سعدی

این شعر توسط استاد ایرج خواجه امیری در برنامه گلهای تازه شماره 94 در دستگاه چهارگاه خیلی عالی اجرا شده .......

با سلام مصرع آخر بیت دهم"سعدی که تو جان دارد بل دوستتر از جانت" کلمه تو معنای مشخصی را افاده نمیکند حتی اگر در تصحیح شادروان فروغی آمده باشد. درست تر آن است که به جای تو از گبه" یا چو استفاده شودسعدی که به جان دارد بل دوستتر از جانتسعدی که چو جان دارد بل دوستتر از جانت

منظور شیخ از " سعدی که تو جان دارد " این است که تو را مانند جان دوست میدارد و هم بیشتر از جان( تو را جان خود دارد)

ایرج سلطااااان چه زیبا این شعر سعدی خوش سخن را خونده

این غزل زیبا با صدای پهلوان آواز ایران استاد ایرج در دستگاه چهارگاه واقعا شنیدنی و روح نواز است.

جان باختن آسان است، اندر نظرت لیکن این لاشه نمی‌بینم، شایسته‌ی قربانت... این بیت رو میشه به عنوان شاهکار انتخاب واژه مثال زد! همه زیبایی وزن شعر رو همین کلمه‌ی "لاشه" داره به دوش می‌کشه. کلمه‌ای که در نگاه اول و خارج از فضای شعر، شاید به کار گرفتنش در یک بیت عاشقانه قدری بعید به نظر برسه! یکی از رازهای سهل ممتنع بودن عالیجنابمون سعدی همینه؛ استادیِ حیرت‌انگیزش در انتخاب کلمات...

این غزل حضرت سعدی چقدر زیباست.  پیشنهاد میکنم این غزلیات رو با صدای آسمانی استاد شهیدی در برنامه یک شاخه گل شماره 268 گوش کنید شنیدن این بیت زیر برای شنونده التذاذ روحی غیر قابل وصفی داره  جان باختن آسان است، اندر نظرت لیکن این جان نمی‌بینم، شایسته‌ی قربانت...

درود شاید که درین دنیا مرگش نبود هرگز سعدی که تو جان داردبل دوستر از جانت (سعدی چو تو جان دارد بل دوستر از جانت) معشوق به جان تشبیه شده است.معنی بیت سزاوار است که سعدی هرگز در این دنیا نمیرد..زیرا تو جانِ سعدی هستی و سعدی تو را بیش از جان دوست دارد...

وزن : مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن  معنی بیت اول  ای کسی که جان خردمندان در خم چوگان تو اسیر مانده است ، بدان که هر گویی که به میدان تو افتد ، هرگز از آن بیرون نمی رود  ، به سخن دیگر ، خردمندان اسارت در خم چوگان تو را  بر آزادی ترجیح می دهند . [ تناسب : گوی ، چوگان / تشبیه : جان به گوی مانند شده است .] معنی بیت دوم  برای همگان روز هنگامی فرا می رسد که خورشید از کوه سر بر می آورد ، اما خورشید درخشان چهره ات در شب ما فقط از گریبان تو سر بر می زند . [ گریبان : یقه / کنایه : سر بر کردن ( سر بلند کردن ، بیرون آمدن ) /پارادوکس : سر بر کردن خورشید در شب /تشبیه مضمر : چهره به خورشید مانند شده است .] معنی بیت سوم  اگر باد شاخه ای را از گلستان وجود تو به حرکت در آورد و اشتیاق را در  عاشقانت به پا کند ، جان آنان در تنشان به رقص و پای کوبی خواهد  پرداخت . [ مشتاقان : عاشقان و شیفتگان /ذوق : نشاط،و شادی ./استعاره ء مکنیه : ( تشخیص ): جان ( به قرینه ء به رقص آمدن ) / استعاره ء مصرحه : گلستان ( وجود چون گل معشوق )] معنی بیت چهارم دیوار خانه ات به صورتگر نیازی ندارد ، زیرا آنچه سرایت را می آراید ، نقش دیوارهای آن نیست ، بلکه تو خود موجب زیبایی و آراستگی آن هستی . [ بایستن : لازم و شایسته بودن / صورت : نقش و تصویر ./تناسب : دیوار ، سرا ، ایوان ، نقاش ، صورت .] معنی بیت پنجم  دل سخت تو بر من نمی سوزد و به رحم نمی آید ،گویی ، دل من در بی قدری به سنگی می ماند که در چاه زنخدانت افتاده است. [ آرایه ء تکرار: دل ، سنگ /تشبیه : دل به سنگ با دو وجه شبه : در مورد معشوق سختی و در مورد سعدی بی قدری /جناس زاید : سنگین ، سنگ  معنی بیت ششم  جان فشانی در پیش تو کار دشواری نیست ، اما من این جان بی قدر خود را که به لاشه ای می ماند ،شایستهء قربان کردن در راه تو نمی دانم .ما پیش از نثار جان در راهت بی جان گشته ایم. [ جان باختن : جان را نثار کردن / نظر : نگاه و چشم / لاشه : تن بی جان و مرده .] معنی بیت هفتم  رنجوری در اثر داغ تو برای من بسی بهتر از آن است که از تو دور بمانم .در زیر گام هایت جان دادن شایسته تر است از اینکه در اثر دوری از تو بمیرم . [ داغ : آتش و حرارت ،/رنجوری : دردمندی و ملالت /تشطیر : رنجوری ، دوری ]  معنی بیت هشتم  ای بیابان جدایی ، تازمانی که شور و شوقی برای رسیدن به حرم وجود دارد ،دشواری های راه ، عاشقانت را به هراس نمی افکند . [ بادیه : صحرا و بیابان /حرم : گرداگرد خانه و مکان مقدس( جایی که بیگانه اجازه ورود ندارد ) /مغیلان : نوعی درختچه خار ،در بیابانهای عربستان /تشبیه : هجران به بادیه /استعاره ء مصرحه : خار مغیلان ( دشواری های راه )] معنی بیت نهم  از زمانی که قامت دلربا و سحر کننده ات مرا مجذوب ساخت ، دیگر حذر کردن از فتنه برایم مقدور نبوده است . [ حذر کردن : دوری کردن /فتان : فتنه انگیز و فتنه جو ، زیبا و دلفریب که به زیبایی مردم را مفتون می سازد .] معنی بیت دهم  شایسته است که سعدی به دلیل آنکه تو را مثل جان خویش می داند ، بلکه بیش از جانش دوست دارد، در این دنیا مرگی نداشته باشد ،و جاودانه گردد. [ شاید : از مصدر شایستن ، شایسته و سزاوار است /تشبیه : تو ( معشوق ) به جان ] معنی بیت یازدهم  این تشنه ای که در کنار چشمهء آب حیات تو جان می دهد ، مثل اسکندر جهان را برای دست یابی به آن چشمه زیر پای نهاده است. ]ذوالقرنین : در لغت به معنی صاحب دو گیسو ، صاحب دو قرن زندگی ...."فرهنگ لغت " /تلمیح : اشاره به داستان اسکندر و جست و جویش برای آب حیات /استعارهء مصرحه : چشمه ء حیوان ( لبان حیات بخش معشوق )] منبع : شرح غزلهای سعدی  دکتر محمدرضا برزگر خالقی  دکتر تورج عقدایی  سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟ از گلستان ِ ما بِبَر طبقی  شاد و تندرست باشید .    

  چه غزل زیبایی...   سعدی که تو جان دارد بل دوست‌تر از جانت...  

شاید که در این دنیا مرگش نبود هرگز سعدی که تو جان دارد بل دوست‌تر از جانت بحث هایی که در باره این بیت نوشته شده است شاید بر اثر عدم توجه کاربرد جان و عدم دقت در معنی بیت است سعدی تو را دارد ای جان/ سعدی تو را دارد که جانش هستی. نمی خواهد بگوید تو چو جانش هستی. این هم درست است اما در منطق دلدادگی و خودهیچ پنداریِ سعدی در برابر دوست، این تشبیه شایسته و بایسته نیست که در این صورت دو وجود هم ارزش داریم یکی جان سعدی و یکی معشوق. سعدی می خواهد بگوید تو جان من هستی نه اینکه مثل جانم هستی. بلکه پا را فراتر می گذارد و می گوید من حتی از خودت هم بیشتر دوستت دارم.