سعدی

سعدی

بخش ۱۰ - حکایت در معنی عزت نفس مردان

۱

سگی پای صحرانشینی گزید

به خشمی که زهرش ز دندان چکید

۲

شب از درد بیچاره خوابش نبرد

به خیل اندرش دختری بود خرد

۳

پدر را جفا کرد و تندی نمود

که آخر تو را نیز دندان نبود؟

۴

پس از گریه مرد پراکنده روز

بخندید کای بابک دلفروز

۵

مرا گرچه هم سلطنت بود و بیش

دریغ آمدم کام و دندان خویش

۶

محال است اگر تیغ بر سر خورم

که دندان به پای سگ اندر برم

۷

توان کرد با ناکسان بد رگی

ولیکن نیاید ز مردم سگی

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 474
بوستان سعدی به خط رکن‌الدین مسعود کاشانی مورخ ۱۰۳۹ هجری آگرهٔ هند » تصویر 195
بوستان به خط  بابا شاه بن سلطان علی مورخ ۹۸۹ هجری قمری » تصویر 191
کلیات سعدی نسخهٔ ۱۰۳۴ هجری قمری » تصویر 281
شرح بوستان دکتر محمد خزائلی » تصویر 255

نظرات

user_image
عبداله
۱۳۹۲/۰۱/۲۰ - ۰۰:۲۳:۲۸
تصور می کنم بابک دلفروز صحیح باشد.
user_image
نایب تیاری
۱۳۹۳/۰۲/۰۱ - ۰۳:۵۹:۱۴
در بیت آخر فکر کنم * سگان را طبیعت بود بدرگی ** ولیکن ز مردم نیاید سگی
user_image
مجید
۱۳۹۴/۰۵/۲۴ - ۱۵:۱۹:۲۶
اگر اشتباه نکنم در برخی نسخ تیز دندان هم آمده است .
user_image
حسین
۱۳۹۵/۰۵/۰۵ - ۰۹:۴۶:۵۱
جناب عبدا... ، تیاری، و مجیدشوربختانه نگر هر سه‌ی شما نادرست است.این شعر اینقدر معروف است که اگر به اندازه‌ی کافی سن داشته باشید، به یاد خواهید آورد که آن را در متون درسی دبیرستانی خوانده‌اید.اگر بابک را درست بدانیم باید در بیت قبل دست برده دختر را به پسر تبدیل کنیم. وزن شعر به کلی به هم می‌ریزد. پس اگر هنوز بابک مد نظرتان هست باید با پیشنهادی در مورد مصرع دوم بیت دوم همراه باشد.بدرگی به معنای خشم گرفتن و با روی برافروخته با دیگران روبرو شدن است. این صفتی انسانی است و به سگ ربطِی ندارد. مثل نیش عقرب که از ره کین نیست، چون کین یا کینه صفتی انسانی است.تیز دندان هم اگر در نسخه‌ای آمده غلطی چاپی بوده. زمانی در چاپخانه‌های معدود تهران هم ترجمه‌ی کتب جک لندن و هم اشعار سعدی را احتمالا یک چاپخانه چیده و کارگر طفلک گمان کرده اینجا هم باید تیز دندان چیده شود. به متن مصرع توجه کنید: که آخر تو را نیز دندان نبود؟ یعنی آخر تو هم دندانی برای گاز گرفتن نداشتی؟
user_image
علیرضا
۱۳۹۵/۰۵/۲۷ - ۱۵:۵۲:۰۸
شاید در مصرع دوم بیت اول (بدان سان که خون از رگش برجهید) درست باشد
user_image
مجید
۱۳۹۵/۰۷/۲۷ - ۰۲:۱۶:۱۳
بابک یعنی بابایی یا فرزندم و گوینده پدر استو ربطی به اینکه فرزند دختر باشد یا پسر ندارد در حالیکه مامک یعنی مادر یا مامان و از طرف مادر بیان میشود
user_image
میثلق
۱۳۹۶/۰۱/۱۹ - ۰۶:۴۸:۱۷
دوستان گرامی توجه کنند که نظر شخصی را در درست یا نادرست بودن متون ادبی ملاک قرار ندهند. تصحیح متون ادبی ( بلکه تمامی متون کلاسیک ) سیک و سیاقی دارد که درخور متخصصان است. شادروان دکتر غلامحسین یوسفی در تصحیح بسیار معتبر خویش موارد بالا را توضیح داده اند ، و دوستان می توانند بدان مراجعه کنند. اجمالا عرض می کنم که نباید نظر شخصی را در تصحیح متن دخالت داد.باری طبق تصحیح استاد شادروان دکتر یوسفی : مامک ... و توان کرد با ناکسان بدرگی صحیح می باشد ... با تشکر و اعتذار
user_image
احسان
۱۳۹۶/۰۷/۱۸ - ۱۰:۵۶:۴۹
با عرض سلام . معنی مصرعی که گفته (( به خیل اندرش دختری بود خرد )) یعنی دخترکی نظرش و خیالش بود ؟؟؟ و قسمتی که بیان کرده (( که آخر تو را نیز دندان نبود؟ )) چه معنی میده؟؟ خیلی ممنون
user_image
لادن
۱۳۹۷/۰۸/۱۳ - ۲۳:۱۴:۱۷
جناب تیاری بیت آخر کاملا صحیح است و جنابعالی با حفظ فاصله نوشتاری معنی مورد نظر گوینده را مخدوش کرده اید. " بد رگی " به معنی بد اخلاقی و تند خوئی است. حسین گرامی ؛ بابک درست است و لزومی به تغییر جنسیت فرزند نیست از این رو که پدر به خاطر تندی کردن دخترکی که در خارج از جایگاه خودش به پدر سخت میگیرد او را پدر عزیز " یا کوچک " خود میخواند.
user_image
شهروز کبیری
۱۳۹۸/۰۸/۰۲ - ۰۲:۲۰:۰۱
با دورد به همگی، لادن عزیز، شما فرمایش حسین را به درستی تصحیح فرمودید، فرزند دختر است. اما درباره معنای بابک به نظر میرسد به خطا رفته اید. در واژّ بابک از کاف تحبیب استفاده شده نه کاف تصغیر. بنابراین بابک یعنی ای عزیز دل پدر. به قول امروزی ها: بابایی، بابا جونبخندید کای بابک دلفروز: (پدر) خندید و (خطاب به دخترش) گفت ای عزیز دل پدر
user_image
شهروز کبیری
۱۳۹۸/۰۸/۰۲ - ۰۲:۲۴:۱۷
مرا گر چه هم سلطنت بود و بیشسلطنت در اینجا به معنی سلطه و قدرت بیشتر داشتن است. میگوید من بر سگ چیرگی داشتم و از او سر بودم.
user_image
پیران پیران
۱۳۹۹/۰۶/۱۲ - ۰۴:۰۹:۲۵
بیت چهارم مامَک دل‌فروز درست استنه بابک دلفروز یعنی مثلا مامان کوچولو چون گفته دختر ی خرد داشت...
user_image
سعدی جان
۱۴۰۰/۰۶/۲۰ - ۰۴:۴۶:۳۳
درچندین نسخه که مشاهده کردم  مامک دلفروز صحیح میباشد