سعدی

سعدی

حکایت شمارهٔ ۱۹

آورده‌اند که نوشین‌روانِ عادل را در شکارگاهی صَید کباب کردند و نمک نبود. غلامی به روستا رفت تا نمک آرد. نوشیروان گفت: نمک به قیمت بستان تا رسمی نشود و ده خراب نگردد. گفتند: از این قدر چه خَلَل آید؟ گفت: بنیادِ ظلم در جهان اوّل اندکی بوده‌است هرکه آمد بر او مَزیدی کرده تا بدین غایت رسیده.

۲

اگر ز باغِ رعیّت مَلِک خورد سیبی

بر آورند غلامانِ او درخت از بیخ

۳

به پنج بیضه که سلطان ستم روا دارد

زنند لشکریانش هزار مرغ به سیخ

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 150
کلیات شیخ سعدی علیه الرحمه به خط محمد حسینی اصفهانی - گلستان مورخ ۱۲۵۹ هجری قمری » تصویر 63
گلستان به خط توسط عبداللطیف شروانى سال ۹۷۱ هجری قمری » تصویر 56
نسخهٔ کلیات شیخ سعدی مورخ ۱۲۰۹ هجری قمری » تصویر 69
کلیات سعدی نسخهٔ ۱۰۳۴ هجری قمری » تصویر 100
گلستان سعدی به خط خوانا و زیبای میرزا محمدحسین شیرازی سال ۱۲۷۱ هجری قمری » تصویر 58
گلستان به خط شکستهٔ خوانا و زیبا تحریر شده در دارالخلافهٔ طهران » تصویر 28
گلستان سعدی به خط محمدحسین کشمیری و نقاشی مانوهار داس نسخهٔ کتابخانهٔ دیجیتال دانشگاه کمبریج » تصویر 56
گلستان سعدی به خط محمد محمود لاری به سال ۱۰۱۱ هجری قمری » تصویر 68
گلستان به همراه بوستان در حاشیه » تصویر 49
گلستان سعدی خوشنویسی شده و مذهب مورخ بیستم شوال ۱۱۳۵ هجری قمری » تصویر 66
گلستان با بوستان در حاشیه به خط محمدرضا تبریزی سنهٔ ۹۸۰ هجری قمری » تصویر 71
کلیات سعدی مذهب و مصور نسخه‌برداری شده توسط عبدالله بن شیخ مرشد الکاتب در قرن دهم هجری » تصویر 57
گلستان بایسنقری موزهٔ چستر بیتی کتابت به سال ۸۳۰ هجری قمری در هرات » تصویر 27
شرح گلستان دکتر محمد خزائلی » تصویر 277

نظرات

user_image
اسدالله طباطبائی
۱۳۹۱/۰۵/۱۳ - ۰۱:۱۳:۲۶
در بیت دوم بجای بر باید به بیاید:زنند لشگریانش هزار مرغ بسیخ.
user_image
نوشین
۱۳۹۲/۰۱/۱۶ - ۱۷:۱۸:۵۱
تو نسخه من هست و به مزید هرکس بدین غایت رسیده
user_image
تهماسب ری
۱۳۹۲/۱۰/۲۴ - ۰۷:۰۲:۰۵
به نیم بیضه که سلطان ستم روا داردکشند لشکریانش هزار مرغ به سیخ.نیم- بیضه نام پرندۀ بسیار کوچکی ست.
user_image
مزدا
۱۳۹۳/۰۱/۱۸ - ۰۸:۱۸:۱۰
بیضه بهمعنای تخم مرغ است.
user_image
مزدا
۱۳۹۳/۰۱/۱۸ - ۰۸:۱۸:۵۴
بیضه به معنی تخم مرغ است.
user_image
سعید
۱۳۹۳/۰۳/۱۵ - ۰۵:۵۷:۰۵
جالب اینکه با اینهمه نشانه و برهان در ادبیات و تاریخ که بر دادگری و عدالت پیشگی خسرو یکم انوشیروان گواهی میدهند و از اینروی نام او نماد دادگری شده، و سعدی به تنهایی چندین بار از او به بزرگی یاد کرده (ازجمله این حکایت و حکایت پیشین و در بوستان...)، برخی ایران ستیز بیگانه پرست به هر ریسمان پوسیده ای چنگ میزنند که اینها همه دروغ است و ...(از چپی ها گرفته تا آن معلم کذا و کذا که میشناسید)
user_image
امین کیخا
۱۳۹۳/۰۳/۱۵ - ۱۰:۳۹:۴۲
با درود به سعید بزرگوار . خسرو انوشیروان مهماندار 7 حکیم گریخته از حکومت روم بوده است که از بیدارد یولیانوس فرمانروای روم به ایران آمده بودند . انوشیروان در این مدت از این حکیم های فرزانه پرسش هایی می پرسد که از دانش پزشکی تا فلسفه و علوم انسانی را در بر می گیرد نوع و کلاس پرسش ها نشاندهنده سطح هوشمندی و درجه دانایی آن شهمرد می باشد . به نگاه من او حکیم فرزاسته ( کاملی ) نیست ولی برای آن زمان پرسش ها از هوشمندی و تیز بینی ویژه ای برخوردار هستند و البته سنجیدن دانایی آن زمان با امروز بسیار کاری باریک بینانه و دشوار است . در برابر گویا مزذکیان برخورد انوشیروان بسیار سختگیرانه بوده است که آنرا هم تاریخ گواهی میدهد .
user_image
ابراهیم
۱۳۹۵/۱۱/۰۱ - ۱۲:۳۰:۱۴
به نظر میرسد با توجه به نثر قبل از بیت بیضه همان تخم مرغ است ولی بجای پنج بیضه باید نوشته شود نیم بیضه چون بحث از خرید بوده است منظور از نیم بیضه خریدن تخم مرغ به نیم بها میباشد.
user_image
مهناز ، س
۱۳۹۵/۱۱/۰۱ - ۱۴:۳۲:۲۵
چون سخن از مرغ است پس، پنج بیضه ، مراد پنج تخم مرغ است می گوید : اگر سلطان برای خرید پنج تخم مرغ به روستاییان ظلم کند ، لشکریانش هزار مرغ را با ظلم از مردم می گیرندالبته هزار قید کثرت است ، منظور تعداد بسیار زیاد است ، مانا باشید
user_image
جمال
۱۳۹۶/۰۳/۲۵ - ۲۱:۰۴:۰۱
پنج می‌تواند علامت و سمبل یک دست باشد. اگر به یک دست شاه به رعیت ظلم کند ، غلامان وی با هزار دست ظلمها کنند.
user_image
۷
۱۳۹۷/۰۲/۲۲ - ۱۲:۰۲:۳۱
اوش در فارسی به چند معنی میباشد1-مرگانوش: ان+اوش=بی مرگ و جاویدمتضاد انوش،اوشمند به معنی نابود شدنی و فانی2-دم و دمیدن:اوشستار=مشرق/جای سرزدن ستارهاوشبام=بامداد-سپیده دم3-هوش: اوشیار4-اندازهاوشمردن>اشمردن>شمردنمر خود یعنی شمار و شماره پس شمردن یعنی دوباره شمردن یا بررسی
user_image
نادر
۱۳۹۷/۰۴/۲۳ - ۰۰:۴۲:۱۶
در اینچ مسله خرید مطرح نیست مسله استفاده نابجا وبا زور است که اگر حاکم حتی نیم خم مرغ به زور تصاحب کند زیر دستانش هزارت مرغ را بسیخ میکشند
user_image
نادر
۱۳۹۷/۰۴/۲۳ - ۰۰:۴۸:۳۱
مسله خرید مطرح نیست میگوید اگر حاکم حتی نیم تخم مرغ را به اجبار تص اب نماید اجازه کشتن آر مرغ را بزیردستانش خواد داد
user_image
الهه
۱۳۹۷/۰۴/۳۰ - ۰۳:۰۷:۵۳
به پنج بیضه صحیح است یعنی اگر پادشاه به اندازه پنج تخم مرغ ستم کند ...
user_image
میلاد پایاب
۱۳۹۹/۱۲/۱۲ - ۰۳:۴۹:۵۴
مفهموم و مضمون بیتهایی از این قبیل چه این روزها آشکار است .
user_image
سهیل قاسمی
۱۴۰۰/۰۹/۰۸ - ۰۵:۰۹:۱۳
نمک به قیمت بستان یعنی بابت نمکی که می‌گیری پولش را پرداخت کن. که رسمی نشود. یعنی رسم بد بنیاد نهاده نشود که غلام سلطان حق دارد نمک بگیرد و پول ندهد. چون الان اگر تو نمک بگیری بگویی برای شاه می‌خواهم و حق نداری پول بگیری، بعد از این بقیه هم به خلق زور خواهند گفت. اگر شاه به‌اندازه‌ی پنج تا تخم مرغ به مردم ستم کند، (مثلاً پنج تا تخم مرغ بگیرد و پول ندهد) رسم می‌شود و لشکری‌های او، هزار تا مرغ از رعیت می‌گیرند و می‌زنند به سیخ و کباب می‌کنند و پول نمی‌دهند
user_image
سید علی انجو
۱۴۰۱/۰۹/۲۲ - ۲۳:۵۰:۴۳
تا رسمی نشود و دهی خراب گردد ... (جای دیگر دیدم : دیهی ...)       در نسخه ای که من دارم که به تصحیح محمد علی فروغی ذکاءالملک است