سعدی

سعدی

غزل شمارهٔ ۲۹۶

۱

دولت جان پرورست صحبت آمیزگار

خلوت بی مدعی سفره بی انتظار

۲

آخر عهد شبست اول صبح ای ندیم

صبح دوم بایدت سر ز گریبان برآر

۳

دور نباشد که خلق روز تصور کنند

گر بنمایی به شب طلعت خورشیدوار

۴

مشعله‌ای برفروز مشغله‌ای پیش گیر

تا ببرم از سرم زحمت خواب و خمار

۵

خیز و غنیمت شمار جنبش باد ربیع

ناله موزون مرغ بوی خوش لاله زار

۶

برگ درختان سبز پیش خداوند هوش

هر ورقی دفتریست معرفت کردگار

۷

روز بهارست خیز تا به تماشا رویم

تکیه بر ایام نیست تا دگر آید بهار

۸

وعده که گفتی شبی با تو به روز آورم

شب بگذشت از حساب روز برفت از شمار

۹

دور جوانی گذشت موی سیه پیسه گشت

برق یمانی بجست گرد بماند از سوار

۱۰

دفتر فکرت بشوی گفته سعدی بگوی

دامن گوهر بیار بر سر مجلس ببار

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 769
منتخبی از اشعار سعدی، حافظ و جامی » تصویر 65
کلیات سعدی مصور و مذهب نسخه‌برداری شده در ۹۳۴ هجری قمری شیراز » تصویر 528
کلیات سعدی مذهب و مصور نسخه‌برداری شده در ۹۲۶ هجری قمری » تصویر 587
حمیدرضا محمدی :
محسن لیله‌کوهی :
سعیده تهرانی‌نسب :
پری ساتکنی عندلیب :
سهیل قاسمی :
نازنین بازیان :
تناز پیراسته :
فاطمه زندی :

نظرات

user_image
ناشناس
۱۳۸۹/۰۷/۰۹ - ۱۳:۳۶:۱۶
سلام خسته نباشید.در بیت "برگ درختان سبز پیش خداوند هوش هر ورقش دفتریست معرفت کردگار"در شعر اصلی "پیش خداوند هوش" "در نظر هوشیار " نوشته شده.لطفا تصحیح شود.منبع: کتاب فارسی اول راهنمایی(شعر اول)
پاسخ: با تشکر، متن مطابق تصحیح فروغی است، منبع کتاب درسی احتمالآً تصحیح دیگری است.
user_image
ناشناس
۱۳۸۹/۰۷/۲۵ - ۱۴:۴۳:۳۸
برگ درختان سبز در نظر هوشیار هر ورقش دفتریست معرفت کردگار
user_image
ناشناس
۱۳۸۹/۱۰/۰۸ - ۱۷:۱۶:۳۵
با سلام و تشکر از اینهمه تلاش وکار خوبی که به ارمغان آورده اید. در بیت اول، به نظر این حقیر بجای کلمه آموزگار، کلمه آمیزگار صحیح میباشد، به این دلیل که محتوای این شعر اصلا ربطی به آموزگار ندارد. عبارت "خلوت بی مدعی سفره بی انتظار" لزوما اشاره به همدلی با یار دارد.با احترام
پاسخ: با تشکر، مطابق پیشنهاد شما و تصحیح فروغی «آموزگار» با «آمیزگار» جایگزین کرد. در تصحیح فروغی در حاشیه ذکر شده که در اکثر نسخ «آموزگار» آمده، اما انتخاب ایشان هم برای متن همان «آمیزگار» بوده است.
user_image
مهدی
۱۳۹۱/۰۲/۰۱ - ۲۱:۳۱:۵۸
ایت الله بهجت روزی فردی را در خواب میبینند که میگوید خداوند به خاطر همین منظور بیت: هر ورقش دفتریست ..... مرا امرزید . متن صوتی ان که به صدای شخص اقا است در بنده موجود است و از اینترنت دانلود کرده ام .
user_image
ناشناس
۱۳۹۲/۰۷/۱۵ - ۱۲:۰۶:۴۳
همان پیش خداوند هوش درست استمنبع:غزلیات سعدی
user_image
مسعود
۱۳۹۲/۰۷/۲۶ - ۰۵:۴۸:۰۳
از اینکه سوالم را اینجا مطرح میکنم، معذرتلطفا اگر برای اشعار و نثر سعدی کتابی که معنی قسمتهای عربی و تفسیر اشعار را نوشته باشد معرفی کنید، با سپاس
user_image
سعید
۱۳۹۲/۰۷/۲۶ - ۰۶:۳۷:۳۹
مسعود جان درود کتابهای زیادی در این زمینه داریم ولی متاسفانه زیاد قابل اعتماد نیستند .بوستان سعدی یا سعدی نامه به تصحیح و توضیح غلام حسین یوسفی شاید بتواند یاری رسان باشد
user_image
ناشناس
۱۳۹۳/۰۴/۲۳ - ۲۳:۳۴:۰۱
پیش خداوند هوش درسته...
user_image
موسوی
۱۳۹۴/۰۷/۱۳ - ۰۸:۳۸:۱۷
علت اختلاف نسخ چیست تا این توجیهات لازم باشد.
user_image
داود
۱۳۹۵/۰۱/۱۴ - ۱۱:۴۱:۰۵
سلام سوالی داشتم. در بیت برگ درختان سبز پیش خداوند هوش/هر ورقی دفتری است معرفت کردگار نقش دستوری معرفت کردگار چیست؟ و اگر فرضاً متمم باشد آیا میتوان حرف اضافه را حذف کرد؟ آیا سلاست و شیوایی سخن سعدی چنین حذفی را ایجاب میکرده؟
user_image
روفیا
۱۳۹۵/۰۱/۱۶ - ۰۷:۱۸:۲۶
داوود گرامیدرودبلی، همانطور که فرمودید متمم است و منظور شاعر این بوده است:هر ورقش دفتریست بهر معرفت کردگارلیک بنا به ضرورت شعری شاعر واژه بهر را حذف نموده است.
user_image
کاظم
۱۳۹۵/۰۳/۲۰ - ۱۷:۳۶:۰۳
مصرع اول از بیت اول گمان میکنم اشتباه چاپی باشد که آموزگار به غلط آمیزگار چاپ شده. منبع= کلیات سعدی با تصحیح شادروان محمدعلی فروغی
user_image
۷
۱۳۹۵/۰۹/۰۷ - ۱۴:۴۹:۱۱
آخر عهد شبست اول صبح ای ندیمصبح دوم بایدت سر ز گریبان برآراول صبح یا صبح کاذب،بام دروغین:روشنی بامداد که پیش از صبح دوم برآید و اندکی ببعد ناپدید شودصبح دوم یا صبح صادق،بام راستین:سفیدی آفتاب که سیاهی شب را کنار میزندندیم همان آمیزگار در بیت نخست است.میگوید شب نشینی به پایان رسیده اکنون از فرورفتگی در خود بیرون آی و خود را بنمای همچون خورشید از پس شب.
user_image
reyhane
۱۳۹۶/۰۱/۲۲ - ۱۴:۳۰:۵۹
با عرض سلام من دانش آموز هستم و درباره اشکال زبان شناسی این بیت(برگ درختان سبز ... )خیلی تحقیق کردم و متاسفانه به نتیجه نرسیدم لطفا راهنمایی کنید با تشکر
user_image
فرزاد اطهری
۱۳۹۶/۰۱/۲۹ - ۱۶:۰۲:۵۰
ریجانه دربارۀ اشکال "برگ درختان سبز" بگویم که احتمالاً چون سعدی مدّتی در اسارت فرانسوی ها (فرنگ) بوده زبانش تحت تأثیر قرار گرفته. در انگلیسی میتوان گفت Green tree leaves که اگر گرته برداری کنیم میتوان گفت "برگ درختان سبز". ولی جدا از شوخی، این عبارت هیچ اشکالی ندارد. اشکال درک ضعیف ما از زبان (خودمان) در عهد معاصر است، بعید میدانم سعدی در بیان این عبارت ذرّه ای شک در درستی اش داشته، که حق هم داشته است.
user_image
فرخ مردان
۱۳۹۶/۰۳/۱۳ - ۰۱:۳۱:۳۲
@Reyhane: هیچ بشکالی در کار نیست. در سیز بودن درخت که جای شک نیست!
user_image
فرخ مردان
۱۳۹۶/۰۳/۱۳ - ۰۱:۳۶:۴۱
ظاهرا سعدی در بیت های آخر از این رویای شیرین که یار در برش هست بیدار میشه و به واقعیتی بر میگرده که در آن تنها و در هجر یار داره پیر میشه.
user_image
داود
۱۳۹۶/۱۱/۱۵ - ۰۳:۰۹:۳۶
درباره برگ درختان سبز گرته برداری از زبانهای فرنگی صورت نگرفته بلکه در زبان خودمان هم هست. سبز صفت برگ هست که البته بعد از مضاف الیه آمده مانند عبارت پسران وزیر ناقص عقل در این بیت: پسران وزیر ناقص عقل به گدایی به روستا رفتند (سعدی_گلستان) که ناقص عقل صفت برای پسران هست و نه وزیر. حتی رودکی هم صفت را اینگونه بکار برده: لاله میان کشت بخندد همی ز دور چون پنجه عروس به حنا شده خضیب. ملاحظه بکنید که خضاب شده با حنا صفت پنجه است و نه عروس
user_image
گمنام
۱۳۹۶/۱۱/۱۵ - ۰۸:۲۹:۳۱
درخت سبز درخت زنده است، که برگ و بار داردمی گوییم درخت سبز می کنیم، شنیده یا خوانده اید؟؟سبز را صفت درخت هم بدانید بی راهه نرفته اید چه درختی که سبز نباشد برگی ندارد تا بتوان معرفت کردگار در آن یافت.
user_image
داود
۱۳۹۹/۰۴/۲۱ - ۰۱:۵۹:۱۷
اگر سبز را صفت درخت بدانیم، حشوی در معنا ایجاد میشود و لطف بیت اندکی از بین میرود. معلوم است که درختی که برگ دارد اصطلاحاً سبز است. اگر بگوییم برگ درختان سبز، آیا میتوانیم بگوییم برگ درختان خشک؟ سبز صفت برگ است و اگر آن را صفت درخت بگیریم دچار حشو شده ایم. سبز بودن درخت و اینکه سبز میگوییم، معنای اصطلاحی است.
user_image
هادی
۱۳۹۹/۰۵/۰۱ - ۱۵:۱۸:۲۸
در مورد برگ درختان سبز می تواتد برگ درختان سرسبز (درختان زنده نه خشک) باشد هرچند که پر واضح است که سبز صفت برای برگ است ولی می توان این برداشت را هم داشت.
user_image
Mkl Lop
۱۳۹۹/۰۷/۲۸ - ۰۳:۰۹:۱۴
ببینید برگ درختان سبز اگر از نظر دستوری بریم سبز میشه صفت درختان حالا بر فرض اینکه سبز صفت برگ است از نظر معنایی هیچ مشکلی پیش نمیاد و هردو درست می باشد به عقیده بنده .توجه کنید هنگامی که درختان سبز و شاداب باشند خب برگ درختان هم شاداب یا همان سبز است نمی شود که درخت شاداب باشد ولی برگ هایش مثلا زرد
user_image
امیررضا
۱۳۹۹/۱۱/۱۰ - ۰۰:۵۸:۲۵
نقش دستوری کلمه های دور و روز چیست؟