سعدی

سعدی

غزل شمارهٔ ۴۲۳

۱

ز دستم بر نمی‌خیزد که یک دم بی تو بنشینم

به جز رویت نمی‌خواهم که روی هیچ کس بینم

۲

من اول روز دانستم که با شیرین درافتادم

که چون فرهاد باید شست دست از جان شیرینم

۳

تو را من دوست می‌دارم خلاف هر که در عالم

اگر طعنه است در عقلم اگر رخنه است در دینم

۴

و گر شمشیر برگیری سپر پیشت بیندازم

که بی شمشیر خود کشتی به ساعدهای سیمینم

۵

برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمد

که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم

۶

ز اول هستی آوردم قفای نیستی خوردم

کنون امید بخشایش همی‌دارم که مسکینم

۷

دلی چون شمع می‌باید که بر جانم ببخشاید

که جز وی کس نمی‌بینم که می‌سوزد به بالینم

۸

تو همچون گل ز خندیدن لبت با هم نمی‌آید

روا داری که من بلبل چو بوتیمار بنشینم

۹

رقیب انگشت می‌خاید که سعدی چشم بر هم نه

مترس ای باغبان از گل که می‌بینم نمی‌چینم

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 845
کلیات سعدی مصور و مذهب نسخه‌برداری شده در ۹۳۴ هجری قمری شیراز » تصویر 556

نظرات

user_image
شیراز
۱۳۹۱/۱۰/۲۴ - ۰۸:۰۷:۱۲
این غزل زیبا با صدای استاد محمودی خوانساری به همراهی استادان جواد معروفی و منصور صارمی و حبیب الله بدیعی و جهانگیر ملک در همایون اجرا شده است به زیبایی هرچه تمامتر...والبته توسط علی جهاندار به آهنگسازی استاد فقید پرویز مشکاتیان در ابو عطا در آلبوم صبح مشتاقان در سال 1368
user_image
مینا
۱۳۹۲/۰۲/۲۲ - ۱۸:۳۹:۲۶
بوتیمار نام مرغیست که کنار آب مینشیند و شکار میکند اما آب نمیخورد از بیم آنکه آبهای دنیا کمشود و روزی به پایان رسد ازاینرو آنرا غمخورک نیز گویند
user_image
مینا
۱۳۹۲/۰۲/۲۲ - ۱۸:۴۰:۰۷
واقعا غزل زیباییست مرحبا سعدی شیرین سخن
user_image
سعید
۱۳۹۲/۰۲/۲۳ - ۰۴:۳۸:۴۸
شگفت انگیز و زیبا!بیخود نیست که یکی سعدی میشود و ماندگار و دیگری گمنام و فراموش.بویژه بیت هفتم اعجاز کرده.
user_image
محمد سعید
۱۳۹۳/۱۰/۰۳ - ۰۶:۲۸:۲۳
مرحبا به سعدی شیرین سخن.من اول روز دانستم که با شیرین درافتادمکه چون فرهاد باید شست دست از جان شیرینمامروز این شعر رو در رادیو گوش کردم ، دلم رو برد.الآن شعر کامل رو پیدا کردم.
user_image
عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳
۱۳۹۳/۱۰/۱۵ - ۰۲:۵۷:۳۲
سلام و دروداغراق نیست که سعدی معجزه جاودان الهی استهمه غزل ، اعجاز است اما در دو بیت آخر اعجاز را به کمال رسانده استاین غزل را استاد محمدرضا شجریان در یک جلسه خصوصی به همراه ویولن مرحوم بدیعی در تاریخ جمعه 7 شهریور 1363 اجرا کرده است و وقتی با این موسیقی همراه می شوی ، حس سعدی را در آفرینش این غزل بیشتر درک می کنی
user_image
کسرا
۱۳۹۴/۰۴/۱۲ - ۱۳:۰۰:۳۷
خدیا ... اون دنیا من رو با سعدی محشور کن... آمین...
user_image
کسرا
۱۳۹۴/۰۴/۲۰ - ۱۴:۴۷:۵۶
من اول روز دانستم که با شیرین درافتادمکه چون فرهاد باید شست دست از جان شیرینم مستانه غرق سروده های جاودان سعدیم...
user_image
کسرا
۱۳۹۴/۰۵/۱۴ - ۱۴:۳۰:۴۱
آواز این شعر با هنرمندی آقای خوانساری در برنامه شماره 86 گلهای تازه
user_image
کیفور
۱۳۹۴/۰۵/۱۴ - ۲۲:۱۲:۴۰
گویند چون قاآنی این غزل را خواند زن و بچه اش را خانه پدرش فرستاد و تا 9 ماه سراغ آنها نرفت که در تنهایی بتواند بسراید ولی نشد که نشد و زنش درخواست طلاق کرد ولی وقتی قاآنی غزل را خواند گفت مهرم حلال و جانم فدای تو باد
user_image
کیفور
۱۳۹۴/۰۵/۱۴ - ۲۲:۲۸:۱۹
آن زن پروین بود و چون 9 روز دیگر دوقلو زایید نام شیرین و سیمین بر آنها نهاد و سیمین غزلهای شیرین میسرود و پروین تخلص او بود
user_image
خداوندگار آواز: سیاوش
۱۳۹۴/۰۹/۰۹ - ۰۲:۵۱:۰۴
از جناب عباسی فسا بسیار سپاسگزارم. من با صدای دردانه آواز حضرت استاد شجریان نشنیده بودم. پس از کلی جستجو این برنامه رو پیدا کردم. الحق و الانصاف که شعر سعدی با این آواز معنی ویژه ای پیدا میکنه. به دوستان پیشنهاد میکنم حتما این اثر رو بشنوید.
user_image
سعید جافر
۱۳۹۵/۰۴/۲۲ - ۱۸:۴۵:۲۵
فقط میتونم انگشت حیرت به دهن بگیرم و بس. جات وسط بهشته با این خدمتی که به بشریت کردی
user_image
سجاد نوروزی
۱۳۹۶/۰۱/۲۶ - ۱۹:۰۲:۲۵
بر آی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمد/ که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم
user_image
سجاد نوروزی
۱۳۹۶/۰۱/۲۶ - ۱۹:۰۳:۲۱
دوستانکیی میدونه معنی اون بیت دقیقا چیه؟
user_image
۷
۱۳۹۶/۰۱/۲۶ - ۲۲:۵۰:۱۸
برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمدکه بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینمبرآمدن: سر زدن،دمیدن،پیدا شدنشب یلدا:آخرین شب آذر که درازترین شب است|شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول برج بزغاله و آخر برج کمان.آفتاب به برج بزغاله طلوع میکند و گفته شده شبی بسیار شوم و نحس استای صبح آرزومندان زودتر بیا که این شب نحس را کنار بزنی و ماه و پروین را محو کنیبرآی ای صبح مشتاقان=ای خورشید(م) طلوع کنخورشید=یارپروین:خوشه پروین،ثریا: دویست ستاره بسیار دور که به خاطر همین دوری تنها شش یا هفت تا از آنها دیده میشوند و چون به شکل خوشه انگور هستند به آنها خوشه انگور هم گفته اند.جالب این است پروین که در برج فلکی گاو (دومین برج)قرار دارد بهترین موقعیت و بیشترین وقت برای دیدن آن آخر آذرماه(نزدیک شب یلدا) است و در این ماه صورت فلکی گاو همزمان با غروب خورشید، طلوع میکند و هنگام طلوع خورشید غروب میکند.
user_image
مهناز ، س
۱۳۹۶/۰۱/۲۶ - ۲۳:۲۸:۳۰
برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمدکه بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینمای روی تو برای عاشقان چون صبح ، طلوع کن اگر روز نزدیک استکه در این شب سیاه طولانی از ماه و پروین هم ملول شدم .
user_image
خواجوی کرمانی
۱۳۹۶/۰۱/۲۷ - ۰۰:۰۶:۲۶
صبح مشتاقان دیدار یار است و شب یلدا، شب هجران
user_image
۷
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۰:۳۹:۳۱
ز دستم بر نمی‌خیزد که |یک دم بی| تو بنشینمز/دس/تم/بر/ن/می/خی/زد/ک/یک/دم/بی/ت/بن/شی/نمvvvvکسی میتواند مصرع دوم را تقطیع کند؟بجز رویت نمی‌خواهم که |روی هیچ |کس بینمبه نظرم یک "از" کم دارد
user_image
مهناز ، س
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۱:۳۲:۳۰
من که کمبودی نمی بینم
user_image
۷
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۱:۴۹:۱۴
خب تقطیع بفرما
user_image
حمید رضا ۴
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۲:۰۳:۰۴
ز/دس/تم/بر/ن/می/خی/زد/ک/یک/دم/بی/ت/بن/شی/نمب/جز/رو/یت/ن/می/خا/هم/ک/رو/ی/هی/ییچ/کس/بی/نم
user_image
۷
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۲:۲۶:۵۸
گیریم درست بعد با مصرع نخست نمیخواند.هیییچ؟ /ی/=/دم/؟گیریم درست بعد با مصرع نخست نمیخواند.کس/بی/نم/=بن/شی/نمباید اینگونه شود: ک/یک/دم/بی=ک/روی هیچیعنی |روی هیچ| مساوی شود با |یک دم بی|که نمیشود
user_image
۷
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۲:۴۰:۵۵
مهناز خانم تقطیع یادتان نرود!حمیدرضا خان یک "از" ناقابل بیفزا وانگه تقطیع بفرما
user_image
مهناز ، س
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۲:۴۵:۴۹
این ” از “ را کجا می خواهید جا بدیدقافیه درست است و ” که یک دم بی “ و ” که روی هیچ “ ربطی به هم ندارندمانا باشید
user_image
مهناز ، س
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۲:۴۸:۱۶
تقطیع را کازم نمی بینم بیت خود روان و گویاست
user_image
مهناز ، س
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۲:۴۹:۱۶
ببخشید: لازم نمی بینم
user_image
۷
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۳:۱۰:۱۹
20 خیلی کم هست یک گل هم روش
user_image
Ali
۱۳۹۶/۰۱/۲۸ - ۲۳:۵۳:۰۶
شد مصداق مثل پز عالی جیب خالیجناب 7:من تا حالا با از ندیدم البته انگار این شکلی هم غلطه مگر اینکه بنویسید البته زیاد وارد نیستم
user_image
حمید رضا ۴
۱۳۹۶/۰۱/۲۹ - ۰۰:۲۳:۵۱
7 گرامی،درست می گویید. اگر پس از “روی“، “از“ را بیافزاییم، از لحاظ ریتمی به آنچه شما می خواهید می رسیم.اما در میزان های موسیقی نتها گاه سر ضرب هستند، گاه ممتد، گاه در سکوت و000تا زمانیکه میزانها رعایت شود، ریتم به گوش شنیدنی می آید.شما نیز درخواست مرا بپذیرید و “هیچ“ را ممتد کنید…نه تنها از ریتم خارج نخواهید شد، این چنین تأکیدی روی “هیچ“ است که چند واژه کنار هم را تبدیل به هنر می کند.
user_image
نادر..
۱۳۹۶/۰۱/۲۹ - ۰۴:۴۰:۳۵
هیچ کس بینم:هی/چُ/کس/بی/نم لن /م/ فا /عی/لن
user_image
ایرانی
۱۳۹۶/۱۰/۰۷ - ۰۹:۰۹:۳۷
سلام خدمت دوستان. بنده شعر رو تقطیع کردم و نیاز به از حس نشد. البته میتوان از رو اضافه کرد که در این صورت برای حفظ وزن باید خونده بشه ... بجز رویت نمیخواهم که رو یز هیچ کس بینم. ملاحظه میفرمایید حتی اضافه کردن از کار خاصی رو در مصرع به انجام نمیرساند، لذا بنظر می رسد بیت به شکل مطروحه درست باشد.
user_image
ایرانی
۱۳۹۶/۱۰/۰۷ - ۰۹:۱۲:۵۲
به/جز/ رو/یت/ن/می/خوا/هم/که/رو/یی/هی/چ/کس/بی/نم
user_image
بابک
۱۳۹۶/۱۰/۰۷ - ۰۹:۴۳:۰۰
/رو/یی/؟روی نه رویی
user_image
بابک
۱۳۹۶/۱۰/۰۷ - ۰۹:۵۷:۰۲
تا جایی که میدونم قاعده کلی اینه حرفی که خونده نمیشه نوشته هم نمیشه مثلا: خا/هم و نه اینکه خوا/هم/ک/ و نه اینکه /که/
user_image
گمنام
۱۳۹۶/۱۰/۰۷ - ۱۰:۵۱:۵۳
بابکدامنه دانستنی ها را کمی گسترش دهید
user_image
ایرانی
۱۳۹۶/۱۰/۱۰ - ۰۰:۵۸:۱۰
سلام دوستاندر
پاسخ به جناب بابک.: درود بر شما با این احاطه حضرتعالی بر دانستنها. خوشحالم یاد می گیرم. در تقطیع شعر برای حفظ وزن کلمه روی رویی نوشته میشه. در غیر اینصورت نیاز به "از" خواهیم داشت. دوستان هم بنده را راهنمایی بفرمایند ممنونشان خوام شد.
user_image
ایرانی
۱۳۹۶/۱۰/۱۰ - ۰۱:۰۳:۱۳
یک نکته: دوستان غرض از ادبیات اگر در وهله اول موضوع لذت بردن از اون رو بکناری بگذاریم اینه که کمی رفتارمون و زندگیمون همگون با ادبیات بشه. ما اگر نحوه انتقاد کردن و نحوه احترام گذاشتن به هم رو یاد نگیریم، یاد نگیریم کمی مهربانتر و با احساستر متن بزاریم خب چه سود از اینهمه ادبیات و ادبیاتنی فکر کردن و مطالعه؟
user_image
مریم
۱۳۹۶/۱۰/۱۵ - ۱۰:۵۷:۳۸
ز / دَس / تَم / بَر / نِ / می / ءآ / یَد / کِ / یِک / دَم / بی / تُ / بِن / شی / نَمبِ / جُز / رو / یَت / نِ / می / خا / هَم / کِ / رو / یِ* / هیـ / چ / کَس / بی / نَممَ فا عی لن مَ فا عی لُن مَ فا عی لُن مَ فا عی لُن
user_image
Hamed Salehi
۱۳۹۶/۱۲/۰۶ - ۱۱:۵۲:۳۱
کلمه ( در ) دوبار استفاده شده در عقلم و در دینمبهتر است که در عقلم به عقلم تغییر کنند !تو را من دوست می‌دارم خلاف هر که در عالماگر طعنه است به عقلم اگر رخنه است در دینم
user_image
مبینا
۱۳۹۷/۰۱/۱۷ - ۰۶:۳۱:۲۷
هنگام تقطیع مصرع اول و دوم بیت دوم باهام یکسان نیست
user_image
۷
۱۳۹۷/۰۱/۱۷ - ۱۵:۵۲:۳۴
من اول روز دانستم که با شیرین درافتادمکه چون فرهاد باید شست دست از جان شیرینمم/نو/ول/رو/ز/دا/نس/تم/ک/با/شی/رین/د/رف/تا/دمک/چون/فر/ها/د/با/ید/شس/ت/دس/تز/جا/ن/شی/ری/نمv—v—v—v—
user_image
یوسف
۱۳۹۷/۰۵/۰۳ - ۰۶:۲۲:۱۰
این غزل ناب و زیبا رو زنده یاد جواد بدیع زاده به صورت تصنیف به زیبایی تمام اجرا کردن که واقعا بینظیره، توصیه میکنم حتما با دل و جان گوش کنید...
user_image
رهی رهگذر
۱۳۹۷/۰۷/۰۱ - ۱۳:۲۳:۴۲
Hamed Salehi آقای صالحی، مگر چه عیبی دارد که کلمه "در" دوبار در این فرد اتفاق افتاده؟ حرف ربط "به" که شما پیشنهاد نمودید هجای کوتاه است که در اینجا ناموزون است. لطف نموده بر وزن عروضی این غزل ناب مراجعه نماید. درود
user_image
م
۱۳۹۸/۰۶/۱۳ - ۰۱:۴۱:۴۵
مترس ای باغبان هر گل که می‌بینم نمی‌چینماین هم تصحیحی دیگر!!
user_image
محمدحسن خانی
۱۳۹۸/۱۰/۱۲ - ۰۴:۴۲:۳۳
ز دستم بر نمی خیزد که یک دم بی تو بنشینم به جز رویت نمی خواهم که روی دیگری بینم
user_image
علی
۱۳۹۸/۱۲/۰۱ - ۰۳:۴۹:۵۱
بی نظیر
user_image
رامین
۱۳۹۹/۰۶/۲۱ - ۰۵:۳۸:۱۴
سعدی، فرمانروای ملک سخن
user_image
امیر مستلزم
۱۴۰۰/۰۱/۱۷ - ۰۶:۲۴:۵۴
در بیت 1 مصرع دوم سعدی از اختیارات وزنی در واژه ی روی استفاده کرده که وزن هم صحیح نوشته شده .
user_image
ملیکا رضایی
۱۴۰۰/۰۳/۱۸ - ۱۴:۱۳:۵۴
به نظرم" تو را من دوست دارم خلاف هر که عالم /اگر طعنه است بر عقلم اگر رخنه است بر دینم "درست باشد این غزل را من حفظ کرده بودم و در کلیات سعدی نیز اینگونه آمده بود .
user_image
نوید خسروانی
۱۴۰۰/۱۱/۰۴ - ۱۱:۴۲:۴۱
مرحوم استاد شجریان در صوت آموزش ردیف ابوعطا، دوبیت این غزل را در گوشه‌ی سَیَخی خوانده‌اند
user_image
غلامرضا باقرزاده
۱۴۰۳/۰۲/۲۲ - ۰۲:۵۶:۱۷
عالی ، مصرع آخر چه زیباست :  مترس ای باغبان از گل که می‌بینم نمی‌چینم