سعدی

سعدی

حکایت شمارهٔ ۱۷

سالی از بلخ بامیانم سفر بود و راه از حرامیان پر خطر. جوانی به بدرقه همراه من شد، سپربازِ چرخ‌انداز، سلحشورِ بیش‌زور که به ده مردِ توانا کمانِ او زه کردندی و زورآورانِ رویِ زمین پشت او بر زمین نیاوردندی ولیکن چنان که دانی متنعم بود و سایه‌پرورده نه جهاندیده و سفر کرده. رعد کوس دلاوران به گوشش نرسیده و برق شمشیر سواران ندیده.

۲

نیفتاده بر دست دشمن اسیر

به گِردش نباریده باران تیر

اتفاقاً من و این جوان هر دو در پی هم دوان. هر آن دیوار قدیمش که پیش آمدی به قوّت بازو بیفکندی و هر درخت عظیم که دیدی به زور سرپنجه بر کندی و تفاخرکنان گفتی:

۴

پیل کو تا کتف و بازوی گُردان بیند؟

شیر کو تا کف و سر پنجهٔ مردان بیند؟

ما در این حالت که دو هندو از پس سنگی سر بر آوردند و قصد قتال ما کردند. به دست یکی چوبی و در بغل آن دیگر کلوخ کوبی. جوان را گفتم: چه پایی؟

۶

بیار آنچه داری ز مردی و زور

که دشمن به پای خود آمد به گور

تیر و کمان را دیدم از دست جوان افتاده و لرزه بر استخوان.

۸

نه هر که موی شکافد به تیر جوشن‌خای

به روز حملهٔ جنگاوران بدارد پای

چاره جز آن ندیدیم که رخت و سلاح و جامه‌ها رها کردیم و جان به سلامت بیاوردیم.

۱۰

به کارهای گران مرد کاردیده فرست

که شیر شرزه در آرد به زیر خمّ کمند

۱۱

جوان اگر چه قوی‌یال و پیلتن باشد

به جنگ دشمنش از هول بگسلد پیوند

۱۲

نبرد پیش مصاف‌آزموده معلوم است

چنان که مسألهٔ شرع پیش دانشمند

تصاویر و صوت

کلیات سعدی به تصحیح محمدعلی فروغی، چاپخانهٔ بروخیم، ۱۳۲۰، تهران » تصویر 279
گلستان سعدی به خط محمدحسین کشمیری و نقاشی مانوهار داس نسخهٔ کتابخانهٔ دیجیتال دانشگاه کمبریج » تصویر 212
گلستان سعدی به خط خوانا و زیبای میرزا محمدحسین شیرازی سال ۱۲۷۱ هجری قمری » تصویر 242
گلستان به خط شکستهٔ خوانا و زیبا تحریر شده در دارالخلافهٔ طهران » تصویر 101
کلیات شیخ سعدی علیه الرحمه به خط محمد حسینی اصفهانی - گلستان مورخ ۱۲۵۹ هجری قمری » تصویر 113
گلستان سعدی به خط کاتب سلطانی میر علی حسینی به سال ۹۷۵ هجری قمری در بخارا » تصویر 213
گلستان سعدی به خط کاتب سلطانی میر علی حسینی به سال ۹۷۵ هجری قمری در بخارا » تصویر 214
کلیات سعدی نسخهٔ ۱۰۳۴ هجری قمری » تصویر 170
گلستان به همراه بوستان در حاشیه » تصویر 189
گلستان سعدی خوشنویسی شده و مذهب مورخ بیستم شوال ۱۱۳۵ هجری قمری » تصویر 267
برگهایی از نسخه‌های گلستان موزهٔ اسمیتسونیان » تصویر 23
برگهایی از نسخه‌های گلستان موزهٔ اسمیتسونیان » تصویر 24
برگهایی از نسخه‌های گلستان موزهٔ اسمیتسونیان » تصویر 26
گلستان به خط توسط عبداللطیف شروانى سال ۹۷۱ هجری قمری » تصویر 226
گلستان با بوستان در حاشیه به خط محمدرضا تبریزی سنهٔ ۹۸۰ هجری قمری » تصویر 254
کلیات سعدی مذهب و مصور نسخه‌برداری شده توسط عبدالله بن شیخ مرشد الکاتب در قرن دهم هجری » تصویر 205
کلیات سعدی مذهب و مصور نسخه‌برداری شده توسط عبدالله بن شیخ مرشد الکاتب در قرن دهم هجری » تصویر 207
گلستان بایسنقری موزهٔ چستر بیتی کتابت به سال ۸۳۰ هجری قمری در هرات » تصویر 80
شرح گلستان دکتر محمد خزائلی » تصویر 618

نظرات

user_image
پیمائی
۱۳۹۱/۱۰/۲۱ - ۰۱:۳۰:۴۳
در مصزع: به روز حمله جنگ آوران به دارد پایکلمه "به دارد" باید به کلمه "بدارد" تغییر یابد
user_image
ناشناس
۱۳۹۲/۰۱/۱۲ - ۰۶:۰۹:۲۵
رعد کوس دلاوران به گوشش نرسیده و برق شمشیر سواران ندید -بیت نیفتاده دردست دشمن اسیر -بگردش نباریدباران تیر
user_image
امین کیخا
۱۳۹۲/۰۳/۱۹ - ۱۵:۳۵:۴۵
شیر به پهلوی شگر بوده است بعد شغر شده و بعد شیر شده است خود شرزه هم که غران و خشماگین است به معنی شیر است و معنی خشمگین بعد ها به ان افزوده شده است
user_image
شکوه
۱۳۹۲/۰۳/۲۰ - ۰۲:۳۰:۴۴
برای شرزه ،ژیان و خشمگین و سبع و تندخو را داریم که از این میان گاهی ژیان به معنی خود شیر هم به کار رفته و نه به معنی شرزه
user_image
رضاشهنی
۱۳۹۲/۰۴/۱۳ - ۰۲:۳۸:۴۸
متاسفانه شعر اول حکایت که یک تک بیتی است حذف شدهنیافتاده بر دست دشمن اسیر /به گردش نباریده باران تیـــــــــر/
user_image
غلامحسین مراقبی
۱۳۹۵/۰۷/۱۹ - ۰۱:۱۰:۰۱
درود و پویاییتان را سپاس سرآغاز واپسین جمله؛ «چاره جز آن ندیدم...» نادرست و « چاره جز آن ندیدیم...» درست است.
user_image
نادر
۱۳۹۶/۰۲/۲۲ - ۲۲:۴۳:۰۹
باتقدیر ازشما جملات (ازبلخ به بامیانم سفربود)و(جوانی ببدرقه همراه من شد),(هردو درپی هم روان)و(مادراین حال که ناگاه دوهندو...)بنظر ایجانب صحیح تراست پاینده باشیدوبرقرار.
user_image
رضا پلنگ
۱۳۹۶/۰۹/۰۵ - ۰۳:۰۹:۲۷
البته من درس خوانده ادبیات فارسی نیستم ولی فکر کنم در جمله «بده مرد توانا کمان او زه کردندی» کلمه آخر باید «نکردندی» باشد که هم تعریفی از قدرت آن جوانک است و هم اینکه جمله بعدی هم تعریف از جوان را با کلمه نیاوردندی تمام کرده
user_image
محمد تدینی
۱۳۹۷/۱۱/۲۰ - ۱۶:۳۶:۴۹
خواهشم این است که در شعر،به روز حمله جنگ آوران به دارد پای"به دارد" به "بدارد" تغییر یابدسپاسگزارم
user_image
کاظم
۱۳۹۸/۰۵/۲۱ - ۰۴:۴۷:۵۸
تک بیت اول حذف شده است
user_image
سینا صدری
۱۳۹۸/۰۹/۱۱ - ۲۱:۱۵:۱۸
سالی از بلخ ِِ بامیانم....مرحوم خسرو شکیبایی هم متأسفانه درست قرائت نفرمودند.
user_image
هاشم قاسمی
۱۳۹۹/۰۶/۱۴ - ۱۴:۳۲:۱۶
متآسفانه در اکثر موارد که متن را قرائت فرموده اند ,دارای غلط های فراوان است . هم ادای غلط کلمات و هم نحوه تآکید نا درست بر جملات . برای مثال در بیت " نه هر که موی شکافد به .... " مصرع دوم باید طوری خوانده شود که : " بلکه باید به روز حمله دشمن پایداری کند " معنی بدهد و یا غلط هایی مثل خَمّ به غلط خُم تلفظ شده و یا کسره موصولی بعد بلخ در متن منتسب به آقای شکیبایی حذف شده ( البته بعید است صدای آقای شکیبایی باشد ) و یا " به گِردش " یعنی اطرافش به غلط " به گردش " یعنی به غبارش تلفظ شده و فراوان غلط های دیگر . با ساس - هاشم قاسمی
user_image
بهزاد دهقانی
۱۴۰۱/۰۵/۰۲ - ۱۶:۱۱:۴۵
حضرت سعدی استاد سخن ❤️🙏
user_image
فرهود
۱۴۰۲/۰۹/۰۶ - ۰۹:۲۱:۳۲
بدرقه یعنی محافظ و گارد