سعدی

غزل شمارهٔ ۳۹۲

من دوست می‌دارم جفا کز دست جانان می‌برم

طاقت نمی‌دارم ولی افتان و خیزان می‌برم

از دست او جان می‌برم تا افکنم در پای او

تا تو نپنداری که من از دست او جان می‌برم

تا سر برآورد از گریبان آن نگار سنگدل

هر لحظه از بیداد او سر در گریبان می‌برم

خواهی به لطفم گو بخوان خواهی به قهرم گو بران

طوعا و کرها بنده‌ام ناچار فرمان می‌برم

درمان درد عاشقان صبر است و من دیوانه‌ام

نه درد ساکن می‌شود نه ره به درمان می‌برم

ای ساربان آهسته رو با ناتوانان صبر کن

تو بار جانان می‌بری من بار هجران می‌برم

ای روزگار عافیت شکرت نکردم لاجرم

دستی که در آغوش بود اکنون به دندان می‌برم

گفتم به پایان آورم در عمر خود با او شبی

حالا به عشق روی او روزی به پایان می‌برم

سعدی دگربار از وطن عزم سفر کردی چرا

از دست آن ترک خطا یرغو به قاآن می‌برم

۱۰

من خود ندانم وصف او گفتن سزای قدر او

گل آورند از بوستان من گل به بستان می‌برم

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 828

ایمان کیانی

۱۳۹۱/۰۷/۱۹ - ۰۳:۴۶:۳۳

در مصرع :از دست آن ترک خطا یرغو به قاآن می‌برم ..به نظر می رسد "ختا" به جای "خطا" صحیح باشد که اشاره به نرکان ختن دارد .. و به این ترتیب:سعدی دگربار از وطن عزم سفر کردی چرااز دست آن ترک ختا یرغو به قاآن می‌برم ..صحیح می باشد ..

عیسی

۱۳۹۶/۰۱/۲۵ - ۱۵:۱۵:۱۴

درود.من نیز با ایمان نازنین هم رای‌ام. آن‌چنان‌که نیز در چکامه‌ی حافظ است:آن ترک پری‌چهره که دوش از بر ما رفت// آیا چه خطا دید که از راه ختا رفت.

فرخ مردان

۱۳۹۶/۰۳/۱۸ - ۰۴:۴۵:۴۳

خطا=ختا :همه مرز چین با خطا و ختنگرفتش ببازوی شمشیرزن(فردوسی)

حمیدرضا

۱۳۹۶/۰۵/۲۶ - ۰۸:۱۹:۲۶

«تا» در بیت دوم (تا تو نپنداری که من از دست او جان می‌برم) تای تحذیر است به معنی زینهار! یا نکند که! در بیت چهارم (طوعا و کرها بنده‌ام ناچار فرمان می‌برم) «طوعا و کرها» یعنی چه به اختیار و داوطلبانه (=طوعا) و چه به اکراه و ناخواسته (=کرها) که اصطلاح قرآنی است و در آیه 83 سوره آل عمران به کار رفته:أَفَغَیْرَ دِینِ اللَّهِ یَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَکَرْهًا وَإِلَیْهِ یُرْجَعُونَ«آیا جز دین خدا را می ‏جویند با آنکه هر که در آسمانها و زمین است‏ خواه و ناخواه سر به فرمان او نهاده است و به سوی او بازگردانیده می ‏شوید.»در بیت نهم (از دست آن ترک خطا یرغو به قاآن می‌برم) «خطا» که به صورت «ختا» هم نوشته می‌شود نام منطقه‌ای است در ترکستان که به داشتن زیبارویان معروف بوده. در شعر فارسی از هم‌شکلی این کلمه با خطا به معنی گناه و اشتباه استفاده می‌شود تا ایهام ایجاد شود و شعر دو معنیه شود مثال معروفش شعر حافظ است : «آیا چه خطا دید که از راه خطا رفت» معنی اول چه اشتباهی دید که از راه مملکت ختا رفت (=سفر دور و درازی را در پیش گرفت) معنی دوم چه اشتباهی دید که از راه گناه و اشتباه رفتار کرد؟ «یرغو» به مغولی به معنی دادخواهی است. «یرغو بردن» یعنی شکایت و دادخواهی کردن. سعدی در جای دیگر می‌گوید:«گر بیوفایی کردمی یرغو به قاآن بردمیکان کافر اعدا می کشد وین سنگدل احباب را»

سعدی

غزل شمارهٔ ۳۹۲

تصاویر و صوت

نظرات

ایمان کیانی

عیسی

فرخ مردان

حمیدرضا

احمد لماس

امید سعدی