شما اینجا هستید :
سعدی

سعدی

بخش ۴ - گفتار اندر احسان با نیک و بد

۱

گره بر سر بند احسان مزن

که این زرق و شید است و آن مکر و فن

۲

زیان می‌کند مرد تفسیر‌دان

که علم و ادب می‌فروشد به نان

۳

کجا عقل یا شرع فتوی دهد

که اهل خرد دین به دنیا دهد؟

۴

ولیکن تو بستان که صاحب‌خرد

از ارزان‌فروشان به رغبت خرد

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 412
بوستان سعدی به خط رکن‌الدین مسعود کاشانی مورخ ۱۰۳۹ هجری آگرهٔ هند » تصویر 182
بوستان به خط بابا شاه بن سلطان علی مورخ ۹۸۹ هجری قمری » تصویر 101
شرح بوستان دکتر محمد خزائلی » تصویر 165

نظرات

user_image
مینا
۱۳۹۲/۰۲/۱۶ - ۱۴:۵۵:۰۸
شید به معنی مکر و حیله است و همچنین به معنی درخشندگی در فارسی چنانکه در جمشید داریم جم یا یم که همان دریا ست و شید یعنی تابان و همینطور در مهشید و..
user_image
امین کیخا
۱۳۹۲/۰۲/۱۶ - ۱۵:۰۲:۱۶
یم دریا به فارسی نیست یاما یا یم به اوستایی است . شید یعنی نور اما کلمه دیگر که از بر کردن دارد شند است که یعنی نوک پرنده و به لری شند یعنی حقه و نیرنگ
user_image
امین کیخا
۱۳۹۲/۰۲/۱۶ - ۱۵:۰۶:۳۱
یاما یا یم در فسانه های هندی که متن سنسکریتی مشابه اوستا دارند پادشاه مردگان است و چون سال می گردد کسی به نزد او باید برود و بر گردد اما او از برخورد و دیدار یاما و یا جمشید بدلیل اینکه شاه مردگان را دیده است رخ و صورتش سیاه می شود ، و حکایت حاجی پیروز نیز چنین است روی سیاه دارد و سال می گرداند
user_image
امین کیخا
۱۳۹۲/۰۲/۱۶ - ۱۵:۰۸:۳۷
رزق فارسی است از روچیک گرفته شده است و به لری روزیک می گوییم و رزق از این لغت فارسی میانه بنا شده است
user_image
امین کیخا
۱۳۹۲/۰۲/۱۶ - ۱۵:۱۹:۰۵
زرق یعنی ریا و فارسی است با برق هم می اید که باز انجا هم یعنی جلوه دادن و به نوعی با ریا ارتباط دارد اما زرق عربی یعنی تزریق کردن و نیز بیماری گلوکوم چشم را نیز گویند و نیزه را گاهی زرق گویند به عربی اما حافظ ازرق پوش را چنین مسخره کرده است که زرق و ریا را به ازرق عربی به معنی ابی دوخته است و با هم به ذهن ادم می ایند ، برای اینکه سری لغت های آرائه شده کامل شود باید بگویم به فارسی ازرق می شود خشین که در بندهشن امده است اما به کردی خ ان افتاده و شین یعنی کبود و ازرق
user_image
عنقا
۱۳۹۳/۱۱/۰۶ - ۱۸:۱۴:۲۲
به نظرم صحیح بیت اول که در برخی از نسخه ها اومده این چنین است:گره بر سر بند احسان مزنکه این زرق و شیدست و تزویر و فن.زیرا بیت اول به دو موضوع متفاوت اشاره نمیکند که در مصرع دوم گفته شود:که این زرق و شیدست و ان مکر و فن!
user_image
عنقا
۱۳۹۳/۱۱/۰۶ - ۱۸:۱۶:۳۹
بیت اخر تصحیح شود:ز ارزان فروشان ...
user_image
mohsen
۱۳۹۷/۰۵/۱۲ - ۱۴:۳۳:۱۹
کسی معنی بیت آخر رو می دونه؟
user_image
عبدالله
۱۳۹۹/۰۱/۱۱ - ۰۴:۴۲:۳۸
در جواب دوست عزیزی که معنی بیت آخر رو پرسیدهمنظور از ارزان فروشان عالمان و ملاهاست که به اسم دین رزقروزی میخورن بدون اینکه قلبا و در خفا احکام و دستورات الهی رو انجام بدندر واقع همان واعظان که در شعر حافظ اومده و منظور از اینکه تو ازشون بخریعنی اینکه دین چیز قیمتی هست و هرچند هم که اونا بد باشن بازهم قرآن و احدیث البته اگه صحیح باشن رو ازشون یادبگیر
user_image
احمد
۱۴۰۱/۰۴/۱۲ - ۲۰:۲۱:۵۹
"این و آن" اسمهای اشاره هستند، لیکن در بیت اول این واژه به طریق کنایه مذکور هست و به چیز معینی اشاره ندارد. محصول بیت اینچنین است: بر سرِ بندِ احسان گره مزن، یعنی از احسان خودداری مکن، به این عنوان که فلانی اهل ریا و بهمانی اهل مکر و حیله است و در نتیجه سزاوار احسان نیستند. بلکه احسان خود را بیشتر کن و بر همه کس، کافر و مسلمان، تعمیم بده همچنانکه در حکایت حضرت ابراهیم گذشت (حکایت قبل).