

۱۰

چو بسم الله آغاز کردند جمع

نیامد ز پیرش حدیثی به سمع

۱۱

چنین گفتش: ای پیر دیرینه روز

چو پیران نمی‌بینمت صدق و سوز

۱۲

نه شرط است وقتی که روزی خوری

که نام خداوند روزی بری؟

۱۳

بگفتا نگیرم طریقی به دست

که نشنیدم از پیر آذرپرست

۱۴

بدانست پیغمبر نیک فال

که گبر است پیر تبه بوده حال

۱۵

به خواری براندش چو بیگانه دید

که منکر بود پیش پاکان پلید

۱۶

سروش آمد از کردگار جلیل

به هیبت ملامت کنان کای خلیل

۱۷

منش داده صد سال روزی و جان

تو را نفرت آمد از او یک زمان

۱۸

گر او می‌برد پیش آتش سجود

تو وا پس چرا می‌بری دست جود؟

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 411
بوستان سعدی به خط رکن‌الدین مسعود کاشانی مورخ ۱۰۳۹ هجری آگرهٔ هند » تصویر 181
بوستان به خط  بابا شاه بن سلطان علی مورخ ۹۸۹ هجری قمری » تصویر 99
شرح بوستان دکتر محمد خزائلی » تصویر 163

نظرات

user_image
بهزاد
۱۳۹۲/۰۹/۲۴ - ۱۰:۵۷:۲۰
درود بر شما به فکرم که در یایپ خط آخری اشتباه املایی رخ داده، من در لغت نامه شادروان علی اکبر دهخدا نیز جستجو کردم. گونه درست شعر چنین است:گر او می برد سوی آتش سجودتو واپس چرا میبری دست جود؟
user_image
امیر طلوعی
۱۳۹۳/۰۲/۱۷ - ۰۵:۱۱:۳۳
نکته ی جالب در یکی از ابیاتِ این شعر ، این است که رقیبان ( که البته با اشتباهِ املائی رقبیان نوشته شده) به معنای دربانان بوده است و نه معایی که ما امروز مستفاد میکنیم و این بنده اول بار این معنا را در گفتارِ تماشاگه راز استاد آهی شنیده بود....
user_image
۷
۱۳۹۶/۰۵/۲۰ - ۰۸:۰۰:۴۴
همانا الله بر ما منت نهاد و مر او را سپاس که به یک خلیل بسنده کرد.
user_image
نرگس
۱۳۹۸/۱۰/۰۲ - ۰۷:۵۶:۲۵
مفهوم بیت 13هم چیه؟
user_image
میلاد
۱۳۹۹/۰۴/۱۴ - ۱۳:۲۲:۱۱
در
پاسخ به نرگس-معنی بیت 13:پیر مرد جواب داد: به رسم و آدابی که مرشد آتش پرست دستور نداده است، عمل نمی‌کنم.
user_image
علی عسکری_حامی سرخ
۱۴۰۰/۰۱/۰۲ - ۰۴:۲۱:۱۹
درود بر شما :بیت هشتم، بجای کلمه"رقیبان" واژه"رفیقان" منطقی تر به نظر میرسد.همانطوریکه در یکی از منابع معتبر نیز این واژه مورد استفاده قرار گرفته است. باسپاس
user_image
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد)
۱۴۰۱/۱۲/۲۱ - ۲۲:۳۱:۵۴
من نمی دانم چرا سعدی تعمدا سعی در آتش پرست نشان دادن ایرانیان باستان و زرتشتیان دارد?! - که نشنیدم از پیرِ آذرپرست(آتش پرست) - که گبر(زرتشتی) است پیرِ تبه بوده حال   - که منکر (زرتشتی) بُوَد پیشِ پاکان (خداپرستان) پلید (نجس) - گر او می بَرَد پیشِ آتش سجود تهمت و توهینی که سعدی, مولانا و بعضا نظامی گنجوی گاه و بیگاه به زرتشتیان وارد می کنند چندش آور و غیرقابل قبول است. ولی برعکس حافظ و فردوسی تلاش بسیار در نشان دادن و ارزش نهادن به دینِ باستان ایران دارند. کاش اساتیدِ عظامِ حاضر در اینجا , اظهارِ فضل می کردند! سپاسگزارم  
user_image
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد)
۱۴۰۱/۱۲/۲۲ - ۰۵:۰۷:۴۷
نکته دیگری که در این داستان مشهود است اینست که انسان در طولِ زمان چه پیشرفتی کرده است. ابراهیم که یکی از پنج پیامبر بزرگ خداست,  پیرمردِ سالخورده ایی را که خود با زور برایِ دلِ خودش به خانه دعوت کرده و سرِ سفره نشانده را بخاطرِ نگفتن یک بسم الله با خواری و خفت آنهم جلو جمعِِ زیادی (رقیبان و همگنان) از خانه یِ خود بیرون می کند! و یا حضرتِ موسی که یک چوپان مفلوک را برای چگونه دعا کردن و خواندن خدا مورد اهانت و توهین قرار میدهد. اینان که برگزیدگانِ خدا بودند اینطور رفتار می کردند وای به حالِ مردم عادی! واقعا ما خیلی خوشانس هستیم که در زمانی به دنیا آمده ایم که بشر فهم و شعورش تکامل یافته است.
user_image
Mojtaba Razaq zadeh
۱۴۰۳/۰۲/۱۸ - ۰۶:۰۷:۳۶
چقدر سعدی زیبا سخن و لطیف گو هست. بر خاک پاکش درود.