سعدی

سعدی

حکایت شمارهٔ ۶

یکی را از ملوک عجم حکایت کنند که دستِ تطاول به مال رعیّت دراز کرده بود و جور و اذیّت آغاز کرده. تا به جایی که خلق از مَکایدِ فعلش به جهان برفتند و از کُرْبَتِ جورش راهِ غربت گرفتند. چون رعیّت کم شد، ارتفاعِ ولایت نقصان پذیرفت و خزانه تهی ماند و دشمنان زور آوردند.

۲

هر که فریاد‌رسِ روز مصیبت خواهد

گو در ایّامِ سلامت به جوانمردی کوش

۳

بندهٔ حلقه‌به‌گوش اَر ننوازی بِرَوَد

لطف کن لطف، که بیگانه شود حلقه‌به‌گوش

باری، به مجلس او در، کتاب شاهنامه همی‌خواندند در زوالِ مملکتِ ضحّاک و عهدِ فریدون. وزیر ملک را پرسید: هیچ توان دانستن که فریدون که گنج و ملک و حشم نداشت چگونه بر او مملکت مقرر شد؟ گفت: آن چنان که شنیدی خلقی بر او به تعصّب گرد آمدند و تقویت کردند و پادشاهی یافت. گفت: ای مَلِک! چو گرد آمدن خلقی موجبِ پادشاهیست تو مَر خلق را پریشان برای چه می‌کنی؟ مگر سرِ پادشاهی کردن نداری؟

۵

همان به که لشکر به‌جان پروری

که سلطان به لشکر کند سروری

ملک گفت: موجب گرد آمدن سپاه و رعیّت چه باشد؟ گفت: پادشه را کَرَم باید تا بر او گرد آیند و رحمت، تا در پناه دولتش ایمن نشینند و ترا این هر دو نیست.

۷

نکند جورپیشه سلطانی

که نیاید ز گرگ چوپانی

۸

پادشاهی که طرحِ ظلم افکند

پایِ دیوارِ مُلکِ خویش بکنْد

ملک را پندِ وزیرِ ناصح، موافقِ طبعِ مخالف نیامد؛ روی از این سخن در هم کشید و به زندانش فرستاد. بسی بر نیامد که بنی‌عمّ ِ سلطان به منازعت خاستند و مُلک پدر خواستند، قومی که از دستِ تطاولِ او به‌جان آمده بودند و پریشان شده، بر ایشان گرد آمدند و تقویت کردند تا مُلک از تصرّفِ این به در رفت و بر آنان مقرّر شد.

۱۰

پادشاهی کاو روا دارد ستم بر زیردست

دوستدارش روزِ سختی دشمن زورآورست

۱۱

با رعیّت صلح کن وز جنگِ خصمْ ایمن نشین

زان که شاهنشاهِ عادل را رعیّت لشکرست

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 135
کلیات شیخ سعدی علیه الرحمه به خط محمد حسینی اصفهانی - گلستان مورخ ۱۲۵۹ هجری قمری » تصویر 57
کلیات سعدی نسخهٔ ۱۰۳۴ هجری قمری » تصویر 90
گلستان سعدی به خط محمدحسین کشمیری و نقاشی مانوهار داس نسخهٔ کتابخانهٔ دیجیتال دانشگاه کمبریج » تصویر 37
گلستان به خط شکستهٔ خوانا و زیبا تحریر شده در دارالخلافهٔ طهران » تصویر 19
گلستان به خط توسط عبداللطیف شروانى سال ۹۷۱ هجری قمری » تصویر 35
گلستان سعدی به خط خوانا و زیبای میرزا محمدحسین شیرازی سال ۱۲۷۱ هجری قمری » تصویر 35
نسخهٔ گلستان سعدی به سال ۱۱۸۵ هجری قمری  » تصویر 64
گلستان سعدی در مالکیت اسبق سلطان عبدالحمید دوم عثمانی » تصویر 32
گلستان به همراه بوستان در حاشیه » تصویر 32
گلستان سعدی خوشنویسی شده و مذهب مورخ بیستم شوال ۱۱۳۵ هجری قمری » تصویر 43
نسخهٔ کلیات شیخ سعدی مورخ ۱۲۰۹ هجری قمری » تصویر 61
گلستان سعدی به خط محمد محمود لاری به سال ۱۰۱۱ هجری قمری » تصویر 42
گلستان سعدی به خط کاتب سلطانی میر علی حسینی به سال ۹۷۵ هجری قمری در بخارا » تصویر 39
گلستان با بوستان در حاشیه به خط محمدرضا تبریزی سنهٔ ۹۸۰ هجری قمری » تصویر 46
کلیات سعدی مذهب و مصور نسخه‌برداری شده توسط عبدالله بن شیخ مرشد الکاتب در قرن دهم هجری » تصویر 39
گلستان بایسنقری موزهٔ چستر بیتی کتابت به سال ۸۳۰ هجری قمری در هرات » تصویر 20
کلیات سعدی مصور و مذهب نسخه‌برداری شده در ۹۳۴ هجری قمری شیراز » تصویر 81
شرح گلستان دکتر محمد خزائلی » تصویر 243

نظرات

user_image
مهدوی
۱۳۹۱/۰۵/۲۶ - ۰۲:۲۴:۳۰
مطالعه در اشعار سعدی به ما کمک میکند به لایه های فرهنگ خود آگاهی بیشتری یابیم . بظرمیرسد تعریف سعدی از شخص عادل کسی است که قدر ظلم کردند دارد و نمی کند یعنی عادل = دیکتاتور خوب .در این فرهنگ همانگونه در حکایت آمده مردم گوسفند بوده و یک چوپان خوب باید یافت شودکه آنها را اداره کند .بنابر این در فرهنگ ما دمکراسی امری دور از ذهن بوده و متاسفانه این فرهنگ دیکتاتور پر ور است .باید در این باره فکری کردند . با تشکر
user_image
sasan
۱۳۹۱/۱۲/۰۱ - ۰۱:۴۳:۴۳
متاسفانه این دید غلت در نزد ما وجود دارد که با مطالعه چند کتاب می توان قضاوتی کلی در مورد فرهنگ مردم یا عقاید یکی از بزرگترین عارفان و شاعران ایران زمین داشت.دوست عزیز شاهی با دیکتاتوری به طور اساسی متفاوت است در داستان فریدون اگر کمی تامل نمایید متوجه خواهید شد که مردم اورا به شاهی میرسانند و شاهی امری موروثی نبوده مگر این که شرایط شاهی را کسی داشته باشد در این صورت مردم اورا به شاهی می رسانند.باقی توضیحات پیچیده تر از آنی است که در این مجال کوتاه گفته شود.
user_image
مزدا
۱۳۹۳/۰۱/۱۸ - ۰۸:۲۰:۴۹
غلت به معنی دربند و در زنجیر بودن است. محتمل منضور ساسان غلط بوده است.
user_image
باب اله
۱۳۹۳/۰۸/۰۳ - ۰۴:۱۱:۴۱
"منضور" اسم یک خواننده عربی است و من معنی برایش پیدا نکردم به احتمال زیاد منظور آقا مزدا "منظور" به معنی غرض و قصد است.
user_image
مهرداد اوستا
۱۳۹۵/۱۲/۰۹ - ۰۰:۲۱:۰۸
با سلام. اگرچه نسخه چاپی خودم در دسترس نبود که چک کنم ولی فکر میکنم در بیت زیر به جای افکند بایستی فِکند بیاید. به لحاظ وزنی صحیح تر استپادشاهی که طرح ظلم افکند پای دیوار ملک خویش بکند
user_image
یوسف
۱۳۹۶/۰۱/۰۹ - ۰۵:۴۶:۴۹
دوست عزیز در هیج جای دنیا دموکراسی نیست و نخواهد هم بود دموکراسی بزرگترین دروغ است که به مردم گفته می شود در کشور ها یا ایدولوژی ها حکومت میکنند یا ایدئولیک ها که خود ایدئولیک هم بر میگردد به ایدولوژی بس کسی که خارج از ایدولوژی باشد نمی توانند حکومت را در دست بگیرد برای مثال در امریکا هیچ رئیس جمهوری جرات ندارد که بگوید من از اسرائیل دفاع نمی کنم و در ایران کسی نمی توانند بکوید که من با اسرائیل دوست می شویم و روابط رو عادی سازی میکنیم
user_image
گمنام-۱
۱۳۹۶/۰۱/۰۹ - ۰۹:۵۴:۴۶
گفتاورد، " دموکراسی بر یک توهم بنا شده است، اعتقاد به آن برای ساده دلان خوب است . چه نمی دانند تصمیم گیران اصلی دارایان اند ( صاحبان زر و زور ) " نقل به مضمون دریغا باور کرده بودیم ،"توانا بود هر که دانا بود "نمی دانستیم که در واقعیت توانا بود آنکه دارا بود
user_image
حمید رضا ۴
۱۳۹۶/۰۱/۲۴ - ۰۱:۰۸:۳۳
جناب یوسف و جناب گمنام-1 گرامی،در سیستم دمکراسی،نمایندگانی که از سوی مردم برای مدتی محدود انتخاب شده اند قوانین جامعه را می نویسند و یا تغییر میدهند...دولتی که از سوی مردم برای مدتی محدود انتخاب شده در چارچوب قوانینی که "مردم" نوشته اند حکومت می کند...قضات نیز بر اساس قوانینی که "مردم" نوشته اند به دعواها رسیدگی میکنند.اینکه تا چه اندازه افراد در داخل سیستم به نادرستی و یا با فساد عمل می کنند،و یا اشخاص و گروه ها با رشوه و تهدید به داخل سیستم نفوذ کرده و قوانین و اجرای آنان را به سوی منافع مالی و عقیدتی خود تغییر میدهند، نشانگر میزان رشد عقلی آن جامعه است."دروغ بزرگ و توهم و ساده دلی" در این تصور است که کشوری که به دمکراسی روی آورده، قرار است یک شبه و یا حتی صد ساله تبدیل به بهشت شده و در آن عدالت اجتماعی برقرار شود.دمکراسی در واقع فقط سیستمی است که در آن جامعه خود مشکلات و اشتباهات را حل و تصحیح می کند و از آنها می آموزد و بسیار آهسته رشد می کند. اما در سیستم غیر مردمی انگشت تقسیر به سوی مسئول نشان گرفته می شود و جامعه درجا می زند.خوشحال می شوم مرا با سیستم یا فلسفه ای دیگر که در آن جامعه سریعتر رشد می کند آشنا کنید.اما به هر حال ما در قبال آیندگان و حداقل فرزندان و نوادگانمان مسئولیتی داریم که دست از امید و تلاش برنداریم و خوشبین باشیم، حتی اگر بیشترین توانمان فقط رأی دادن و نیرو دادن به کسانیست که به قضاوتمان درستکار و انساندوست هستند تا شاید در دوران زندگیمان، جامعه قدمی ناچیز در سیر تکاملی برداشته باشد.تو مگو همه به جنگند و ز صلح من چه آید - تو یکی نه‌ای هزاری تو چراغ خود برافروز
user_image
مجید محمدپور
۱۳۹۶/۱۱/۲۷ - ۱۲:۳۷:۲۵
به جهان برفتند : به دیگر جاهای جهان مهاجرت کردند .
user_image
مجید محمدپور
۱۳۹۶/۱۱/۲۷ - ۱۲:۳۹:۵۴
ارتفاع ولایت : عایدات مملکت . ارتفاع به معنی محصولی که از زمین بردارند نیز هست .
user_image
ا
۱۳۹۷/۱۲/۱۱ - ۱۲:۱۶:۴۰
حکایت همین روزها نیست ؟
user_image
امین
۱۳۹۹/۰۲/۰۷ - ۰۷:۴۳:۴۶
محتمل منظور مزدا از منضور همان منظور است
user_image
saeed ahadkish
۱۳۹۹/۰۹/۳۰ - ۰۳:۴۹:۵۸
در
پاسخ به خانم یا آقای مهدوی دوست عزیز پادشاهی با دیکتاتوری زمین تا آسمون فرق دارن اما در مورد دموکراسی امروزی دموکراسی هیچ وقت به معنای واقعی وجود نداشت و به نظر نمیرسه که در آینده هم وجود داشته باشه چون شما هر طور نظام حکومتی رو بچینید بالاخر یک عده ای باید قدرت رو در دست بگیرند و اونهاهم تقریبا می تونن هر کاری بخوان انجام بدن خواه مردم دوست داشته باشن یا نداشته باشن. شاید بشه اسمش رو گذاشت دموکراسی مبهم مث خرید شانسی هست شما آزاد هستید هر کدوم رو که می خواید انتخاب کنید اما این که چی توشه مبهمه. با شفاف کردن محفظه شانسی ها میشه دموکراسی حقیقی تری رو به وجود آورد
user_image
Khishtan Kh
۱۴۰۳/۰۴/۱۰ - ۰۶:۲۲:۵۳
وای بر آن قامت که من من می کند  هم بر آن همت که بیهوده سخن می کند نازم آن شاهی کندر ملک خویش  کهنه ای آراسته بر تن می کند