سعدی

دوستان میشه معنیش رو قرار بدید برام ! ممنون

جناب مهران عزیز اتفاقا با همین مثالی که خودتان آورده اید ، به درستی ضبط مصرع "درویش نباید که برنجد به ظرافت " مهر تایید زده اید . این که سعدی در جای دیگری آورده : " زین جور و تحکمت قرض چیست؟ " ، نشان دهنده ی این است که درویش یا رهرو راه عشق ، جور و ستم معشوق را در عین عشق ورزی خود ، احساس میکند و تحت فشار معشوق است ، برای همین در باره ی چرایی آن ستم ، از معشوق ، سوال می کند . اما در مصرع خود غزل بالا : " درویش نباید که برنجد به ظرافت " ، شاعر در مقام مرشد یا همراه درویش ، او را نصیحت میکند که درویش باید با تیزبینی و هوشمندی از شمشیر دوست ، استقبال کند و نرنجد ... ضمنا ضبط این مصرع در سایت گنجور ، دقیقا مطابق نسخه ی مرحوم فروغی است .

اصلاحیه !علیرضا محدثی نوشته:جناب مهران عزیزاتفاقا با همین مثالی که خودتان آورده اید ، به درستی ضبط مصرع “درویش نباید که برنجد به ظرافت ” مهر تایید زده اید .این که سعدی در جای دیگری آورده : ” زین جور و تحکمت ، غرض چیست؟ ” ، نشان دهنده ی این است که درویش یا رهرو راه عشق ، جور و ستم معشوق را علیرغم عشق ورزی خود ، احساس میکند و تحت فشار معشوق است ، برای همین در باره ی چرایی آن ستم ، از معشوق ، سوال می کند .اما در مصرع خود غزل بالا : ” درویش نباید که برنجد به ظرافت ” ، شاعر در مقام مرشد یا همراه درویش ، او را نصیحت میکند که درویش باید با تیزبینی و هوشمندی از شمشیر دوست ، استقبال کند و نرنجد … ضمنا ضبط این مصرع در سایت گنجور ، دقیقا مطابق نسخه ی مرحوم فروغی است .

ای صورت دیبای خطایی به نکوییوی قطره باران بهاری به نظافتدر مصرع اول بیت دوم به جای خطا ، به نظر می رسد کلمه ختا صحیح باشد .منظور از ختا ولایت و استانی در چین شمالی ست .

درود. مهربانان لطفاً اصلاح شود:خطایی »»» ختاییسربلند باشید

بیت (صدسفره دشمن بنهد طالب مقصود باشد که یکی یار بیاید به ضیافت)با فعل تازه تاسیس انگلیسی gatsbying هم مفهومه.واقعا افتخاریه که زیانمون فارسیه و میتونیم اشعار سعدی را بخوانیم و لذت ببریم

در نسخ دیگر دیوان، این بیت اینگونه نوشته شده:گویند به دوری بکن از یار صبوریدر مهر تفاوت نکند بعد مسافت

سعدی ،چو گرفتار شدی تن به قضا ده  دریا دُر و مرجان بوَد و هول و مخافت  سعدی ،هنگامی که اسیر عشق شدی ،در برابر تقدیر و سرنوشت تسلیم باش و راضی باش..همانگونه که در،دریا دُر و مرجان وجود دارد و پر از سود .. ترس وبیم برای رسیدن به آنها وجود دارد.و باید تحمل کنیم. وفا خواهی جفا کش باش حافظ فان الربح و الخسران فی التجر  ...درود خدا بر حکیم سخن حضرت سعدی 🙏

غزل ۱۳۶ سعدی  وزن : مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن    بیت اول  ای دیدنت آسایش و خندیدنت آفت گوی از همه خوبان بربودی به لطافت   ۱_ای کسی که تماشای تو موجب راحت و خندیدنت بلایی است ، از لحاظ زیبایی بر همهء زیبا رویان پیشی گرفتی . [آفت : بلا و گزند / خوبان : جمع خوب ، زیبا رویان / لطافت : نرمی و لطف ، طراوت و تازگی / کنایه : گوی ربودن (پیروز شدن )   بیت دوم ای صورت دیبای خطایی به نکویی وِای قطره باران بهاری به نظافت ، ۲_ای آنکه از لحاظ جمال و زیبایی مثل تصویر های روی پارچهء شهر ختا هستی و ای در لطافت چونان قطرات باران بهاری، [دیبا : پارچه ابریشمی / خطا (ختا) غزل ۱۲۲ بیت ۳ / نکویی : خوبی،و لطافت ، نظافت : پاکی  تتاسب : قطره ،باران ] بیت سوم  هر مُلک وجودی که به شوخی بگرفتی سلطان خیالت بنِشاندی به خلافت ۳_ای زیبا رو ،هر بار که با بی پروایی و شنگی ، هستیِ کسی را مثل سر زمینی فتح کردی ، خیال ، تو را مثل جانشینی بر آن ملک مستقر ساخت. [شوخی : گستاخی و بی پروایی ،دلیری،شنگی / خیال : تصور چیزی در ذهن هنگامی که در پیش چشم نباشد ،تصویر معشوق /خلافت : جانشینی ] بیت چهارم  ای سرو خرامان گذری از در رحمت وی ماه درفشان نظری از سر رأفت ۴_ای معشوق همچون سرو خرامان ، از راه رحمت و بخشایش بر ما گذری کن و ای کسی که در تابندگی به ماه می مانی ، از سر مهربانی به ما نظری بیفکن . [خرامان : روندهء با ناز و تکبر و تبختر ، خوش رفتار /دُر افشان : درخشان و تابان / نظر : توجه و عنایت ، نگاه / رافت : مهربانی . بیت پنجم  گویند : برو تا برود صحبتت از دل ترسم هوسم بیش کند بعد مسافت ۵_ به من می گویند : او را ترک کن و برو تا لذت همنشینی با او از یادت برود ؛ اما می ترسم دوری راه ، عشقم را نسبت به او افزون کند . [صحبت : دوستی و محبت /هوس: میل و آرزو /بُعد مسافت : دوری راه . بیت ششم    ای عقل نگفتم که تو در عشق نگنجی در دولت خاقان نتوان کرد خلافت ۶_ ای خرد ، آیا به تو نگفتم که در قلمرو عشق برایت جایی نیست ؟ آری ، در دوران حکومت خاقان ترکستان خلافت کردن ممکن نیست  [خاقان : لقب پادشاهان چین و ترک /خلافت :خلافت . [ خ ِ ف َ ] (ع مص ) بجای کسی بعد وی بودن در کاری . (آنندراج ). ایستادن بجای کسی که پیش از وی بوده باشد. (ترجمان علامه جرجانی ). نیابت . (زمخشری ).جانشین شدن . (یادداشت بخط مؤلف ). خلافة. پی کسی آمدن . بجای کسی خلیفه کردن کسی را. (آنندراج ). || ولی عهد کردن . جانشین کردن . |/عارفان عقل را دو گونه دانسته اند:عقل جزیی و مادی یا عقل معاش و دیگر عقل ما عُبِد به الرحمان و یا به تعبیر دیگر عقل معاد که عقل الهی است.مخالفت عارفان از جمله شیخ اجل با عقل جزیی و یا به قول فلاسفه عقل هیولانی است که با عشق مخالف است و برای شناخت رازهای نهانی نامحرم و به معرفت حق راه نمی برد . سعدی به دفعات و مکرر مخالفت عشق و عقل را در غزل های خود بیان نموده است بیت چهارم غزل ۹] بیت هفتم  با قد تو زیبا نبود سرو به نسبت با روی تو نیکو نبود مه به اضافت ۷_ سرو از لحاظ تناسب در برابر قامت تو زیبا نیست و ماه هم نسبت به روی زیبایت زیبا به نظر نمی آید. [ با : در هر دو مصراع "بای" مقابله است ،در برابر/ به اضافت : به نسبت . بیت هشتم    آن را که دلارام دهد وعده کشتن باید که ز مرگش نبود هیچ مخافت ۸_ هر عاشقی که معشوق به وی وعده ء کشتن دهد، نباید از مرگ هراسی داشته باشد . [مخالفت : ترس و بیم ./کنایه : دلارام (معشوق و محبوب ) /تناسب : کشتن ، مرگ . بیت نهم  صد سفره دشمن بنهد طالب مقصود باشد که یکی دوست بیاید به ضیافت ۹_عاشقی که طالب یار است ، صد خوان برای دشمنان می گسترد ، به امید آنکه روزی او معشوق را چون میهمانی بر سر آن خوان ببیند . [باشد که : شاید که ،امید است که / ضیافت : مهمانی ] بیت دهم    شمشیر ظرافت بود از دست عزیزان درویش نباید که برنجد به ظرافت ۱۰_شمشیر در دست محبوبان ، لطیف و زیباست و عاشق مفلس نباید از لطافتی که در شمشیر عزیزان هست ، رنجیده گردد. [ظرافت : زیبایی و لطافت /درویش : عاشق تنگدست ] بیت یازدهم  سعدی چو گرفتار شدی تن به قضا ده دریا در و مرجان بود و هول و مخافت ۱۱_ای سعدی ، انگاه که اسیر عشق گشتی ، در برابر تقدیر تسلیم باش ؛ زیرا در دریا هم مروارید و مرجان وجود دارد و هم هول و هراس. [ هول : ترس /مخافت : بیم ./ ککایه : تن به قضا دادن (تسلیم تقدیر و پیشامد شدن )  منبع : شرح غزلهای سعدی  دکتر محمدرضا برزگر خالقی  دکتر تورج عقدایی  سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟ از گلستان ِ ما بِبَر طبقی  شاد و تندرست باشید .

  گویند برو تا برود صحبتت از دل ترسم هوسم بیش کند بعد مسافت...  

  سعدی چو گرفتار شدی تن به قضا ده...  

جسارت میکنم در حضور اساتید بیت پنجم : به جای گویند برو تا برود صحبتت* از دل بگیم: گویند برو تا برود صحبتش * از دل درست تر نیست؟؟ 

ماه درخشان