سعدی

سعدی

غزل شمارهٔ ۵۲۵

۱

اگر مانند رخسارت گلی در بوستانستی

زمین را از کمالیت شرف بر آسمانستی

۲

چو سرو بوستانستی وجود مجلس آرایت

اگر در بوستان سروی سخنگوی و روانستی

۳

نگارین روی و شیرین خوی و عنبربوی و سیمین تن

چه خوش بودی در آغوشم اگر یارای آنستی

۴

تو گویی در همه عمرم میسر گردد این دولت

که کام از عمر برگیرم و گر خود یک زمانستی

۵

جز این عیبت نمی‌دانم که بدعهدی و سنگین دل

دلارامی بدین خوبی دریغ ار مهربانستی

۶

شکر در کام من تلخ است بی دیدار شیرینش

و گر حلوا بدان ماند که زهرش در میانستی

۷

دمی در صحبت یاری ملک خوی پری پیکر

گر امید بقا باشد بهشت جاودانستی

۸

نه تا جان در جسد باشد وفاداری کنم با او

که تا تن در لحد باشد و گر خود استخوانستی

۹

چنین گویند سعدی را که دردی هست پنهانی

خبر در مغرب و مشرق نبودی گر نهانستی

۱۰

هر آن دل را که پنهانی قرینی هست روحانی

به خلوتخانه‌ای ماند که در در بوستانستی

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 904
کلیات سعدی مصور و مذهب نسخه‌برداری شده در ۹۳۴ هجری قمری شیراز » تصویر 674

نظرات

user_image
. دکتر شکوهی
۱۳۸۹/۰۴/۰۶ - ۱۰:۰۰:۲۰
تا آنجا که من می‌دانم پسوند «-یت» به اسم معنا نمی‌چسبد بلکه به اسم ذات می‌چسبد. مانندآدم --> آدمیت = آدم بودناشراف --> اشرافیت = جزو اشراف بودنفعّال --> فعالیت = فعال بودنبنابراین اگر بخواهیم از ریشه‌ی «کَمِلَ» استفاده کنیم باید بگوییم کامل --> کاملیت = کامل بودنزیرا «کمال» خود اسم معنا است به معنای «کامل بودن» و «کمالیت» یعنی «کامل بودن بودن» که ترکیبی حشو و بیهوده است. بنابراین، به نظر من از سعدی - که در هر دو زبان پارسی و عربی استاد بوده و در نظامیه‌ی بغداد درس خوانده - دور است که پسوند «-یت» را به «کمال» بچسباند. دلیل دیگری که بستن این غزل را به سعدی سست می‌کند بیت پایانی آن است:هر آن دل را که پنهانی قرینی هست روحانی -- به خلوتخانه‌ای ماند که در در بوستانستیمن معنای لنگه‌ی دوم را نمی‌فهمم و از شیوایی و فصاحت سعدی هم به دور است. اگر منظور آن است که: «به خلوتخانه‌ای می‌ماند که دری در بوستان دارد» یا «درش در بوستان است» بایستی چنین می‌شد: «به خلوتخانه‌ای ماند درش در بوستانستی» یا «به خلوتخانه‌ای ماند که درْش در بوستانستی» که در هر دو صورت سست می‌بود. در کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی این غزل آمده و هیچ یادداشت و توضیحی در پانویس نیامده است. اما باید به نظر من در این غزل شک کرد.
user_image
دکتر ترابی
۱۳۹۳/۰۷/۲۲ - ۱۵:۵۲:۳۹
شکوهی عزیز ، این کمترین نیز با سرکار هم عقیده است.سوگند میخورم که این زبان سعدی نیست!! ور به خط خود شیخ نوشته شده باشد!
user_image
گویان
۱۳۹۸/۰۶/۰۵ - ۱۳:۲۷:۱۶
احتمالا کمالیت واژه دیگری باشدایراد شما وارد استاما مصرع آخر ایرادی نداردکه دردر بوستانستی