سعدی

سعدی

غزل شمارهٔ ۳۹۴

۱

به خدا اگر بمیرم که دل از تو برنگیرم

برو ای طبیبم از سر که دوا نمی‌پذیرم

۲

همه عمر با حریفان بنشستمی و خوبان

تو بخاستی و نقشت بنشست در ضمیرم

۳

مده ای حکیم پندم که به کار در نبندم

که ز خویشتن گزیر است و ز دوست ناگزیرم

۴

برو ای سپر ز پیشم که به جان رسید پیکان

بگذار تا ببینم که که می‌زند به تیرم

۵

نه نشاط دوستانم نه فراغ بوستانم

بروید ای رفیقان به سفر که من اسیرم

۶

تو در آب اگر ببینی حرکات خویشتن را

به زبان خود بگویی که به حسن بی‌نظیرم

۷

تو به خواب خوش بیاسای و به عیش و کامرانی

که نه من غنوده‌ام دوش و نه مردم از نفیرم

۸

نه توانگران ببخشند فقیر ناتوان را

نظری کن ای توانگر که به دیدنت فقیرم

۹

اگرم چو عود سوزی تن من فدای جانت

که خوش است عیش مردم به روایح عبیرم

۱۰

نه تو گفته‌ای که سعدی نبرد ز دست من جان

نه به خاک پای مردان چو تو می‌کشی نمیرم

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 829
کلیات سعدی مصور و مذهب نسخه‌برداری شده در ۹۳۴ هجری قمری شیراز » تصویر 549

نظرات

user_image
س. ص.
۱۳۸۶/۱۲/۰۹ - ۱۲:۳۷:۰۷
من شخصاً در یک نسخه خطی قدیمی، بجای "حریفان" در بیت دوم، کلمه "ظریفان" را دیده ام و معنای این بیت با "ظریفان" درست تر بنظر میرسد؛ چرا که در فارسی قدیم و حتی در زبان کردی امروز (کردستان ایران) کلمه "ظریف" بمعنای "زیبا و خوبروی" بکار برده میشود. نکته دیگر اینکه مصرع دوم بیت آخر در بعضی نسخ باین صورت است: "نه بخاکپایت ای جان . . ."با تشکر.
user_image
دکتر ترابی
۱۳۹۳/۰۷/۱۷ - ۱۰:۳۸:۱۴
هر دو مورد کاملا درست مینمایند جناب س.ص
user_image
دکتر حدیجه شریفی
۱۳۹۳/۱۰/۲۷ - ۱۲:۱۱:۰۳
بنده فقط زبان درمیکشم و برای مرتبه ی چندم، مشتاقانه این غزل ناب را زمزمه میکنم....
user_image
کسری عرشیان
۱۳۹۴/۰۳/۱۲ - ۰۶:۴۶:۲۲
سعدی دیگر جفا مکن چشم عاشق راتر مکنکردی جفا دیگر مکن.......
user_image
۷
۱۳۹۵/۰۷/۱۸ - ۰۶:۰۶:۰۹
همه عمر با حریفان بنشستمی و خوبانتو بخاستی و نقشت بنشست در ضمیرمحریف=کسی که با او حرف زده میشود=همنشین و همسخن به ویژه در مجلس بزن و کوب=همپیاله
user_image
روفیا
۱۳۹۵/۰۷/۱۸ - ۰۶:۱۶:۱۳
به عمری یک نفس با ما چو بنشینند برخیزندنهال شوق در خاطر چو برخیزند بنشانند
user_image
دارابی
۱۳۹۶/۰۵/۱۸ - ۰۴:۳۶:۲۵
دوستان من معنی بیت آخرو متوجه نمیشم اگر امکانش هست راهنماییم کنید
user_image
Afshin
۱۳۹۷/۰۹/۰۸ - ۱۷:۴۸:۳۳
درود بر دوست عزیز جناب دارابی و بزرگان عزیز؛نه تو گفته ای،که سعدی نبرد ز دست من جان؟ : مگر تو نگفته بودی که سعدی(حضرت سعدی) از دست من جان سالم به در نخواهد برد(سعدی را خواهی کشت)؟نه خاک پای مردان، که تو میکشی نمیرم:به خاک پای مردان قسم که نه، این طور نیست، (چراکه) اگر من به دست تو کشته بشوم (بر خلاف باورت) نخواهم مرد (در وادی عشق فدا شدن در راه معشوق مردن نیست)
user_image
سیروس شیرزادی
۱۳۹۸/۰۸/۲۷ - ۰۷:۱۹:۰۱
از دید بنده مصرع نخست اینگونه درست تر است:به خدا اگر بمیرم که دست از تو بر بگیرماینگونه خطاب کردن با "اگر" بجای "مگر" هنوز در برجی زبانهای ایرانی (همانند زبان کردی) کاربرد دارداکر "که" نبود آنگاه برنگیرم درست بود
user_image
سیروس شیرزادی
۱۳۹۸/۰۸/۲۷ - ۰۷:۲۱:۲۳
این سعر را استاد سبلانی برای آموزس آواز ماهور به هنرجویان استفاده می کند
user_image
حسام
۱۳۹۸/۱۲/۰۲ - ۰۱:۴۱:۳۸
«تنها طبیبان واژه دکتر را در پیش نامشان ذکر میکنند و دیگران مجاز به این کار نیستند». این ادبیات بیشتر شبیه بی سواد های دهه چهله. حداقل بگو پزشک که کمتر بهت بخندن و کمتر بی سواد به نظر بیای طبیب چیه آخه! همه دکتر ها روپوش نمیپوشن و گوشی ازشون آویزون نیست. شاید طرف .Ph.D داره. اینو یه دانش آموزا دبیرستانی هم میدونه. برای نظر دادن نه نیازی به ادا اصول هست نه اظهار فضل و کمالات با ادبیات و کلمات قلمبه سلمبه که اینجوری توش بمونی.
user_image
مهدی رحمانی
۱۳۹۹/۱۲/۰۹ - ۲۳:۱۴:۲۶
سلامبنظر شما منظور سعدی در این شعر کیست؟
user_image
امیر یحیایی
۱۴۰۰/۰۱/۰۶ - ۰۱:۴۹:۵۷
به جای مصرع نه توانگران ببخشند فقیر ناتوان را بود نه توانگران ببخشند فقرای ناتوان را وزن شعر روان تر میشد
user_image
عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳
۱۴۰۰/۱۰/۰۵ - ۱۷:۲۸:۳۵
سلام مدتی است نمیشه اجراهای خصوصی را اضاف کرد امشب سعی کردم و اشتباها یک قطعه از آلبوم آه باران ثبت شد که حذف بفرمایید   این اجرای خصوصی را در بخش اجراها ثبت بفرمایید پیوند به وبگاه بیرونی
user_image
Hamid Abolghasemi
۱۴۰۱/۰۸/۱۸ - ۰۸:۳۵:۲۲
 آلبوم نقش ضمیر که اجرای خصوص این شعر توسط زنده یاد محمدرضا شجریان و محمد موسوی هست را دانلود کنید و لذت ببرید. روحش شاد. 
user_image
یوسف شیردلپور
۱۴۰۱/۰۸/۲۱ - ۱۱:۰۷:۵۶
 درود بردوستان دل نه نشاط دوستانم  نه فراغ بوستانم بروید ای رفیقان  به سفر که من اسیرم   نقش  ضمیر غوغایست اجرای خصوصی استاد محمد موسوی وشجریان  
user_image
یوسف شیردلپور
۱۴۰۱/۱۰/۰۶ - ۰۲:۵۹:۵۱
بحق که این شعر وادبیات پارسی نابند شیرین تر از هر شهدی بامرور خواندن این غزلیات عرفانی آدمی پی بوجود خالق وخلقت وخلاقیتی فرازمینی میبرد وزهرگونه تجملات ظاهری جداشده وخاک میشود وازخاک همچو ققنوس سراسر شعله ور میگردد وای که اگر به تفاسیر ومفاهیم این شعر غزل بشود عمل هم کرد جهان سراسر گلستان میشود  وچققققققدر معانی معنوی این شعر غزلیات امیخته میشود باساز وآواز وصدالبته که بانوای ماورایی استاد شجریان مانند همین اجرای جاودانه نقش ضمیر استاد موسوی وشجریان، خدایا چقدر زیبا اجرا کردند ابن شعر وغزل را استاد شجریان این همه زیبایی ظرافت ودقت ردیف خوانی شجاعت شاعران ما افتخار میکنند که بعدچند سال وقرن استادانی مانند کسایی لطفی ومشکاتیان وموسوی وشجریان آمدند به گوش فلک وافلاک رسانیدند معانی ومفاهیم این شعروغزل وادبیات پارسی را ایران وایرانی که خون ورگ ویشه ایرانی داشته باشد باید بخود ببالند مفخترباشند که چون سعدی شیرازی و حافظ ومولانا واخوان روهی وشجریان هادارندوداریم🙏 چه سرمایه وگنجی به از این؟؟؟ ❤️❤️🙌🙌
user_image
هخامنش
۱۴۰۱/۱۰/۱۲ - ۱۳:۲۸:۰۷
آهنگ استاد شجریان باید سرآمد تمام این آهنگها باشد،چرا نگذاشتید؟
user_image
هخامنش
۱۴۰۱/۱۰/۱۲ - ۱۳:۲۹:۳۲
دوستان آیا کتابی هست که معنی روان اشعار سعدی رو آورده باشه؟اگر هست لطفا معرفی کنید ممنونم💌
user_image
زارا صادقی
۱۴۰۱/۱۰/۲۰ - ۱۰:۲۵:۱۹
درود این غزل  را با صدای استاد  شجریان عزیز گوش کردم _ در کاری بنام نقش ضمیر _ با نی استاد موسوی ... کاش کلماتی وجود داشت برای توصیف این شاهکار....، سعدی عشق است و شجریان این عشق را در دل ما نهادینه کرد💚💚💚❤